گامهای نخست شاهوار برای ثبت در میراث ملی

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، گامهای نخست شاهوار برای ثبت در میراث ملی برداشته شدند.

قضیه چیست؟

کوه شاهوار در شمال شهرستان شاهرود قرار گرفته است. این کوه با دارا بودن سه هزار و 945 متر ارتفاع، بلندترین قله در بخش شرقی رشته کوه البرز بشمار می رود. سالانه کوهنوردان بسیاری از سراسر کشور برای صعود به این قله به شاهرود سفر می کنند. به دلیل همین استقبال ورزشکاران است که فدراسیون کوهنوردی سالها پیش پناهگاهی را نیز در شاهوار ایجاد کرد.

این کوه بلند به سبب ارتفاعی که از سطح زمین دارد در بیشتر سال حتی گاهی در تابستان پوشیده از برف است؛ برفی که تأمین کننده آبی است که در دل کوه، در چشمه سارها و سفره های زیرزمینی جریان می یابد و از هزاران سال پیش تاکنون منشأ حیات گیاهان، گونه های جانوری و حتی ایجاد تمدن در کوهپایه و دشتهای اطرافش و در نهایت شکل گیری بسطام و شاهرود شده است.

اهمیت شاهوار و نقش آن در حیات اهالی این خطه مردم و سازمانهای مردم نهاد شهرستان شاهرود را بر آن داشت که ثبت ملی شاهوار را بعنوان یکی از مطالبات خود از مسئولان خواستار شوند.

نقش شاهوار در زندگی مردم شاهرود

دبیر جمعیت دیده بان طبیعت با بیان اینکه شاهوار از چند جهت دارای اهمیت است، ابراز کرد: نخستین نکته این است که شاهوار کانون آب ساز شاهرود و بسطام و اصلی ترین محل تمرکز جمعیت، کشاورزی و دامداری در استان سمنان است.

امیرحسین ولیان با بیان اینکه شاهوار آب های زیرزمینی و سطحی شاهرود و بسطام را تأمین می کند، اضافه کرد: شاهوار ذخیره گاه برف و یخ و منبع تغذیه دستکم هفت رودبار دائمی است که از دامنه های این کوه به سمت دشت بسطام و شاهرود جاری می شود.

شاهوار، رویشگاه گونه های گیاهی خاص

این فعال محیط زیست به اهمیت جغرافیایی این کوه و نقش آن در توسعه کوهنوردی و گردشگری نیز اشاره کرد و گفت: در قسمت شرقی رشته کوه البرز قله ای بلندتر از شاهوار وجود ندارد.

ولیان همچنین شاهوار را رویشگاه برخی از گونه های منحصر بفرد گیاهی خواند و تصریح کرد: این کوه در بین گیاه شناسان جهان بعنوان یک ذخیره گاه ژنتیکی شناخته می شود و تاکنون دستکم سه گونه گیاهی در این منطقه کشف و با پسوند "شاهواریکا" به ثبت رسیده که در جای دیگری دیده نمی شود.

وی با بیان اینکه این کوهستان زیستگاه همه گونه های مهم پستانداران شمال ایران به جز یوزپلنگ است، افزود: تا حدود 20 سال پیش در دامنه شاهوار یوزپلنگ نیز مشاهده و شکار شده است، اما همچنان در ارتفاعات این کوه خرس قهوه ای، پلنگ ایرانی، کل و بز، قوچ و میش، روباه و دیگر گونه ها زیست می کنند.

سمن ها، تأثیرگذار در پیگیری خواسته های مردمی

ولیان به نقش سازمان های مردم نهاد در مطالبه گری برای تحقق ثبت شاهوار در فهرست میراث ملی کشور نیز اشاره کرد و گفت: با تلاش و پیگیری سمن ها بود که پس از سالها خواسته مردم تحقق و جنگل ابر به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت و اکنون نیز می توان با مطالبه گری، اهمیت این کوه در نزد مردم را برای مسئولان روشن تر کرد.

با این حال، تلاش مردم شاهرود برای ثبت این قله به همین جا ختم نشده است، بلکه موزه آب هم بعنوان بخش خصوصی وارد میدان شده و مطالعاتی را در این زمینه انجام و به اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شاهرود تحویل داده است.

مدیر موزه آب شاهرود اظهار داشت: برای نخستین بار در کشور، بخش خصوصی با تکیه بر توان و تخصص کارشناسان خبره شاهرودی بصورت رایگان مطالعات پرونده ثبتی قله شاهوار را در 91 صفحه انجام و به اداره میراث فرهنگی شاهرود پیشنهاد داده است.

عبدالحسین برنجی اضافه کرد: این مطالعات در زمینه موضوعات زمین شناسی، محیط زیست، گیاه شناسی، منابع آبی، ویژگی های جغرافیایی به همراه تهیه نقشه منطقه و همچنین ارتباط جوامع محلی و فرهنگ مردم منطقه با این کوه انجام شده است.

مطالعات ثبت شاهوار در حال انجام است

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان شاهرود هم با بیان اینکه در صورت نیاز از مطالعات پیشنهادی موزه آب بهره گیری می شود، یادآور شد: مطالعات جداگانه ای بصورت تخصصی از سوی میراث فرهنگی در حال انجام است که در مرحله بررسی و تدوین قرار دارد.

حمیدرضا حسنی بیان کرد: پس از انجام کامل این مطالعات توسط پیمانکار، برای تشکیل پرونده و پیگیری ثبت ملی شاهوار به همراه چند اثر دیگر شهرستان اقدام می شود.

به این ترتیب اطلاعات دریافتی از مسئولان این حوزه نشان می دهد، شاهوار هنوز گامهای ابتدایی را برای نزدیک شدن به ثبت در فهرست میراث ملی طی می کند. شهرستان شاهرود دارای آثار طبیعی، تاریخی و معنوی بیشماری است که ثبت هریک از آنها می تواند تأثیر بسیاری در رونق گردشگری و در نتیجه رونق اقتصادی این منطقه داشته باشد.