برداشته شدن قدم اول در مطالعه سنگ قبر مکشوفه در طاق بستان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله، قدم اول در مطالعه سنگ قبر مکشوفه در طاق بستان برداشته شد.

قضیه چیست؟

بدنبال گزارش یکی از اهالی روستای طاق بستان، سنگ نوشته ای تاریخی متعلق به سده پنجم هجری به این پایگاه تاریخی تحویل داده شد، کتیبه ای تاریخی که به گفته مدیر پایگاه میراث فرهنگی طاق بستان، سنگ نوشته ای تزئینی، به خط کوفی و متعلق به قرون پنجم یا ششم هجری است که هرچند به مرور زمان دچار فرسایش شده، اما کارشناسان بررسی این اثر تاریخی را در دستور کار خود قرار داده اند.

عمادالدین شیخ الحکمایی، مسئول بخش کتیبه و اسناد موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران و عضو کمیته حافظه جهانی از دو روز گذشته مشغول بررسی و مطالعه این سنگ نوشته است.

این مدرس دانشگاه با بیان این که متن کتیبه، متعلق به یک سنگ قبر است، ولی تاریخی روی آن نوشته نشده، ادامه می دهد: هر چند عرف رایج در همه ی دوره ها غالبا ذکر تاریخ روی سنگ قبور است، اما با توجه به بررسی هایی که قبلا در این منطقه داشته ام و تعداد قابل توجهی از سنگ مقبره های حوزه کرمانشاه بدون تاریخ بودند، به نظر می رسد چنین رسمی در منطقه کرمانشاه رواج داشت.

او سبک نگارش روی کتیبه را خط کوفی از نوع سلجوقی می داند و ادامه می دهد: براساس نوشته های روی سنگ، می توان یک تاریخ نسبی برای آن مشخص کرد. با توجه به شخصیت مدفون شده که نام او در کتیبه وجود دارد، می توان گفت این سنگ نوشته احتمالا متعلق به قرن پنجم هجری باشد.

شیخ الحکمایی با بیان اینکه هنوز بررسی روی این کتیبه به طور کامل انجام نشده، به حک شدن دو اسم «ابی عبدالله مکی» و پسر وی «ابوالفرج حمد مکی» در کتیبه اشاره می کند و می گوید: آن ها از یک خاندان شناخته شده تاریخی و صاحب تالیف هستند که از آنها آثاری باقی مانده است، بنابراین بدلیل شناختی که از افراد این خانواده در تاریخ وجود دارد، می توان احتمال داد که این کتیبه متعلق به قرن پنجم باشد.

او می افزاید: روند معمول ایجاد کتیبه سنگ قبر در دوره های گذشته معمولا با نوشتن اسم افراد و در ادامه بخش قابل توجه آن به عناوین افراد مانند "القاضی، الامام، العالم" و جمله دعایی برای طلب مغفرت و در انتها نیز تاریخ کتیبه اختصاص داده می شد.

وی با اشاره به اینکه بر اساس نام های موجود روی کتیبه، آن به یک خاندانِ شناخته شده به نام «مکی» که در حوزه کرمانشاه و همدان اهل قضاوت بوده اند، تعلق دارد، اظهار می کند: شاید بتوان علت حک نشدن تاریخ روی این سنگ نوشته را به دلیل مشهوربودن خاندان دانست، چون به اعتقاد آن ها در آن زمان شخصیت های مشهور ابهام زیادی در زمان زندگی خود ندارند. هر چند احتمال بسیار ضعیف دیگری هم هست که وقتی متن کتیبه تمام می شود، تاریخ فشرده تر، ریزتر و باریک تر در لبه کتیبه نوشته می شده که در حال حاضر تصویری از این جرئیات در اختیار ندارم.

این کارشناس کتیبه، کشف این سنگ نوشته را در صورتیکه در همان خانه در روستای طاق بستان اتفاق افتاده باشد، یک نشانه خوب می داند و ادامه می دهد: آن یک نشانه است چون در این حالت این مکان قبلا به صورت مشخص، مدرسه، مقبره یا مکانی تاریخی بوده که در این صورت بهتر است بررسی های باستان شناسی روی محل کشف انجام شود، چون سرنخی برای دسترسی به یک مکان عمومی است که ارزش مطالعه باستان شناسی و بدست آوردن نقشه و پلان و احیانا کتیبه های مقابر دیگر افراد خاندان یا مریدان او را دارد.