وقتی تیروئید در زنان موجب ناباروری می شود

ایسنا/ عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، ضمن اشاره به علایم کم کاری و پرکاری تیروئید، به تشریح عوارض آن در بروز ناباروری پرداخت.

دکتر افسانه شه بخش با بیان اینکه تیروئید به صورت یک غده در قسمتی از گردن قرار گرفته است که در قسمت های مختلف بدن گیرنده دارد، گفت: تیروئید هورمونی تولید می کند به نام تیروکسین که توسط هیپوفیز و هیپوتالاموس تحت کنترل است. فرمان هایی که از مغز به تیروئید ارسال می شود بر سوخت و ساز آن تاثیر دارد. به طور کلی مشکلات تیروئید در خانم ها حدود پنج برابر بیش از آقایان است و این مشکلات باعث اختلال در ساخت هورمون هایی که از تخمدان ترشح می شوند نیز خواهند بود. مهم ترین اثر گذاری بر هورمون ها نیز روی استروژن و آندروژن اتفاق می افتد.

وی افزود: در نتیجه تیروئید می تواند در سیکل قاعدگی، باروری، سقط، عوارض بارداری و حتی بر سلامت جنین موثر باشد. همچنین تیروئید می تواند پرکار یا کم کار باشد که در هر دو مورد هم در باروری و هم در سیکل قاعدگی نقش دارد.

این متخصص زنان و زایمان درباره عوارض پرکاری تیروئید ادامه داد: پرکاری تیروئید با افزایش سطح هورمون تیروکسین و کاهش سطح TSH اتفاق می افتد و در علائم بالینی نیز می تواند باعث افزایش ضربان قلب، تعریق و کاهش وزن باشد. در خانم هایی که دچار پرکاری تیروئید می شوند نیز سبب افزایش سطح پلاسمای استروژن حدود دو تا سه برابر حالت عادی و همچنین افزایش تبدیل آندروژن ها به استروژن می شود که همه این موارد می تواند سبب اختلالات قاعدگی شود. این اختلالات ممکن است به گونه ای باشد که خانم ها به صورت گذرا اصلا قاعدگی نداشته باشند یا اینکه فواصل سیکل قاعدگی طولانی و حجم خون قاعدگی کاهش پیدا کند و باعث عدم تخمک گذاری شود.

وی با بیان اینکه حدود شش درصد از افرادی که پرکاری تیروئید دارند، ناباروری دارند، اظهار کرد: البته با درمان های دارویی این موضوع برگشت پذیر است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه یکی از درمان هایی که برای تیروئید به کار گرفته می شود، درمان با ید رادیواکتیو است، تصریح کرد: دیده شده است که ید رادیواکتیو در کاهش باروری اثری ندارد، اما با توجه به اینکه ماده رادیواکتیو حتی تا یک سال در بدن می ماند، لذا اگر خانم تحت درمان با رادیواکتیو قرار گیرد، توصیه می کنیم تا یکسال باردار نشود.

شه بخش با تاکید بر این که کم کاری تیروئید شایع تر است، افزود: کم کاری تیروئید باعث کاهش تحمل سرما در فرد، افزایش وزن، خستگی، کم خونی و یبوست می شود. کم کاری تیروئید در خانم ها شایع تر است. علائمی که در خانم های در سنین باروری اتفاق می افتد اول اختلال در بلوغ است که اگر دچار کم کاری تیروئید شوند به دلیل کاهش سطح استروژن می تواند اختلال در بلوغ ایجاد شود. همچنین تغییر در سیکل قاعدگی به شکل افزایش حجم خون ریزی و یا افزایش فاصله بین دو قاعدگی نیز از دیگر علائم کم کاری تیروئید است.

وی افزود: از دیگر مشکلاتی که کم کاری تیروئید در خانم ها ایجاد می کند ناباروری و کاهش میل جنسی است. به دلیل تشابه زنجیره های این هورمون با زنجیره هورمون های جنسی سبب می شود سطح استروژن کاهش پیدا کند و گیرنده های آن در تخمک مهار شوند که در نتیجه اختلال در تخمک گذاری ایجاد می کند و باعث ناباروری می شود. از علائم آزمایشگاهی مبتلایان به کم کاری تیروئید می توان به افزایش سطح هورمون TSH اشاره کرد که این موضوع سبب اختلال در تخمک گذاری می شود که در صورتی که بدون درمان فرد، بارداری اتفاق افتد می تواند سبب سقط، مرده زایی، تولد زودرس یا حتی فشارخون دوران بارداری شود. بنابراین خانم ها باید پیش از اقدام برای باروری از نظر تیروئید بررسی شوند. با توجه به اینکه هورمون تیروئید از جفت رد می شود، می تواند روی جنین نیز اختلالاتی ایجاد کند، ولی اینکه بگوییم هر خانمی کم کاری تیروئید داشته باشد حتما این اثر را روی جنین خواهد گذاشت، صحیح نیست.

این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه ندول های تیروئید در خانم ها چهار برابر شایع تر است، اظهار کرد: 12 درصد این ندول های تیروئیدی می توانند بدخیم شوند، البته این موضوع به سابقه خانوادگی و پرتودرمانی در ناحیه گردن هم وابسته است. خانم هایی که به دلیل ناباروری به مراکز ما مراجعه می کنند باید از نظر مشکلات تیروئیدی به صورت کامل بررسی شوند.