مشکل پاهای پرانتزی و راههای درمان آن

ذبیح الله حسن زاده، متخصص ارتوپدی و جراح زانو گفت: پا های پرانتزی در بزرگسالان می تواند علت اصلی مشکلات راه رفتن و درد زانو و بطور ثانویه درد ناحیه کمر و قسمت های دیگه بیمار بشود، بیماری پا های پرانتزی می تواند یک مشکل ارثی در خانواده باشد یا به علت سوء تغذیه و یا تغییر شکل پا ها به شکل پرانتز که زانو ها از هم دور می شوند، خودش را نشان دهد.

حسن زاده گفت: این بیماری در سنین نوجوانی اگر شکل پیشرونده داشته باشد با یک عمل بسیار کوچک قابل اصلاح است، اما به طور ثابت در سنین بالاتر یعنی در پایان نوجوانی که رشد متوقف می شود، با عمل جراحی استئوتومی یا اصلاح ساق پا و زانو همراه می شود.

او افزود: همه پای پرانتزی ها نیاز به جراحی ندارند آن هایی که پیشرونده هستند یا درد دارند یا راه رفتنشان دچار اختلال می شود، نیاز به اقدام اصلاحی دارند البته استفاده از تغذیه مناسب، آفتاب و راه رفتن می تواند مشکلات را کم کند.

این متخصص ارتوپدی ادامه داد: با مصرف تغذیه مناسب، یعنی موادی که از ویتامین D 3 که در مواد غذایی مثل ماهی تخم مرغ، شیر، غلات و حبوبات و لبنیات، وجود دارد و باید به طور روزانه در سبد غذایی خانواده قرار بگیرد، می توان در سنین پایین تر، به شکل پیشگیرانه از بروز پا های پرانتزی جلوگیری کرد. پا های پرانتزی در سنین بالاتر یعنی در سن بزرگسالی وقتی رشد متوقف می شود، معمولاً با درد زانو، لق زدن و احساس خالی کردن همراه می شود.

او ادامه داد: پزشک ارتوپد با معاینه و عکسبرداری های تمام قد از ناحیه مچ پا تا ناحیه لگن می تواند زوایای انحراف زانو را ارزیابی و اندازه گیری کند به طور مشخص پا های پرانتزی با درد خود زانو و داخل زانو یعنی دو طرف داخل زانو همراه است که باید این مطلب مدنظر باشد البته در مواردی درد همراه یا آسیب مینیسک میتواند این درد را تشدید کند.

راهکارهای طلایی برای جلوگیری از پاهای پرانتزی

حسن زاده در مورد راهکار های جلوگیری از مشکل پای پرانتزی گفت: با اصلاح سبک زندگی شامل استفاده از کفش های مناسب، نشستن روی صندلی، استفاده از سرویس فرنگی و موارد دیگر مثل پرهیز از پله و رانندگی و نشستن های طولانی یا سطوح شیب دار می تواند درد زانو ها رو کاهش بدهد، همچنین دارو های ضد التهاب در این مورد می تواند مفید باشند و به بیمار کمک بکند تا آستانه تحمل درد زیاد، کنترل شود و یا وقتی شدت درد افزایش پیدا می کند با اقدامات اصلاحی بیشتری مورد نیاز است.

او افزود: استفاده از فیزیوتراپی، تمرینات تقویت کننده و تغذیه و مسکن سبک در مراحل خفیف می تواند پیشگیرانه باشد. در مراحل شدید یا پیش رونده، عمل جراحی اصلاحی در اطراف زانو توسط جراح ارتوپد صورت می گیرد و ممکن است دو تا سه سانتی متر قد بیمار افزایش پیدا کند. نام عمل، استئوتومی است و انحراف زانو ها و بیومکانیک بدن را اصلاح می کند.

حسن زاده بیان کرد: در سنین سالمندی، افزایش شدید درد و کاهش راه رفتن بیمار به ناتوانی و از کار افتادگی بیمار با پا های پرانتزی پیشرفته همراه است که در این مراحل استفاده از تغذیه و اصلاح سبک زندگی کافی نبوده و ممکن است به علت درد ناتوان کننده و اختلال در راه رفتن بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد که اغلب در سنین بالای 60 سال به شکل تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی انجام می شود.

او ادامه داد: عمل های تعویض مفصل عمل های بسیار پرهزینه است، ولی وقتی چاره دیگری نباشد، بیمار ناگزیر است که این عمل را انجام دهد به این جهت که این عمل می تواند زندگی دوباره به مریض بدهد، اما این عمل می تواند مشکلاتی هم پیش رو داشته باشد، زیرا جراحی پرهزینه ای است و به مراقبت های خاص خودش نیاز دارد و خطراتی مانند، عفونت، التهاب و لخته شدن خون در پا ها یا شکستگی های اطراف پروتز یا مفصل مصنوعی داشته باشد، البته اگر با مهارت کار گذاشته بشود می تواند کیفیت زندگی بیماران را برای سال های زیادی اصلاح کند و مریض دوباره راه بیفتد و از پوکی استخوان، ناتوانی و لخته شدن خون در پا ها فاصله بگیرد و نشاط دوباره به زندگی اش داده بشود که در عمل تعویض مفصل این پای پرانتزی و این نوع انحراف یا بد شکلی قابل اصلاح است.

حسن زاده افزود: در یک جمع بندی پا های پرانتزی اگر پیشرونده باشند، درد داشته باشند و علل دیگری برای درد وجود نداشته باشد، اما به شکل عمده مشکلاتی را نشان بدهد، قابل توجه است و نیاز به عمل های اصلاحی پیدا می کند. این عمل اصلاحی می تواند در سنین کودکی با توقف رشد در یک شکل و با نظر جراح ارتوپد و در بالای سن بلوغ و متوقف شدن رشد، با عمل جراحی استئوتومی که تا سنین 55 سال معمولاً این عمل جواب میدهد.

او گفت: در سنین بالای 60 علاوه بر استفاده از مسکن، فیزیوتراپی و آب درمانی در شرایط غیر کرونایی و انتخاب کفش و سبک زندگی مناسب و کاهش فشار و کاهش وزن که موکدا به آن اشاره می کنم می توان از عمل های جراحی دیگری غیر از استئوتومی و توقف صفحه رشد و عمل تعویض مفصل استفاده کرد.

حسن زاده در پایان یادآوری کرد: با این عمل، تغییر شکل و بدفرمی پا ها اصلاح می شود و درد بیمار کاهش پیدا کرده و قد او نیز 2 تا 3 سانتی متر افزایش پیدا می کند و نشاط دوباره ای به زندگی اش داده می شود و بیمار با کیفیت مطلوب و راضی کننده به زندگی خود ادامه می دهد. همچنین با افزایش پروتز ها و افزایش تکنیک و مهارت جراحان خوب ارتوپدی ایرانی کیفیت زندگی بهبود قابل توجهی پیدا کرده و اقبال مردم به این عمل های هرچند گران می تواند آخرین راه حل باشد که بیمار را در شرایط مطلوبی قرار بدهد.