سناریوهایی برای آینده کسب و کارهای سفر

ایسنا/ براساس خبرهای بدست رسیده، در ایام کرونایی سناریوهایی برای آینده کسب و کارهای سفر مطرح شده و عده ای پیرامون آنان به بحث و تبادل نظر پرداخته اند.

داستان چیست؟

سهند عقدایی، تورگردان و فعال گردشگری برای رسیدن به پاسخ این پرسش که «تورگردان های ایران چگونه می توانند از این بحران عبور کنند؟» سناریوهایی برای آینده کسب و کارهای سفر را بررسی کرد. در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری قرار داده، نوشت: «این روزها شکوه از فضای نامساعد کسب و کار در نیمه دوم سال 98 تبدیل به ترجیع بندی شده که ورد زبان هر فعال گردشگری است. همه ما تورگردان ها بارها و بارها از زبان هم شنیده ایم شرح قطار مصیبت های ماه های اخیر را که بر پیکر گردشگری فرود آمد. ناآرامی های آبان ماه، قطع سراسری اینترنت، افزایش قیمت دلار در آذرماه، ترور سردار سلیمانی، حمله ایران به پایگاه آمریکا در عراق، هدف قرارگرفتن هواپیمای اوکراینی، قطع پروازهای اروپایی به ایران و دست آخر شیوع بیماری کوید19 در ایران و بعد همه جهان.

اما تا کی قرار است وقت و فکر ما به شرح این مصیبت ها بگذرد؟

طبعا برای عبور از یک بحران، شرط اول باور آن بحران است. باشد! این مرحله انجام شد و هم خودمان فهمیدیم چه بر سر گردشگری ایران آمد و هم افکار عمومی و مدیران جامعه! اما شرح مکرر مصیبت چه حاصلی می تواند داشته باشد جز ترویج این باور منفعلانه که بحران بر ما غالب شده و کاری از ما ساخته نیست؟ این که بترسیم کسب و کار ما به ورطه نابودی رسیده و اگر یک قدرت بزرگ همچون دولت حمایت نکند یا شرایط بازار معجزه وار و به سرعت به شکوفایی نچرخد، فاتحه ما خوانده است! پس، باور داشته باشیم مرور دوباره مصیبت ها، ما را به بی عملی می کشد و از تلاش برای یافتن راه های منطقی باز می دارد. گام بعدی برای یافتن راه حل پیش بینی فضای کسب و کار گردشگری است. در سال پیش رو، به قول دکتر مرتضی ایمانی راد، اقتصاددان برجسته ایرانی علم اقتصاد تا زمانیکه حاصلش پیش بینی آینده نباشد، به هیچ دردی نمی خورد. همه ما از تحلیل گذشته و فهمیدن دلایل عقب ماندگی امروز اشباع شده ایم! اقتصاد باید به ما بگوید برای فردا چه گزینه هایی پیش رویمان است و امروز چه باید کنیم! برای پیش بینی ها البته باید توجه داشت که در اقتصاد ما با قطعیت فیزیکی و ریاضی روبرو نیستیم. باید باور داشته باشیم اقتصاد یک موجود زنده است که هیچ وقت اختیار خودش را به دولت ها و حتی بازیگران بزرگ نمی دهد، بلکه در مقابل شرایط سیاسی و اجتماعی یا تصمیمی که قدرت ها می گیرند به شیوه خودش واکنش نشان می دهد. بنابراین برای یک پیش بینی میان مدت یک ساله، که ما در این مقال در پی آن هستیم، بهتر است سناریوی های ممکن را در نظر بگیریم آنگاه ببینیم در صورت وقوع سناریوهای محتمل تر چه اتفاقاتی احتمال دارد در عرصه کسب و کار ما بیفتند و دست آخر ما باید چه استراتژی ها و راهکارهایی را برگزینیم. برای پیش بینی شرایطی که در سال پیش رو برای کسب و کار ما بیشتر محتمل است نخست باید دید برای ادامه بحران شیوع کوید19 چه سناریوهایی در سطح جهان می توانیم متصور باشیم.

کنترل بیماری تا پایان بهار و بازگشت همه به زندگی عادی: شاید تا چند هفته پیش، برخی از تحلیل گران این سناریو را ممکن می دانستند و تلاش بسیاری از دولت ها و مردم برای رسیدن به مهار بیماری بود، اما در مقطع فعلی دیگر کمتر صاحب نظری این سناریو را محتمل می داند. بد نیست به آمار شیوع بیماری در چند ماه اخیر اشاره ای کنیم، طبق آمار آنلاین دانشگاه جان هاپکینز از ابتدای بهمن ماه 98 که ثبت آمار جهانی مبتلایان کوید19 آغاز شد، تا دو ماه بعد، یعنی پایان اسفند 98 کل آمار مبتلایان در جهان به 250 هزار نفر رسید. اما از ابتدای فروردین 99 تا 15 فروردین، یعنی زمانی که بیشتر ما در تعطیلات نوروزی و قرنطینه خانگی بودیم این آمار به یک میلیون و صد هزار نفر رسید و تا 27 فروردین آمار مبتلایان از دو میلیون نفر گذشت. در حال حاضر، دانشمندان تنها دو گزینه را برای پایان شیوع بیماری متصور هستند: نخست کشف واکسن و تولید انبوه آن برای مردمان سراسر جهان که این گزینه حداقل دو سال زمان خواهد برد. دوم «ایمنی گله ای» است که لازمه آن ابتلای بیش از 70 درصد مردم جهان به بیماری و ایجاد پادتن و مصونیت در بدن ایشان است که در نتیجه فرآیند واگیری عمومی و ابتلای باقی مردم را نیز بسیار کند می کند.

ادامه قرنطینه در ماه های متمادی و تعطیلی وسیع مشاغل: این گزینه پیشنهاد بسیاری از پزشکان و مسئولان بهداشتی در سراسر جهان است، تا زمانیکه همه گیری بیماری کنترل نشده، قرنطینه ادامه داشته باشد. اما چنین گزینه ای در تحمل اقتصاد جهان نیست و منجر به بیکاری گسترده، «نکول» یا عدم ایفای تعهدات اقتصادی به صورت وسیع و به هم خوردن تعادل اجتماعی می شود. در این حالت بسیاری از شرکت های بزرگ ورشکست شده یا فعالیتشان متوقف می شود، بیکاری و به ‏تبع آن جرم و جنایت ‏گسترش می یابد، عرضه کالا و خدمات در جامعه دچار اختلال می شود و در ‏مجموع فضای ترس و ‏وحشت عمومی بوجود می آید. بنابراین حتی قوی ترین اقتصادهای جهان نیز بعید است به نصیحت پزشکان گوش سپرده و قرنطینه کامل را در ماه های پیش رو تداوم دهند.

ایجاد تعادل بین کار و سلامت: در این سناریو، فعالیت های اقتصادی که در دوره قرنطینه متوقف شده بودند به تدریج بازگشایی می شوند، تدابیر فاصله گذاری اجتماعی کماکان و تا حد امکان تبلیغ و ترویج خواهد شد، آمار ابتلا و تلفات انسانی در سطح جهان ‏با نوساناتی تا ماه ها و بلکه تا دو سال آینده ادامه خواهد داشت و دولت ها هم سعی می کنند زیرساخت های تشخیصی و درمانی را گسترش دهند تا هرچه می شود روند ابتلا و تلفات کندتر شود تا آن زمان که جهان در برابر کوید19 به مرحله «ایمنی گله ای» برسد یا پیش از آن واکسنی موثر، کشف و تولید شود. البته در این سناریو احتمال امواج شیوع تصاعدی کوید19 در برخی مقاطع سال مثل فصول سرد پاییز و زمستان یا به تناوب در کشورهای مختلف وجود داشته که در پی آن تدابیر محدود قرنطینه دوباره در برخی زمان ها و مناطق اتخاذ خواهد شد.