کلید تشخیص آلزایمر را بشناسیم

باشگاه خبرنگاران/ بیماری آلزایمر به عنوان یک بیماری تخریب گر مغزی و شایع ترین عامل دمانس یا زوال عقل در سالمندان، به دلیل عدم وجود درمان قطعی، هزینه های بالای نگهداری و مراقبت و همچنین فرایند رو به رشد بیماری، در سال های اخیر مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است.

با رشد بیماری آلزایمر، سلول های عصبی مغز که مسئولیت عملکرد سایر فعالیت های فرد را بر عهده دارند نیز آسیب دیده و تخریب می شوند، به نحوی که با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است از انجام فعالیت های فیزیکی خود مانند راه رفتن، صحبت کردن، غذا خوردن و نظایر آن کاملاً ناتوان شود.

برای شناسایی و بررسی تغییرات و شدت بیماری آلزایمر، بنا بر گفته متخصصان، ابزارها و روش های مختلفی مانند تصویربرداری مغزی، بررسی سیگنال های مغزی، آزمایش های مختلف خون و آزمایش های مختلف روان شناسی و فیزیکی در حال حاضر در مراکز درمانی و کلینیک ها استفاده می شوند. اما در بین روش های مختلف شناسایی بیماری آلزایمر روش های مبتنی بر آنالیز فعالیت های فیزیکی و گفتاری به دلیل مزایایی مانند غیرتهاجمی بودن، کم هزینه تر بودن و امکان انجام آن در محیط های غیر کلینیکی و آزمایشگاهی، در سال های اخیر مورد توجه جدی تری نسبت به سایر روش ها قرار گرفته اند.

در همین زمینه، محققان کشور ما در یک فعالیت علمی پژوهشی، سعی کرده اند با استفاده از ارزیابی مدل راه رفتن افراد بیمار و استفاده از دوربین حرکتی موسوم به «کینکت»، به شناسایی بیماری آلزایمر در سالمندان بپردازند.

در این پژوهش که توسط تیمی تحقیقاتی از دانشگاه سمنان، دانشگاه علوم پزشکی ایران و انجمن آلزایمر ایران انجام شده است، محققان روش راه رفتن 12 نفر از زنان سالمند مبتلابه بیماری آلزایمر در یک مسیر بیضی شکل را با همین تعداد از زنان سالمند بدون بیماری با استفاده از دوربین کینکت مقایسه نمودند و سپس داده های حاصل از این مقایسات را مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار دادند.

یافته های این پژوهش جالب نشان داد که با تکیه بر روش های مبتنی بر یادگیری ماشین و با به کارگیری ویژگی های استخراجی به دست آمده از داده های اسکلتی مربوط به راه رفتن عموم سالمندان، می توان به خوبی سالمندان مبتلابه بیماری آلزایمر را از افراد سالم جداسازی نموده و تشخیص داد.

در این خصوص، هادی سلطانی زاده، محقق گروه مهندسی الکترونیک دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه سمنان و دیگر همکارانش در این تحقیق می گویند: «تغییرات در الگوی راه رفتن، تعادل و فعالیت های روزمره زندگی می تواند به عنوان یکی از فعالیت های فیزیکی نشانگر اولیه برای شناسایی و ارزیابی شناختی و کارکردی در حوزه بیماری آلزایمر در افراد سالمند مطرح باشند».

به بیان این محققان، «راه رفتن، شامل عملکرد بخش های مختلفی از سیستم حرکتی مانند موقعیت شناسی، توجه و برنامه ریزی در انجام فعالیت ها و حرکت شخص است. نقص در این بخش ها از سیستم، می تواند منجر به اختلال و تغییرات در عملکردهای حرکتی فرد و تغییر الگوی راه رفتن آن ها از حالت طبیعی شود که این تغییرات می تواند نشانگرهایی برای وجود اختلالات شناختی در افراد به خاطر بیماری های مانند بیماری آلزایمر باشد».

این یافته های پژوهشی که در فصل نامه ای موسوم به «انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی» متعلق به مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان منتشر شده اند، روش و ابزار جدید و ارزشمندی را با تکیه بر آنالیز راه رفتن برای تفکیک گروه های سالمند با بیماری آلزایمر و سالم ارائه نموده اند.

بااین وجود، بنابرگفته سلطانی زاده و همکارانش، «با توجه به این که مطالعه ما صرفاً روی زنان انجام شده است، باز هم می تواند با ادامه بررسی ها روی مردان و میزان جمعیت بیشتر، به توانایی بالاتری دست یابد».