عبور از سرطان با بشقاب سالم

یکی از راهکارهایی که همیشه بر آن تاکید شده، تغذیه مناسب برای پیشگیری از ابتلا و باز هم تغذیه مناسب درصورت ابتلا به سرطان است.

با دکتر کوروش جعفریان، متخصص علوم تغذیه و رژیم درمانی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره راهکارهای تغذیه ای برای جلوگیری از ابتلا به سرطان و نکته هایی برای تغذیه افراد مبتلا به این بیماری صبحت کنیم که در ادامه می خوانید.

اگر بتوانیم از ابتلا به سرطان حتی به اندازه 5تا10درصد پیشگیری کنیم، موفقیت بزرگی است. تصور کنید با راهکاری بتوانیم خطر ابتلا به بیماری ای مثل سرطان را تا 40درصد کاهش دهیم. آیا قابل توجه نیست؟ سبک زندگی سالم همان معجزه پیشگیری از سرطان است.

دکتر جعفریان توضیح می دهد: «30تا40درصد از سرطان ها از طریق پیشگیری، یعنی انتخاب سبک زندگی سالم قابل پیشگیری هستند. برای مثال دوری از فضای آلوده اعم از آلودگی های زیست محیطی یا رادیواکتیو، دوری از مکان هایی که با فلزات آلوده شده یا استفاده از محافظ در زمان قرارگرفتن در معرض نور آفتاب.» این متخصص تغذیه ادامه می دهد: «فعالیت فیزیکی منظم، تغییر در الگوی غذایی و در یک جمع بندی کلی انتخاب سبک زندگی سالم مانع از ابتلا به سرطان می شود.»

از قرمزها فاصله بگیرید

چند سیخ دل و جگر یا یک دست کله و پاچه همراه با یک لیوان نوشابه، شاید از نظر بسیاری خوشمزه تر از یک بشقاب ماهی بخارپز همراه با سیب زمینی بخارپز و یک لیوان آبمیوه تازه باشد اما تفاوت سلامت اولی تا دومی از زمین تا آسمان است.

دکتر کوروش جعفریان درباره مصرف گوشت ها می گوید: «از مصرف گوشت قرمز به ویژه انواع چرب آن و احشای داخلی حیوانات دوری کنید. افرادی که بیش از اندازه از گوشت قرمز و احشای داخلی حیوانات استفاده می کنند بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. گوشت قرمز بدون چربی حداکثر باید هفته ای یک بار مصرف شود و بهتر است از سنی به بعد، ماهی و دیگر غذاهای دریایی و انواع ماکیان جایگزین شود.»

قندها را کنار بگذارید

ذائقه افراد متفاوت است اما در این که شیرینی خوراکی خوشمزه ای است، شکی نیست. حتی آنهایی که خیلی شیرین پسند نیستند، گاهی خوردن تکه ای شیرینی با یک فنجان چای یا قهوه را دوست دارند اما به عقیده دکتر جعفریان، خوراکی های حاوی شکر، خوراکی های سالمی نیستند.

این استاد دانشگاه می گوید: «کاهش مصرف قندهای ساده راهکار دیگری برای جلوگیری از ابتلا به سرطان است. هرچه مقدار مصرف قندهای ساده افزایش یابد، خطر ابتلا نیز افزایش می یابد. نکته اینجاست که سلول های سرطانی، علاقه شدیدی به مصرف مواد قندی دارند.»

او ادامه می دهد: «آرد سفید از دیگر موادی است که مصرفش می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان شود. در کشور ما هم بیشترین آردی که مصرف می شود، آرد سفید است که در تهیه انواع نان های صنعتی، شیرینی و کیک کاربرد دارد. این مورد را به مصرف شکر اضافه کنید تا متوجه شوید مصرف کیک و شیرینی تاچه حد می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.»

خوراکی های صنعتی را فراموش کنید

شاید هرازگاهی (مثلا دو سه ماه یک بار) خوردن کمی سوسیس و کالباس بد نباشد اما قرار گرفتن سوسیس و کالباس و گوشت های فرآوری شده در سبد غذایی خانواده، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

دکتر جعفریان توضیح می دهد: «متاسفانه برخی کارخانه های تولید سوسیس و کالباس از نیترات و نیتریت به شکل بی رویه استفاده می کنند. بنابراین باید به شکل کلان، درباره مصرف این مواد در کارخانه های صنایع غذایی ممانعت به عمل آید.»

وی اضافه می کند: «بعضی از محصولات کشاورزی نیز از نظر مقدار آرسنیک تحت کنترل نیست و باید مقدار آن کنترل شود. از طرفی بعضی از محصولات ممکن است آرسنیک بالایی نداشته باشند اما چون زیاد استفاده می شوند (مانند برنج یا گندم) آرسنیک موجود در آنها روی بدن تاثیر منفی می گذارد.»

رنگی باشید تا پیروز شوید

به یک سبد میوه یا سالاد رنگارنگ فکر کنید. ناخودآگاه دلتان می خواهد یکی از این میوه ها را بردارید یا کمی سالاد بخورید.

این سبد میوه یا سالاد رنگارنگ به غیر از زیبایی ظاهری از بزرگ ترین داروهای طبیعی برای مقابله با سرطان است اما چرا؟ دکتر کوروش جعفریان درباره رنگ و ویژگی های خوراکی ها می گوید: «هر چقدر مصرف سبزی و میوه افزایش یابد خطر ابتلا به سرطان کاهش پیدا می کند. دلیل آن هم آنتی اکسیدان موجود در هر خوراکی است که با رنگی مشخص می شود. برای مثال کلم بروکلی سرشار از آنتی اکسیدان سبز رنگ کلروفیل و هویج حاوی کاروتن است. این ترکیب پیش ساز ویتامینA است و آنتی اکسیدان لوتئین موجود در سیب، لیکوپن موجود در گوجه فرنگی و هندوانه و دیگر قرمزها از دیگر ترکیب های ضدسرطان هستند. مرکبات به عنوان منبع غنی ویتامینC بسیار مهم هستند. فیبر موجود در میوه و سبزی نیز بسیار کمک کننده است. افرادی که غلات سبوس دار و حبوبات مصرف کرده و میوه ها را با پوست می خورند به دلیل فیبر بالا کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان به ویژه سرطان های کلورکتال(سرطان کولون و روده ها) قرار دارند. مصرف بذر کتان، سویا و لبنیات کم چرب و پروبیوتیک از دیگر راهکارهای جلوگیری از ابتلا به سرطان است».

اگر با خرچنگ دست به گریبانید

کنترل عوارض درمان: روش های درمانی مانند هورمون تراپی، مصرف دارو یا رادیوتراپی یا حتی مصرف داروهایی که برای تقویت سیستم ایمنی مصرف می شو د، ممکن است تغییراتی در فیزیولوژی بیمار ایجاد کند. نخستین مشکل، تغییر وضعیت اشتهای بیمار (کم اشتهایی یا بی اشتهایی) است. زخم های دهانی، مشکلات بلع، یبوست و اسهال و افت عملکرد سیستم ایمنی بدن از دیگر مشکلات افراد مبتلاست بنابراین باید ملاحظات تغذیه ای متناسب با شرایط بیمار درنظر گرفته شود.

پروتئین نیاز دارند: به دنبال کاهش اشتها، کاهش وزن و کاهش بافت عضلانی را شاهد هستیم. ممکن است از نظر ظاهری وزن کم نشود اما بافت عضلانی تحلیل برود. در این شرایط توصیه می شود رژیم غذایی سرشار از پروتئین و مواد سالم انرژی زا مانند آجیل های خام باشد. ورزش، متناسب با شرایط بیمار از دیگر راهکارهاست. باید بتوانیم از کاهش وزن جلوگیری کنیم تا شانس بقا و تحمل بیماری و امکان درمان بالا برود.

دور از آلودگی: افراد مبتلا به سرطان به خاطر افت عملکرد سیستم ایمنی در معرض ابتلا به بیماری های دیگر و عفونت ها قرار دارند. به همین دلیل باید غذاها در شرایط کاملا بهداشتی تهیه و مصرف شوند. از خوردن غذاهای نیم پز پرهیز شود. اگر غذایی بعد از پخته شدن دو ساعت بیرون مانده باشد، نباید مصرف شود چون احتمال بروز آلودگی در آن افزایش یافته است.

خشکی دهان: باید این مشکل که از عوارض بیماری است با نوشیدن آبمیوه یا میوه های آبدار برطرف شود. خشکی دهان، محیط دهانی را مستعد ابتلا به عفونت و زخم ها می کند.

اسهال و یبوست: اگر بیمار اسهال دار د باید مصرف فیبر را کاهش داده و با نوشیدن نوشیدنی تهیه شده از پودر اوآراس از خشک شدن سلول های بدن جلوگیری شود. اگر برعکس یبوست پیش آید باید میزان فیبر مصرفی و تحرک بدنی افزایش پیدا کند.

3 نکته کلیدی در پیشگیری

در پیشگیری از ابتلا به سرطان به این سه نکته که شاید کمتر موردتوجه قرار می گیرند همیشه توجه کنید:

وزن: داشتن وزن ایده آل از نکته های بسیار مهم بوده و اضافه وزن از عوامل تحریک کننده سلول ها برای ابتلا به سرطان است.

روان: تلاش برای دوری از استرس و اضطراب و کسب آرامش، راهکار مهم دیگری برای جلوگیری از ابتلا به سرطان است.

ریزمغذی ها: مصرف ریزمغذی ها به ویژه سلنیوم، ویتامینB12 و اسید فولیک بسیار مهم است.