برای سرماخوردگی چه دارویی استفاده کنیم؟

پزشکان بدون مرز/ داروهای مختلفی برای درمان سرماخوردگی های مزمن وجود دارد، با آگاهی از عوارض این داروها اقدام به مصرف آن ها کنید.

سرماخوردگی، مجموعه ای از علایم است که توسط یک نوع از هزاران نوع ویروس ایجاد می شود. بیش از صدها نوع ویروس عامل سرماخوردگی هستند و هرکدام از این ویروس ها فقط یک بار فرد را بیمار می کنند اما به دلیل زیاد بودن تعدادشان، فرد در طول عمر خود چندین و چند بار دچار آن می شود.

بزرگسالان معمولا 2 تا 3 بار در سال این بیماری را تجربه می کنند (که به وضعیت سلامت عمومی بدن، سن و در معرض ویروس بودن، بستگی دارد) اما در کودکان معمولا 8 تا 12 بار در سال سرماخوردگی رخ می دهد. داروهای زیادی برای درمان سرماخوردگی ساخته شده اند اما باید گفت درمان مشخصی برای آن وجود ندارد و بیشتر داروها برای کم کردن علایم عمل می کنند.

در اینجا به بعضی داروهای رایج اشاره می کنیم:

داروهای مرکب سرماخوردگی (تلفیق چند ماده موثر در یک دارو):

بسیاری داروهای سرماخوردگی، ترکیبی از چند دارو هستند، این داروها در بازار، اسم های گوناگونی دارند:ادالت کلد، کلداستاپ و… مثلا حاوی یک ضداحتقان، یک آنتی هیستامین، یک ضدسرفه و یک ضددرد هستند (همه در یک قرص).

اما هنگام مصرف این داروها باید دقت کرد وقتی چنین دارویی را می خورید، در واقع همه این داروها را با هم مصرف کرده اید در حالی که شاید نیازی به بعضی از آنها نداشته باشید…

ادالت کلد برای درمان سرماخوردگی:

ادالت کلد یا قرص سرماخوردگی بزرگسالان ترکیبی از چند عامل برای مداوای سرماخوردگی است. این دارو از ترکیب فنیل افرین (یک منقبض کننده عروقی سمپاتومیمتیک)، کلرفنیرامین (آنتی هیستامین) و استامینوفن ساخته شده است.

این دارو اغلب در درمان علائم سرماخوردگی (به خصوص سرماخوردگی های ویروسی بزرگسالان) مانند آبریزش بینی، سرفه، گلودرد و تب استفاده می شود. گاه در مشکلات مشابه مانند حساسیت تنفسی نیز به کار می رود.

عوارض جانبی ادالت کلد:

خواب آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، بثورات جلدی، تاری دید، مشکلات تنفسی، احساس درد و مشکلی شدن دفع ادرار، تشدید گرفتگی بینی.

کلداستاپ قرص سرماخوردگی:

قرص های کلد استاپ که چند سالی است به بازار دارویی کشورمان پا گذاشته، در حقیقت نشانه ای است از خلاقیت داروسازان کشورمان که توانسته اند با ساخت این دارو نقشی مهم را در درمان این بیماری شایع بردارند.

هر قرص کلداستاپ حاوی 500 میلیگرم استامینوفن، 30 میلیگرم پسودوافدرین و 25 میلیگرم دیفن هیدرامین است که به ترتیب اثرات مسکن و ضد آبریزش بینی و ضد حساسیت دارند و مهم ترین عوارض سرماخوردگی را درمان می کنند.

کلد استاپ از جمله داروهایی است که عموما برای بزرگسالان کاربرد دارد و از همین رو به شکل قرص در بازار موجود است. این دارو که پس از بلع جذبش آغاز می شود، در افراد بزرگسال توصیه می شود و باید 8 قرص در روز مصرف کنند، یعنی به عبارتی در یک فرد بزرگ جثه توصیه می شود هر 6 ساعت 2 قرص میل کند.

عوارض جانبی کلداستاپ:

زردی، اختلالات خونی، عوارض آنتی کولینرژیک، واکنش های آلرژیک، احتباس ادراری، خواب آلودگی، اضطراب.

داروهای گرفتگی بینی در سرماخوردگی:

معمولا گرفتگی بینی به علت تورم مخاط ظریف و ترشح خلط در اثر التهاب ایجاد می‏شود. التهاب نیز ناشی از عفونت یا آلرژی است. در اکثر موارد سرماخوردگی نیازی به مصرف این داروها نیست؛ زیرا معمولا معالجات خانگی (مثل بخور) مؤثر واقع می‏شوند.

اما در مواردی که این اقدامات مؤثر نبوده یا عدم درمان احتقان، خطراتی در برداشته باشد (مثلا عود سینوزیت یا عفونت‏های گوش میانی) از این داروها استفاده می‏شود.

فنیل افرین داروی سرماخوردگی:

فنیل افرین یکی از رایج ترین ضد احتقان های بینی است و در بسیاری از فراورده های موضعی برای برطرف کردن نشانه های آلرژی و سرماخوردگی وجود دارد و جزء برخی از قرصهای ضد سرماخوردگی است. این دارو با منقبض کردن رگ های خونی داخل چشم می تواند التهاب ملتحمه را کاهش دهد.

عوارض جانبی فنیل افرین :

سردرد، تاری دید، افزایش فشارخون، افزایش تعداد ضربان قلب، اختلال ریتم قلب و…

پزودوافدرین برای سرماخوردگی:

داروی ضد احتقان پزودوافدرین هنگام گرفتگی بینی استفاده می شود. شربت سرماخوردگی و پزودوافدرین از جمله داروهایی است که بدون نسخه در داروخانه ها عرضه می شود و ممکن است خانواده ها، ناآگاهانه و بدون تجویز پزشک از آن برای درمان سرماخوردگی های کودکان خود استفاده کنند.

عوارض جانبی پزودو افدرین:

از عوارض جانبی این دارو می توان به بی خوابی یا افزایش فشارخون اشاره کرد که با قطع دارو، این عوارض از بین می روند.

درمان سرماخوردگی با زایلومتازولین:

این دارو یک منقبض کننده عروق است که از تورم و احتقان غشاهای مخاطی می کاهد. اثر آن طی 5 تا 10 دقیقه ظاهر می شود و تا 10 ساعت به طول می انجامد. فرم هیدروکلرید آن جهت تسکین علائم احتقان بینی کاربرد دارد.

محلول یک دهم درصد فرم هیدروکلرید آن به صورت قطره موضعی بینی و یا اسپری 2 یا 3 بار در روز در هر سوراخ بینی استفاده می شود. محلول پنج صدم درصد آن یک یا 2 بار در روز در مورد کودکان زیر 12 سال به کار می رود اما در مورد کودکان زیر 3 ماه توصیه نمی شود. محلول یک دهم درصد فرم هیدروکلرید آن به عنوان ضد احتقان ملتحمه در چشم ریخته می شود.

داروهای تب بر در سرماخوردگی:

شاید کمتر کسی را بتوان یافت که سرماخوردگی را تجربه نکرده باشد. این عارضه مخصوصا به هنگام تغییر فصول خود را نشان می دهد و می تواند بسیار طولانی شده و کلافه کننده باشد. تب از علائمی است که معمولا به هنگام سرماخوردگی ایجاد می شود.

علاوه بر درمان های خانگی که از قدیم برای پایین آوردن تب مورد توجه بوده اند داروهای مختلفی هم به این منظور وجود دارند. در ادامه به معرفی چند نمونه داروی تب بر که در این مواقع می توانند برای کاهش تب کمک کننده باشند خواهیم پرداخت.

قرص استامینوفن سرماخوردگی:

از این دارو برای درمان سردرد، کمردرد، سرماخوردگی و به عنوان یک داروی تب بر استفاده می شود. توجه داشته باشید که این دارو نباید بیش از 4 گرم ( 4000 میلی گرم) در 24 ساعت مصرف شود، چون ممکن است به کبد صدمه بزند. قرص استامینوفن با نام های تجاری پاراستامول و تایلنول به فروش می رسد و به شکل های قطره، قرص، شربت و شیاف وجود دارد.

عوارض جانبی قرص استامینوفن:

عوارض این قرص به عنوان داروی تب بر شامل یبوست، سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان، برافروختگی، سبکی سر، کاهش اشتها، تهوع، مشکل یا درد به هنگام ادرار و تعریق می باشد. یکی دیگر از عوارض جانبی بسیار نادر استامینوفن، ایجاد مشکلات خونی است.

درمان سرماخوردگی با ایبوپروفن:

ایبوپروفن یا بروفن داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی است که برای تسکین علائم آرتریت (التهاب مفصل)، دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، حملات نقرس و آسیب های حین ورزش و نیز به عنوان تب بر و ضد درد به ویژه در دردهای ناشی از التهاب استفاده می شود.

این دارو بیشتر با نام تجاری بروفن (Brufen) شناخته می شود. ادویل (ایبوپروفن)، موترین (Motrin) و نورفن (Nurofen) از دیگر نام های ژنریک آن هستند.

عوارض جانبی ایبوپروفن:

مصرف دراز مدت بروفن مانند سایر ضدالتهاب های غیراستروئیدی خطر حمله قلبی را بالا می برد. پژوهش ها نشان می دهد ایبوپروفن ممکن است موجب ناباروری در مردان شود.

دارو برای رفع آبریزش بینی سرماخوردگی:

اگر عطسه و آبریزش بینی داشته باشید، آنتی هیستامین ها (مانند کلرفنیرآمین) و دیفن هیدرامین موثر هستند. این داروها با مسدودکردن آثار هیستامین (ماده ای شیمیایی که باعث عطسه و آبریزش می شود) در خشک کردن راه های بینی موثر هستند اما این گروه از دارو یک عارضه مهم دارند؛ خواب آلودگی، بنابراین بهتر است قبل از کارهایی که به تمرکز و دقت بالا نیاز دارند (مانند رانندگی) مصرف نشوند.

رفع سرماخوردگی با کلرفنیرآمین:

کلرفنامین یا کلرفنیرامین, داروی قابل استفاده در پزشکی و دام پزشکی برای انسان و دام می باشد. این دارو یکی از شایع ترین داروهای ضد حساسیت موجود در بازار می باشد. که بیشترین کارایی را در درمان کردن بیماری به نام رینیت که التهابات شدید بینی است و سرماخوردگی، همچنین حساسیت و کهیر دارد. از این دارو در ترکیبات بسیاری از داروها از جمله قرص سرماخوردگی وجود دارد.

عوارض جانبی کلرفنیرآمین:

احساس سرگیجه، احساس خواب آلودگی، عدم تعادل در حرکات، احساس خستگی، احساس اضطراب، حس سر خوشی، حس گیجی، خس خس کردن سینه، آنمی، خشک شدن دهان، حالت تهوع، عدم اشتها، به وجود آمدن اسهال، حساس شدن به نور، حبس شدن ادرار، احساس سوزش در هنگام ادرار، دچار تاری دید شدن، بی حالی، استفراغ

دیفن هیدرامین برای سرماخوردگی:

دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین است که برای درمان یا پیشگیری مواردی نظیر علایم ناشی از حساسیت ها (آبریزش بینی، سرفه، خارش و قرمزی چشم، خارش بدن)، سرماخوردگی ها (عطسه، آبریزش بینی، سرفه)، پارکینسونیسم (لرزش، حرکات غیرارادی)، بیماری حرکت، سرگیجه، تهوع یا استفراغ و بی خوابی تجویز می شود.

دیفن هیدرامین همچنین یکی از ترکیبات داروهای گوناگونی است که برای تسکین سرفه و سرماخوردگی در هنگام مصرف می شوند.

عوارض جانبی دیفن هیدرامین:

عوارض این دارو عبارتند از گیجی، سردرد، بدخلقی و عوارض پسیکوموتور، عوارض ضد موسکارینی مانند خشکی دهان، تاری دید، دوربینی و عوارض دستگاه گوارشی.

داروهای سرماخوردگی ضد سرفه و خلط آور:

این داروها با نازک کردن مخاط، گرفتگی قفسه سینه را رفع و سرفه کردن را راحت تر می کنند (مانند گایافنزین). البته در بعضی داروهای ضدسرفه مخلوطی از هر دو نوع داروی ضدسرفه وجود دارد.

شربت سرماخوردگی گایول گایافنزین:

شربت گایول تسکین گرفتگی های راه تنفسی، سرفه، سوزش راه تنفسی ناشی از سرماخوردگی، آنفولانزا از جمله مهمترین موارد مصرف شربت گایافنزین می باشند. این شربت خلط آور به صورت منقبض کردن رگ های خونی و کاهش تورم در مجاری بینی و نازک و شل کردن مخاط راه تنفسی عمل کرده و موجب تسکین علائم سرماخوردگی می شود. به طوری که فرد مبتلا به بیماری راحت تر تنفس می کند.

عوارض جانبی شربت گایول یا گایافنزین:

ناراحتی گوارشی گاهی اوقات مشاهده می شود. دوزهای خیلی زیاد می تواند باعث بروز تهوع و استفراغ گردد.

شربت سرماخوردگی پکتورامین:

شربت پکتورامین (Pectoramin) به منظور تسکین سرفه و کاهش احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی، آلرژی و یا سایر عفونت های تنفسی و نیز رفع سایر علائم عمومی ناشی از سرماخوردگی به کار می رود. این دارو را می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد.

عوارض جانبی شربت پکتورامین:

مصرف این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی گردد، لذا ضمن درمان با این دارو از رانندگی و کار با ماشین آلاتی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری نمائید.

اسپکتورانت برای سرماخوردگی:

این دارو به منظور تسکین سرفه و کاهش احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی، آلرژی و یا سایرعلائم عمومی ناشی از سرماخوردگی به کار می رود.این فراورده حاوی ترکیباتی است که در جهت تقویت اثر یکدیگر به تسکین سرفه یا رفع احتقان کمک می کنند.

گایافنزین با کاهش چسبندگی خلط و تسهیل خروج آن، فنیل پروپانول آمین با تحریک سمپاتیک و تنگی عروق مخاط بینی و در نتیجه کاهش احتقان وادم و کدئین با اثر مستقین بر مرکز سرفه در بصل النخاع و تضعیف رفلکس سرفه، موجب روز اثرات درمانی این دارو می شوند. در مبتلایان به ضعف تنفسی شدید نباید مصرف شود.

عوارض جانبی اسپکتورانت:

خواب آلودگی، تهوع، استفراغ

آنتی بیوتیک های سرماخوردگی:

مصرف آنتی بیوتیک در درمان سرماخوردگی اثری ندارد. چون سرماخوردگی یا بیماری ویروسی است و آنتی بیوتیک ها روی ویروس موثر نیستند.

بهتر است دارو را طبق نیاز مصرف کنید. مثلا اگر فقط آبریزش بینی دارید، یک آنتی هیستامین کافی است یا اگر سرفه می کنید، یک داروی ضدسرفه به تنهایی مشکل را حل می کند. قبل از مصرف دارو روی جعبه آن را مطالعه کنید یا از داروساز سوال کنید که این دارو شامل چه موادی است.

اگر علایم بیماری شما بهتر نشد به پزشک مراجعه کنید شاید دچار آنفلوانزا یا پنومونی شده باشید که علایمی مشابه سرماخوردگی دارند. بعضی داروهای سرماخوردگی به دو نوع داروی روز و داروی شب تقسیم شده اند.

هر دو نوع این داروها معمولا مشابه هستند اما در داروهای روز، عوامل خواب آلود کننده (مانند آنتی هیستامین) وجود ندارد یا کمتر است تا فرد در طول روز دچار مشکل نشود و در عوض عوامل ضد تب یا ضد سرفه در آن موجود است، اما داروهای شب معمولا حاوی عوامل ضددرد و ضدتب و آنتی هیستامین است.