از چه طریقی یک خاتم کاری خوب را تشخیص دهیم؟

ایسنا/ بدنبال خبر و گزارشات منتشر شده، این سوال مطرح می گردد که از چه طریقی یک خاتم کاری خوب را تشخیص دهیم؟

قضیه چیست؟

گفته می شود که خاستگاه اصلی هنر خاتم کاری، شیراز است، اما علاقه پادشاهان صفوی به این هنر، باعث شده اصفهان نیز به مرکز تولید محصولات خاتم کاری تبدیل شود و البته با گذشت سالها، امروز اصفهان به عنوان قطب اصلی تولید خاتم کاری شناخته می شود.

براساس تحقیقات انجام شده، به صورت مشخص و دقیقی معلوم نیست اولین بار خاتم سازی را چه کسی ابداع کرده است. اما بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این باورند که با توجه به اینکه قدیمی ترین آثار خاتم کاری در شهر شیراز کشف شده است، شیراز خاستگاه اصلی این هنر اصیل است. در دوران صفویه اما این هنر به اصفهان منتقل شد و اوج شکوفایی و تکاملش را تجربه کرد.

تشخیص یک خاتم خوب و اصل با در نظر گرفتن برخی از معیارها کار چندان دشواری نیست. یکی از اصلی ترین مواردی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که اصولا یک خاتم دارای نقوش ریز و منظم است.صاف بودن سطح، یکنواخت بودن رنگ، مشخص نبودن ترمیم کاری ها و بتونه کاری ها در سطح و قرینه بودن تمامی گل ها و اشکال از جمله دیگر مواردی است که به هنگام خرید یک محوصل خاتم کار باید مورد توجه قرار بگیرند.

هنر خاتم کاری در واقع ترکیبی است از چند ضلعی های منظم که در رنگهای مختلف کنار همدیگر قرار می گیرند. برای تولید خاتم از انواع چوب ها و استخوان ها برای تشکیل مثلث هایی استفاده می شود که با سوهان کاری به حالت دلخواه و مطابق با طرح در نظر گرفته شده، در می آیند. سپس این مثلث ها به هم چسبانده و با نخ محکم می شوند. بعد از چند ساعت نخ ها را باز می کنند و اضلاع سوهان کاری شده را در کنار هم قرار می دهند و مجدداً با چسب به هم می چسبانند. مرحله بعدی که به «گل پیچی» مشهور است، به وسیله سیم مفتولی گردی که آن را به صورت شش ضلعی منظم آماده می کنند، شکل ها را به هم می چسبانند که حاصل آن یک طرح ستاره ای می شود. این طرح ها آنقدر تکرار می شوند تا بر اساس طرح مورد نیاز درمی آیند و سپس زیر پرس قرار می گیرند. این خلاصه ای بسیار کوتاه از آماده سازی یک محصول خاتم کاری شده که در واقع برای آماده شدن باید 400 مرحله را پشت سر بگذارند.

در ساخت یک قطعه خاتم کاری شده از انواع چوب ها همانند گردو، آبنوس، عناب، نارنج، کبوده و ... انواع استخوان همانند عاج فیل، استخوان شتر و ... استفاده می شود.