دلایل از دست دادن حس بویایی و ارتباط آن با کووید 19

تبیان/ "کربویی" اصطلاح پزشکی است که به از بین رفتن حس بویایی اشاره دارد. حس های چشایی و بویایی به هم مرتبط هستند، بنابراین بسیاری از اختلالات حس بویایی با کاهش حس چشایی نیز همراه است.

آنوسمی (anosmia) یا کربویی می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، مانند: عفونت ها، انسداد یا آسیب دیدن بینی و یا آسیب به مغز و سیستم عصبی. این از دست دادن حس بویایی ممکن است موقت باشد، مانند برخی از عفونت ها، یا دائمی.

علاوه بر این، تحریک غشاهای مخاطی بینی به دلیل استعمال دخانیات، استنشاق آلاینده ها یا سموم و یا به دلیل عفونت ها می تواند بر توانایی درک بوها تأثیر بگذارد. آن مقدار از کاهش حس بویایی که به دلیل افزایش سن و پیری رخ می دهد، طبیعی است. بعضی اوقات، سرماخوردگی، عفونت سینوسی یا آنفلوانزا می تواند منجر به کاهش توانایی درک بو شود. علاوه بر این ها، آلوده شدن به ویروس کووید 19 (SARS-CoV-2) نیز اخیراً گزارش شده است که باعث از بین رفتن حس بویایی می شود.

علل از بین رفتن حس بویایی (کربویی)

. افزایش سن

. رینیت آلرژیک (آلرژی فصلی یا تب یونجه)

. بیماری آلزایمر

. تومور مغزی

. برخی داروها

. قرار گرفتن در معرض سموم یا مواد شیمیایی

. کوکائین

. سرماخوردگی ها

. کربویی مادرزادی

متخصصان می گویند از بین رفتن حس بویایی و چشایی بعد از عفونت ویروسی می تواند طولانی شود و بین چند ماه تا دو سال یا بیشتر ادامه یابد. حتی ممکن است بعضی از افراد فقط بخشی از عملکرد بویایی شان برگردد، بعضی دیگر به طور کامل خوب شوند و بعضی هم اصلاً بهبود پیدا نکنند

تغییراتی در سبک زندگی برای تقویت حس بویایی

- ترک سیگار

- افزایش فعالیت بدنی

- عدم استفاده از شوینده های دارای کلر

- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و متنوع

- شستشو و تمیز نگه داشتن بینی

ارتباط از دست دادن حس بویایی با شدت بیماری کرونا

یک مطالعه ی جدید بر اساس داده های گذشته نگر نشان داد بیماران مبتلا به کووید 19 که عملکرد نرمال بویایی داشتند، بیماری سخت تری را تجربه کردند و احتمالاً در بیمارستان بستری شده و در ونتیلاتور قرار می گیرند. این یافته ها نشان می دهد بیمارانی که در عملکرد بویایی شان اختلالی را تجربه می کنند ممکن است دچار نوع خفیف این بیماری شوند.

علاوه بر این، داده ها تاکنون نشان می دهد که در درصد قابل توجهی از جمعیت آلوده به کووید 19، از بین رفتن حس بویایی می تواند تنها علامت و یا یکی از اولین علائم بیماری حتی قبل از سرفه و تب باشد.

آیا کاهش حس بویایی ناشی از کووید 19 برگشت پذیر است؟

برای درک بهتر چگونگی کاهش حس بویایی در بیماران مبتلا به COVID-19، دکتر هولبروک راینولوژیست و استاد گوش و حلق و بینی دانشکده پزشکی هاروارد با همکارانش مطالعه ای پیشنهاد داده اند که در آن تست هایی برای تشخیص کروناویروس و توانایی بویایی بیماران بیمارستان ماساچوست در بوستون انجام می شود. در این مطالعه بیماران به دو دسته تقسیم می شوند؛ بیمارانی که علائم برگشت بویایی را گزارش می دهند و بیمارانی که حس بویایی آن ها بعد از بهبودی از بیماری کرونا برنگشته است که این دسته ی دوم پیگیری می شوند تا اطلاعات ارزشمندی در این باره حاصل شود.

خوشبختانه، از دست دادن حس بویایی ناشی از عفونت لزوماً به معنای از بین رفتن دائمی آن نیست. اعتقاد بر این است که ویروس ها باعث ایجاد التهاب در نورون های حسی در بینی می شوند و بدین ترتیب اختلالی در توانایی سلول های عصبی در انتقال اطلاعات بو به مغز ایجاد می شود؛ اما برخلاف چشم و گوش، سلول های عصبی آسیب دیده در پیاز بویایی می توانند در طول زندگی ما بازسازی شوند.

هولبروک می گوید: "به همین دلیل است که اگر حس بویایی تان را از دست بدهید، اغلب می توانید آن را دوباره به دست بیاورید؛ اما ما نمی دانیم که جایگزینی یک نورون چقدر طول می کشد و این ممکن است یک یا دو سال، زمان ببرد. "

از دست دادن حس بویایی بعد از کووید 19 چه قدر طول می کشد؟

داده های اولیه منتشرشده از آکادمی گوش و حلق و بینی آمریکا نشان داد 27 درصد بیماران مبتلا به کووید 19 که حس بویایی شان را از دست داده اند، در طی حدود هفت روز بهبود یافته اند و اغلب آن ها هم در طی 10 روز خوب شدند.

متخصصان می گویند از بین رفتن حس بویایی و چشایی بعد از عفونت ویروسی می تواند طولانی شود و بین چند ماه تا دو سال یا بیشتر ادامه یابد. حتی ممکن است بعضی از افراد فقط بخشی از عملکرد بویایی شان برگردد، بعضی دیگر به طور کامل خوب شوند و بعضی هم اصلاً بهبود پیدا نکنند.

از بین رفتن حس بویایی ممکن است موجب یک ضرر عاطفی بزرگ شود. برخی افراد با این مشکل دچار افسردگی، اضطراب و انزوا می شوند. از دست دادن حس بویایی علاوه بر مشکلات عاطفی می تواند در زندگی افراد و سلامتی شان نیز خلل ایجاد کند؛ مثلا فرد متوجه نشت گاز، بوی سوختگی، بوی غذای فاسد و ... نشود و از این بابت برایش مشکلاتی پیش آید.

متخصصان می گویند کووید 19 آن قدری جدید است که محققان هنوز دقیقاً نمی دانند بیمارانی که در اثر این بیماری دچار آنوسمی شده اند چه زمانی می توانند حس بویایی شان را به دست آورند.

برای سرعت بخشیدن به بهبود، برخی از پزشکان درمانی به نام "تمرین بویایی" یا "توانبخشی بویایی" را ارائه می دهند که باعث افزایش حساسیت به بو می شود و به مغز کمک می کند تا به درستی سیگنال ها را پردازش کند. در این روش بیماران چهار بو از قبیل میخک، اکالیپتوس، لیمو و گل رز را به مدت 10 تا 15 ثانیه دو بار در روز به مدت سه ماه بو می کنند و سپس برای سه ماه دیگر این عطرها را تغییر می دهند. بدین منظور می توان از روغن های ضروری یا همان عصاره ها نیز استفاده کرد.

هرگونه پیشرفتی در طول زمان، علامت خوبی است که می تواند نشان دهنده ی برگشت پذیر بودن این مشکل در افراد باشد.