چالش های باستان شناسی در دیاری به قدمت پارینه سنگی جدید

ایسنا/ این خبر پیرامون چالش های باستان شناسی در دیاری به قدمت پارینه سنگی جدید برای شما نگارش شده است.

قضیه چیست؟

باستان شناسی علمی است که به مطالعه آثار بازمانده از گذشته های بشر و ارتباط آن ها با فرهنگ مردم گذشته می پردازد و باستان شناس فردی است که به مطالعه بازمانده های ملموس و غیرملموس گذشته پرداخته و سعی می کند تا بنا بر شواهد کشف و رمزگشایی شده بخشی تاریک از گذشته های کهن را بازسازی و روشن کند.

عمر باستان شناسی به عنوان علمی نوپدید در جهان حدود 150 سال و در کشور ما نزدیک به 90 سال است اما اولین فعالیت علمی باستان شناسی در استان گلستان مربوط به کاوش های فردریک وولسین آمریکایی در تورنگ تپه گرگان به سال 1931 میلادی است.

در مدت این هشت دهه، مطالعات باستان شناسی بسیار زیادی در این منطقه انجام شد و محوطه های باستانی با اهمیتی و همچنین قسمت هایی از دیوار بزرگ گرگان به وسیله هیئت های داخلی و خارجی مورد کاوش باستان شناختی قرار گرفت.

در نتیجه این مطالعات بازه زمانی حدود 100 هزار سال برای استقرار بشر در این منطقه آشکار شد که آغاز آن مربوط به شواهد یافت شده از دوران پارینه سنگی جدید در غار کیارام گالیکش است.

این فعالیت های باستان شناسی تا به امروز بطور گاه به گاه ادامه داشته و همچنان سؤالات بی جواب بسیار زیادی در باستان شناسی این منطقه وجود دارد که با بررسی های روشمند، کاوش های علمی و استفاده از علوم میان رشته ای به بسیاری از این پرسش ها پاسخ مناسبی داده می شود.

محوطه های باستانی محل فعالیت انسان گذشته است و حاصل این فعالیت های انسانی شامل بقایای معماری، تدفین، سفال، فلز، استخوان، شیشه، مصنوعات سنگی و بسیاری از مواد فرهنگی دیگر در لایه های باستانی این محوطه ها وجود دارد که دارای ارزش فراوانی است. متأسفانه این محوطه ها مورد آسیب های انسانی، حیوانی و طبیعی قرار می گیرند. یکی از وظایف باستان شناسان، شناسایی آسیب ها و رفع خطر با کمک متخصصان دیگر رشته هاست.

در استان گلستان با توجه به اینکه اقتصادی مبتنی بر کشاورزی داشته و بسیاری از محوطه های باستانی دارای کاربری کشاورزی است، آسیب زیادی از جانب کشاورزان به عرصه و حریم این آثار وارد می شود.

در بسیاری از موارد این مالکان با زدن شخم عمیق، برش دیواره های تپه، کانال کشی، فنس کشی، تسطیح و خاکبرداری این محوطه ها صدمات جبران ناپذیری به آثار وارد می کنند.

در کنار فعالیت های کشاورزی، فعالیت های عمرانی و همچنین کاوش های غیرمجاز اصلی ترین عوامل تخریب انسانی این آثار محسوب می شوند. از تخریب های حیوانی میتوان به لانه سازی و حفر گودال توسط حیواناتی مانند موش، مار، خارپشت و روباه نام برد و از تخریب های طبیعی عواملی مانند فرسایش ناشی از سیل و برش به وسیله رودخانه ها نام برد.

با توجه به علل فراوان آسیب های ذکرشده باید اذعان کرد در صورت نبود مدیریت قوی در حفاظت از آثار و برخورد قانونی با مالکان و کشاورزان متخلف و تجاوز کننده به حریم آثار و همچنین عدم جلوگیری از فعالیت های عمرانی تخریب کننده این محوطه ها و از طرفی نیز فعالیت های مخرب حفاران غیرمجاز، در آینده ای نزدیک شاهد نابودی و از بین رفتن بسیاری از محوطه های باستانی باارزش و در نتیجه نابودی قسمتی از فرهنگ و تاریخ این منطقه خواهیم بود که طی سالیان درازی از گذشتگانمان به ارث برده ایم.