آنچه که در مورد "واکسن کرونا" به شما نمی گویند

محققانی از دانشگاه آکسفورد و شرکت داروسازی آسترازنکا نتایج حاصل از آزمایش مرحله دوم واکسن کرونا را اعلام کردند. این نتایج نشان می دهد که محصول نهایی آنها می تواند ایمنی مناسبی در افراد آن هم با حداقل عوارض جانبی ایجاد کند. هفته گذشته نیز نتایجی مشابه البته در مقیاس کوچکتر، برای واکسن دیگری که تولید شده شرکت بیوتکنولوژی مدرنا، با همکاری مؤسسه ملی بهداشت آمریکا بود، حاصل شد.

هیلدا باستیان در مطلبی جالب در نشریه وایرد در مورد عوارض جانبی احتمالی واکسن کرونا و پنهان کردن این موضوع از افکار عمومی می نویسد: از آنجا که هر دو گروه یاد شده و سایر شرکت ها در مراحل نهایی آزمایش های بالینی هستند، ضروری است که مردم درک واضحی از داروهای مختلف، میزان اثرگذاری و تبلیغات دروغینی که نسبت به واکسن های ساخته شده می شود، داشته باشند. طی یک هفته گذشته نه رسانه های اصلی و نه مطبوعات پزشکی به عوارض جانبی احتمالی این دو واکسن توجه زیادی نکرده و خطر بروز عوارض جانبی آن را به نوعی نادیده گرفتند.

گروه محققان آکسفورد را مبلغان پر زرق و برق محصول شان معرف کرد، پس حالا بیایید با آنها شروع کنیم. واقعاً اظهارات آکسفورد در مورد ساخت واکسن تا چه حد جنبه تبلیغاتی دارد؟ اگرچه که اخبار منتشر شده در هفته ای که گذشت نشان می دهد واکسن امکان محافظت از مردم در برابر کووید-19 را دارد، اما همچنان سوالات بسیاری برای افکار عمومی باقی است. به عنوان مثال، پس از اولین آزمایش بالینی برای این واکسن در ماه آوریل، محققان مطالعه جدیدی را اضافه کردند که در آن افراد 24 ساعت بعد از تزریق واکسن می بایست هر شش ساعت از استامینوفن استفاده می کردند. این نکته در حالی است که هرگز این مورد در تبلیغات محققان مطرح نشده و من هیچ بحثی درباره این اقدام غیرمعمول در رسانه ها هم ندیدم. روزنامه ها فقط در شرح ماجرای ساخت واکسن می گویند که ایمن سازی واکسن کرونا در میمون ها به اثبات رسیده و هیچ عوارض جانبی در این آزمایشات دیده نشده است. حال پرسش اینجاست که آیا استامینوفن برای پایین آوردن تب، سردرد، ضعف یا تمام علائمی مثل این بوده است؟

گروه محققان آکسفورد همچنین به شرکت کنندگان در مرحله آزمایشی پیشرفته سوم که هم اکنون در برزیل در حال انجام است، استامینوفن می دهند. در یک مطالعه مهم دیگر در مورد واکسن کرونا که شامل آزمایش بر روی 10 هزار نفر در انگلستان می شد در ابتدا گفته شد که اگر آلرژی یا هرگونه حساسیتی به استامینوفن داشته باشید، نمی توانید برای تست واکسن داوطلب شوید. در مورد آزمایش داروهای مشابه در آفریقای جنوبی نیز هیچ اشاره ای به دارو های مکمل مثل استامینافون نشده است.

روزنامه نگاران می توانستند و اساسا می بایست ماه ها پیش بر روی این موضوع تمرکز می کردند. معمولا همیشه اولین افرادی که واکسن روی آن ها آزمایش می شود با دقت انتخاب می شوند تا کمترین عوارض و واکنش منفی را از خود بروز دهند. اگر واکسن آکسفورد بر روی بدن داوطلبان نتایج سویی داشته باشد آثار این واکسن ها برای ما نیز مطلوب نخواهد بود. البته شاید تحمل یک یا دو روز درد برای ایمن شدن در برابر کووید-19 ارزش اش را داشته باشد، پس آیا باید برای چنین سناریو ای آماده شد؟!

در بیانیه مطبوعاتی آکسفورد در زمینه ساخت واکسن کرونا که روز دوشنبه منتشر شد نتایج آزمایشات حکایت از عوارض جانبی جزئی در میان داوطلبان داشت. با این حال، نگاهی به مقاله اصلی نشان می دهد که این یک نوع از بازاریابی و تبلیغات است که از آن زمان تاکنون در گزارش های رسانه ای تکرار شده است. به عنوان مثال عبارات عوارض جانبی جزئی در رسانه هایی مثل نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال و رویترز بارها تکرار شد. بله واکنش های خفیف به واکسن به مراتب شایع تر از موارد جدی تر بودند، اما عوارض متوسط ​​یا شدید که خود زندگی عادی را مختل می کردند هم چندان کم نبودند. حدود یک سوم افرادی که بدون استامینافون واکسن کووید-19 را دریافت کردند، دچار لرز متوسط ​​تا شدید، خستگی، سردرد ، ضعف و تب شدند. نزدیک به 10 درصد این افراد تب حداقل 100.4 درجه و کمی بیش از یک چهارم درد عضلانی متوسط ​​تا شدید را تجربه کردند. این میزان از عوارض جانبی آن هم در بین جوانان چندان کم نیست. نویسندگان مقاله، این واکسن را قابل قبول و و عوارض آن را نیز قابل تحمل دانسته اند، اما ما هنوز نمی دانیم که این میزان رضایت آیا برای مردم عادی هم وجود خواهد داشت؟ این همان چیزی است که روزنامه نگاران فراموش کرده اند در مورد ساخت واکسن به شما بگویند.

کمپانی مدرنا نیز هفته گذشته مقاله ای پیرامون ساخت واکسن منتشر کرد. در همان زمان، این گروه یک کارآزمایی بالینی در فاز سوم با 30 هزار داوطلب را ثبت و یک جفت 100 میکروگرمی از واکسن کووید-19 را در داوطلبین آزمایش کرد. براساس اطلاعیه مطبوعاتی ماه مه این کمپانی بزرگ داروسازی، هیچ عارضه جانبی جدی برای افراد داوطلب با دوز اشاره شده به ثبت نرسیده است. با این حال مقاله هفته گذشته نتایج کامل و ملموسی را در اختیار ما قرار نمی دهد. براساس بررسی ها با تزریق دو دوز از واکسن، نشانه هایی از سردرد، لرز یا خستگی در افراد بروز می کرد. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش واکسن بر روی داوطلبان حداقل 80 درصد، افراد با عوارضی رو به رو می شدند که در زندگی روزانه آن ها اختلالاتی ایجاد می کرد. یکی از داوطلبانی که نسبت به دوز خاصی از واکسن واکنش شدیدی نشان داد، با جزئیات درباره این موضوع اظهار نظر کرده و می گوید: اگر این حجم از عوارض وجود داشته باشند خیلی از افراد تمایلی به تزریق واکسن حداقل برای بار دوم و دوز بیشتر ندارند.