بازار بزرگ اصفهان گنجینه پر رمز و راز تاریخ است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، بازار بزرگ اصفهان گنجینه پر رمز و راز تاریخ است.

قضیه چیست؟

بازار اصفهان دالانی از انبوه گنبدهایی است که پشت سر هم قطار شده اند و تا آنجا که چشم کار می کند پیش می روند. در میانه های بازار و در تلاقیراسته ها، گنبدخانه چهارسو رخ می نماید. گنبدخانه ای بلند که بیننده را از هر چهارسو به سوی بازار و سراها راه می نماید و در همین اثنا همه هوش و حواس بیننده را معطوف به نقش های آجری تاریک و روشن در گرداگرد و زوایایش می کند. طاق چشمه ها با زیبایی تمام گراگرد ستون نوری که از بیرون به داخل گنبدها هدایت شده رخ نمایی می کنند و این تکرار زیبایی بر همه ی سقف ها و در و دیوار بازار است.

بیننده در بازار محو تماشا می شود. با وارد شدن به بازار انگار پا به شهری مسقف گذاشته که ساکنانش بازاریان و تاجران و حجره داران با پیشه های مختلفد که گاه در حجره و گاه در سرا و گاهی هم در تیمچه گذر زمان می کنند. مس می کوبند، پارچه نقش می زنند، نقره قلم می کوبند، نگارگری می کنند، نخ می فروشند و هزار صنعت و کار و بار دیگر که همه جملگی مشق زندگی بر دفتر روزگار بازاراست.

بازار اصفهان را از هر طرف بگیری از میدان کهن شهر در بازار نظامیهیا از سردر قیصریه از راسته چیت سازان در میدان نقش جهان جهانی آمیخته از زیبایی، سادگی، شکوه ،جلال و ابهت است که یک جا چهره در نقاب دالان ها و گنبدها کرده است.

محور بزرگ بازار اصفهان که انبوه راسته ها و سراها را در خود جا داده دو بزنگاه تاریخی در اصفهان را یادآور می شود، یکی زمان سلجوقیان و دیگری زمان صفویان که در هر دو دوره شهر تحولی بزرگ و بنیادین را از سر گذرانده است.

بازار اصفهان با تمام رگ و پیوندهایش راهش را از مسجد عتیق آغاز کرده است؛ جایی که اولین میدان شهر یعنی میدان عتیق در یکی از کهن ترین بخش های شهر شکل گرفته است. بیش از هشتصد سال پیش بازار اصفهان پاییدن گرفت، رشد کرد و مسیرش را رو به میدان نقش جهان و بازاری که بعدها در دوره صفویه ساخته شد ادامه داد.

بازار بعد از شروع حکومت های اسلامی در ایران در کنار مسجد جامع و عمارت های حکومتی تکامل یافت و از اهمیت زیادی برخوردار شد تا جایی که این سه به عنوان مراکز اقتصادی، مذهبی و سیاسی در کنار هم و در یک میدان به عنوان مراکز ثقل حکومت قرار می گرفتند. ساختار بازار اصفهان در دو دوره حکومت سلجوقیان و صفویان شکل گرفت؛ یکی در میدان عتیق در کنار مسجد جامع عتیق و ارگ ملکشاه و دیگری در میدان نو یا همان میدان نقش جهان.

بازار در کنار عناصر اقتصادی که کوچکترین واحد آن حجره است، عناصر مذهبی، علمی و خدماتی مثل مساجد، مدرسه ها، کاروانسرها و حمام ها را هم در دل خود جای داده است. سقف راسته های بازار اصفهان گنبدی و آجری است و در محل تلاقی دو راسته چهارسوها با گنبدهای بلندتر و باشکوه تر از گنبد راسته ها قرار دارند. حجره های راسته محل عرضه کالاها و صنایع و سراها محل تجمع کالاها و تولیدات هستند.

سراها با معماری چهار ایوانهیا با صحن های هشت ضلعی و یا مدور گاه روباز و در برخی موارد سرپوشیده اند. حیاط های گشوده سراها گاهی با یک حوض میانی همراه بوده که ضمن زیبایی، موجب تلطیف هوا می شود. سراها در یکیا دو طبقه مشتمل بر حجره هایی هستند که محل کالاهای راسته مربوطه است. در مقیاس بعدی بازار، سراهای سرپوشیده در بازار به تیمچه معروفند. تیمچه ها از سراها کوچکتراند، سرپوشیده اند و از معماری و تزئینات زیباتری برخوردار هستند. تیمچه ها حجره های مرغوب تری دارند و بیشتر دفاتر کار تاجران و بزرگان بازار و محل ملاقات و دادوستد آنها با تاجران دیگر است.

بازار اصفهان یکی از بزرگترین و قدیمی ترین بازارهای سنتی ایران است که توانسته با حفظ بسیاری از عناصر معماری و همینطور با در برگرفتن آثار تاریخی که بخشی از ماهیت اجتماعی و فرهنگی و مذهبی را تشکیل می دهند، گردشگران زیادی را برای بازدید جذب کند.