انسان های نخستین در ایران | آشنایی با سبک زندگی آن ها

در حدود دو میلیون سال پیش انسان های اولیه به دلیل تغییرات آب و هوایی به تدریج از قاره آفریقا به قاره های مجاور از جمله آسیا مهاجرت کردند. این انسان ها که راست قامت گفته می شوند. احتمالا بین یک تا دو میلیون سال پیش وارد سرزمین ایران شدند. آن ها در گروه های کوچک زندگی می کردند و در جستجوی خوراک دائما از جایی به جای دیگر می رفتند. انسان های راست قامت یا انسان های اولیه با شکستن قلوه سنگ، تراشه سنگ هایی با لبه تیز می ساختند که مانند چاقو برای انجام کارهای مختلف استفاده می شد. آن ها با استفاده از لبه تیز چنین ابزارهایی پوست ضخیم حیوانات را می بریدند و گوشت را از استخوان جدا می کردند. انسان های راست قامت از آتش استفاده می کردند. آن ها خود را با حرارت آن گرم می کردند، گوشت شکار را می پختند و حیوانات درنده را فراری می دادند. با گذر زمان این انسان ها ابزارهای سنگی بزرگ تری ساختند که مهم ترین آن ها ابزاری با نوک و لبه های تیز بود که به آن تبر دستی گفته می شود. این دوره از زندگی انسان که مدت زیادی از آن با عصر یخبندان همزمان بود را پارینه سنگی قدیم می گویند. باستان شناسان ابزارهای سنگی به جا مانده از این انسان ها را در نزدیکی دریاچه و رودخانه های قدیمی در بلوچستان، هرمزگان، آذربایجان،خراسان و گیلان یافته اند. ابزارهای سنگی این انسان ها همراه با سنگواره حیواناتی مانند: خرس و بزکوهی در غاری به نام دربند در استان گیلان کشف شده است. در حدود دویست هزار سال پیش دوره ی پارینه سنگی میانی آغاز شد. در این دوره انسان های دیگری به سرزمین ایران آمدند که آن ها را نئاندرتال می گویند. گروه های نئاندرتال هم در غارها و هم در محیط های باز نزدیک چشمه ها و رودخانه ها به صورت کوتاه مدت (ازچند روز تا چندماه) ساکن می شدند. برای اطلاعات بیشتر از سبک زندگی انسان های نخستین یا نئاندرتال با همگردی همراه باشید.

انسان های نخستین، نئاندرتال

در این دوره عصر یخبندان ادامه یافت و به جز زمان های کوتاهی، همه جا سرد و خشک بود. انسان های این دوره اکثرا شکارچی بودند، ابزارهای سنگی کوچکتری از تراشه سنگ می ساختند. آن ها با تراشیدن لبه  ابزار به آن شکل می دادند و پس از کُند شدن لبه آن را دوباره تیز می کردند. انسان های نخستین یا نئاندرتال ها از این ابزارهای سنگی برای بریدن گوشت، آماده کردن پوست حیوانات شکار شده و بُرش چوب و کارهای دیگر استفاده می کردند. در این دوره انسان برای نخستین بار مردگان خود را در غارها دفن کردند که نشانه های آن در غار کوچکی در بیستون، نزدیک کرمانشاه کشف شده است. غارهای محل سکونت این انسان ها در کرمانشاه، لرستان، گرگان، اصفهان و مناطق دیگر توسط باستان شناسان کاوش شده است. باستان شناسان به این دوره پارینه سنگی میانی می گویند. انسان هایی شبیه به ما چهل هزار سال پیش وارد ایران شدند. این انسان ها از سنگ تیغه های تیز و باریکی می تراشیدند که در ساخت سرنیزه یا چاقو استفاده می شد و در شکار حیواناتی مانند گور ایرانی، گاو وحشی و بز کوهی به کار می رفت. در این دوره از استخوان و شاخ حیوانات نیز ابزارهایی برای کارهای روزانه خود می ساختند. این انسان ها از خاکی به رنگ قرمز و زرد به نام اُخرا، دندان حیوانات و صدف برای رنگ کردن و تزیین پوست، مو ولباس خود استفاده مس کردند. در این دوره نیز عصر یخبندان ادامه داشت و حتی سردتر از پیش شد. مهم ترین آثار سکونت انسان های اولیه یا انسان های نخستین در این دوره در غاری به نام یافته نزدیک خرم آباد، چند غار نزدیک کرمانشاه، در اطراف بیابان های مرکز ایران و همچنین در مازندران یافت شده است. استخوان و دندان این انسان ها در غاری به نام وزمه در نزدیکی کرمانشاه و اشکفت گاوی در نزدیکی شیراز کشف شده است. باستان شناسان به این دوره پارینه سنگی جدید می گویند. از حدود 19000 هزار سال پیش به این سو کم کم از سرما و یخبندان کاسته شد و با بهتر شدن وضعیت هوا، جمعیت انسان ها کم کم افزایش پیدا کرد و دیگر شکار به تنهایی نمی توانست نیاز غذایی آن ها را تامین کند. به این دلیل صید ماهی، خرچنگ و صدف در این دوره بیشتر شد و نئاندرتال ها کم کم به جمع آوری غلات و دیگر گیاهان و ریشه های خوراکی روی آوردند. شکارچیان این دوره ابزارهای سنگی ظریف تری از تیغه های کوچک می ساختند و آن ها را صمغ درخت یا قیر به نوک نیزه یا تیر می چسباندند. در این دوره انسان برای اولین بار در شکار از تیر و کمان استفاده کرد. انسان های این دوره علاوه بر سکونت در غارها، در محیط های باز و چادرهای ساخته شده از پوست حیوانات نیز زندگی می کردند. نئاندرتال در این دوره مواد غذایی را برای مدت زمان طولانی تر ذخیره می کرد.

انسان های اولیه و سبک زندگی آن ها

مردمان این دوره (نئاندرتال) از شاخ و استخوان حیوانات شکار شده مثل گوزن و بز کوهی، ابزارهای مانند سوزن و درفش درست می کردند و از صدف دریایی و دندان حیوانات گردنبند می ساختند. آثار سکونت این انسان ها در غارهایی در مازندران، ایلام، کرمانشاه، خوزستان، فارس و مناطق دیگر ایران به دست آمده است. استخوان این انسان ها در غار اشکفت گاوی در فارس یافت شده است. به این دوره از زندگی انسان فراپارینه سنگی یا میان سنگی می گویند. در پایان این دوره کشت غلات، اهلی کردن بعضی از حیوانات باعث شد انسان ها مدت زمان طولانی تری در یک محل اقامت کنند که کم کم باعث شکل گرفتن روستاهای کوچک شد.