شهر اوپلیستسیخه؛ شهری سنگی و تاریخی در گرجستان

گرجستان، کشوری است در منطقه اوراسیا که از جهات مختلف در دهه های گذشته بدل به یک قطب مهم و اساسی در صنعت توریست جهان گشت. این کشور از اماکن تفریحی و همچنین بناهای تاریخی بسیار باشکوهی بهره مند بوده و نکته حائز اهمیت در آن نیز این بوده که تمام جذابیت های توریستی گرجی ها در یک یا چند شهر بخصوص قرار نگرفته و می توان در تمام اقصی نقاط این کشور با جاذبه های جذاب و پرطرفدار روبرو شد. یکی از جاذبه های تاریخی و صد البته مهمی که توصیه می کنیم حتما در سفرهای خود به کشور گرجستان از تماشای آن غافل نشوید، شهر سنگی اوپلیستسیخه نام دارد. شهر اوپلیستسیخه یکی از بزرگترین سکونتگاه های استوار بشر در طول تاریخ این جهان هستی بوده که در کشور گرجستان و در حدفاصل حدودا 10 کیلومتری از شهر گوری جای دارد. ما این بار می خواهیم به گشت و گذار در منطقه تاریخی اوپلیستسیخه بپردازیم و اطلاعات مفیدی را بدست آوریم. همراه ما باشید که همراهی شما افتخار ماست. لازم دانستیم بدانید که این شهر سنگی در گرجستان جای دارد که این کشور همسایه ارمنستان، روسیه، ترکیه و آذربایجان هست.

پیشینه تاریخی

بنابر نوشته های موجود باید بگویم حیات شهر سنگی اوپلیستسیخه متعلق به عصری میان آهن و قرون وسطی است و آنطور که مورخان و باستان شناسان معتقد هستند، این شهر توسط نوه کارتلوس بنام اپلوس (Uplos) در حدود 3000 سال پیش بر روی صخره ای بلند ساخته شده و همواره در طول تاریخ بدلیل موقعیت استراتژیکی خود برای پادشاهان حاکم در منطقه خصوصا در دوره حکومت پادشاهی ایبری از جایگاه بسیار مهمی برخوردار بود. بیشتر مردم گرجستان در گذشته پیرو آیینی به اسم پاگان بودند و در آن به ستایش و تحسین خورشید می پرداختند تا اینکه با گذر زمان، مذهب مسیحیت در دنیا ظهور کرد و توسط زنی مقدس به نام Saint Nno به گرجستان و منطقه تاریخی اوپلیستسیخه منتقل شد، بصورت تدریجی مذهب گروه های مختلف مردمی را دستخوش تغییراتی بنیادی کرد و سبب شد تا در کنار تمام عبادتگاه های بیشماری که در شهر سنگی اوپلیستسیخه وجود داشتند، تعدادی کلیسا هم جهت عبادت مسیحیان ساخته شوند و به این طریق در یک زمان واحد، مذهب پاگان و مسیحیت با هم در منطقه تاریخی اوپلیستسیخه دارای پیروان مخصوص به خود باشند. با گروییدن اغلب مردم گرجستان به دین مسیحیت، منطقه تاریخی اوپلیستسیخه رفته رفته از شکوه و جلال خود باز ماند تا اینکه دوباره با حمله مسلمانان در قرن های 8 و 9 میلادی به منطقه قفقاز و تصرف گرجستان و همچنین شهرهای آن رنگ تازه ای به خود گرفت و یکی از طلایی ترین دوران های تاریخی خود را پشت سر گذاشت تا اینکه نوبت به حمله مغولان رسید و پس از این یورش وحشیانه و خالی از سکنه شدن شهر اوپلیستسیخه، دیگر در هیچ برهه زمانی این شهر روی خوشی از زمانه ندید و اکنون نیز تنها به عنوان یک جاذبه تاریخی و فرهنگی مهم در کشور گرجستان تلقی می شود.

معرفی شهر اوپلیستسیخه

نام اوپلیستسیخه در حقیقت به معنای قلعه ای برای پادشاه است. شهر اوپلیستسیخه درست در فاصله مکانی 8.5 کیلومتری از بخش شرقی شهر Gori از استان Shida Kartli و بر روی صخره ای بزرگ در محدوده ساحل غربی رود کر (Kura River) قرار گرفت. طبق مطالعات انجام شده بر روی قدمت این مکان باید بگوییم شهر اوپلیستسیخه متعلق به دوره ای در حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح بوده و در خلال تمام دوران حیات خود نیز اغلب از جایگاه برجسته ای در زمینه های مذهبی و سیاسی برخوردار بوده است. خالی از لطف نیست اگر بدانید شهر اوپلیستسیخه روزی روزگاری بر سر راه معروف جاده ابریشم قرار داشته و هر روز میزبان جمع بسیاری از تجار و بازرگانان مشهور جهان بود که پیوسته از آسیا به اروپا و برعکس در حال داد و ستدهای تجاری خود بوده اند و از این رو باید گفت که شهر اوپلیستسیخه از درجه اعتبار بالایی در میان تمام شهرهای قدیمی دنیا برخوردار است. از سال 1957 میلادی عملیات های باستان شناسی و حفاری در شهر سنگی اوپلیستسیخه آغاز شده و از سال 2007 نیز مسئولان گرجستانی در تلاش جهت ثبت نام این جاذبه گردشگری در فهرست میراث جهانی یونسکو بوده اند. بد نیست بدانید بخش های زیادی از شهر سنگی اوپلیستسیخه بر اثر وقوع زلزله 6.2 ریشتری شهر گوری که در عمق 11 کیلومتری از سطح زمین اتفاق افتاد، از بین رفت و امروزه همه مردم گرجستان بر آن شده اند تا با اجرای برنامه های مختلفی از این میراث باستانی سرزمین مادری خود محافظت بعمل آورند. در شهر سنگی اوپلیستسیخه از امکانات رفاهی قابل قبولی نیز استفاده شده که از جمله آن ها باید به وجود یک رستوران و دو عدد کافی شاپ در قسمت پایینی شهر جهت پذیرایی، ایجاد شرایط کمپینگ در حوالی شهر و در بخش ساحلی رود کر، پارکینگ با ظرفیت بالا، سرویس های بهداشتی و همچنین راهنمایانی مسلط به زبان انگلیسی جهت آشنایی بیشتر شما با تاریخچه و ارزش های فرهنگی این مکان اشاره داشت.

مهمترین اماکن شهر اوپلیستسیخه

تاماریس داربازی (Tamaris Darbazi)

تاماریس داربازی در حقیقت بزرگترین سالن پذیرایی و اجتماعی منطقه تاریخی اوپلیستسیخه هست. آنطور که گفته می شود، این سالن بزرگ که امروزه از دیوار بخش ورودی آن خیلی چیز زیادی باقی نمانده، محل اسکان پادشاهان گرجستان در عصر قرون وسطی بوده که با توجه به بزرگی و همچنین موقعیت مناسب مکانی این سالن، خیلی هم این گفته دور از انتظار نیست.

کلیسای بزرگ شهر

از دیگر اماکن مهم شهر اوپلیستسیخه، کلیسای بزرگ و مهم آن است که از ساختار معماری متفاوت با هر آنچه در این سکونتگاه سنگی مشاهده خواهید کرد، برخوردار بوده و سقف آن بصورت شیروانی طراحی شده است و خود کلیسا نیز از سنگ و آخر ساخته شد. طبق تخمین باستان شناسان این کلیسا در سده های 9 و یا 10 میلادی بنا گشت و با توجه به ابعاد و درجه اهمیت آن، بایستی آن را یک کلیسای بازیلیکا قلمداد نماییم.

سالن آمفی تئاتر

یکی از مهمترین مکان هایی که قطعا در طول گشت و گذارتان در شهر سنگی نظر شما را به خود جلب خواهد نمود، سالن آمفی تئاتر شهر است که البته در خصوص نوع کاربریش همچنان میان مورخان و باستان شناسان تفاوت نظری وجود دارد. به هر حال این سالن مطابق با اصول معماری یونانی در عصر هلنیستی ساخته شده و آنطور که به نظر می رسد در برهه ای از تاریخ بخش مخصوص تماشاچیان به داخل رودخانه ریزش کرده و از بین رفته و اکنون تنها بخش صحنه و نمایش این سالن باقی و به کمک ستون هایی از جنس بتن کماکان پابرجا مانده است. البته عده از صاحب نظران نیز بر این عقیده اند که از این مکان استفاده های مذهبی در گذشته می شده که به هر حال چیزی که این وسط از همه مهمتر است، وجود یک سقف کنده کاری شده مثلثی شکل در بخش ورودی و همچنین حکاکی های زیر طاق ورودی این بنا بوده که نشان از اهمیت بالای آن در عصر حیات شهر دارد.

اطلاعات کلی برای دست یابی به شهر

همانطور که در طول مطلب نیز به آن اشاره کردیم، شهر سنگی اوپلیستسیخه در محدوده خارج از شهر گوری جای گرفته و به همین خاطر علاقه مندان به بازدید از این مکان تاریخی و توریستی بایستی بدانند در صورت تمایل می توانند خود را توسط تاکسی های بین شهری، مارشروتکا و همچنین با استفاده از خودروهای شخصی به شهر رسانده و از جذابیت های نهفته در تک تک نقاطش بازدید بعمل آورند. گردشگران باید بدانند که این جاذبه گردشگری همه روزه از ساعت 10 صبح الی 18 آماده میزبانی و پذیرایی از شما عزیزان بوده و هزینه ورودی آن نیز 3 لاری گرجستان است.

آدرس شهر اوپلیستسیخه: گرجستان - حدفاصل 8.5 کیلومتری جنوب شرقی شهر گوری - بخش غربی رود کر