چه بر سر نماد تاریخی انزلی خواهد آمد؟

مناره بندر انزلی یا برج ساعت انزلی یکی از دیدنی های جذاب بندر انزلی هست که فانوس دریایی مناره انزلی از سال 1194 هدایتگر کشتی های کاسپین به سوی این بندر هستند.

مناره ای دیدنی در قلب انزلی

در سفرنامه خسروخان گرجی چنین روایت شده که حاکم گیلان این برج به ارتفاع 28 متر را در سال 1194 شمسی از آجر بنا نهاد تا چراغ افروخته بر فراز آن راهنمای دریانوردان در شب هنگام باشد. برج ساعت انزلی سال 1307 پس از بازنشسته شدن از وظیفه رهنمایی کشتی ها توسط شهرداری وقت مرمت و ساعتی چهارسو جایگزین چراغ شد. سال 1369 شمسی شهرداری ساعت قدیمی را تعویض و ساعت الکتریکی را به جای آن نصب کرد. مناره بندر انزلی یا برج ساعت انزلی که اهالی انزلی آن را مناره می نامند، نماد این شهر ساحلی زیبا و گواهی بر پیشینه تاریخی آن است. با این همه با بی توجهی متولیان، بنایی در فاصله ای نزدیک از مناره انزلی و در حریم بافت تاریخی سر برآورده که به منظر و چشم انداز مناره بندر انزلی لطمه زده و موجب اعتراض جمع کثیری از مردم این شهر ساحلی و همچنین مسئولان اداره میراث فرهنگی گیلان شده است.

رعایت حریم بافت تاریخی قانون است

حریم در قانون مدنی ایران، به بخشی از اراضی اطراف ملک و امثال آن گفته می شود که برای کمال نفع از ملک مورد نظر ضرورت دارد. هر اثر تاریخی با توجه به زمان و مکان ساخت آن، از دسترسی ها و مفصل های حیاتی برخوردار بوده و ضمن استقرار در بافت طبیعی، شهری و یا روستایی با محیط و بستر طبیعی خود انس یافته و به گونه ای ارتباط برقرار کرد. این هم زیستی تاریخی و طبیعی با الحاقات حاشیه ای بناها نیز هماهنگی کامل دارد. در آثار تاریخی، حریم، محدوده ای است که متولی اثر تاریخی براساس ضوابط قانونی برای حفظ اثر تاریخی تعیین می کند و باعث حفظ موجودیت و یکپارچگی اثر می شود. ساختمان سازی در اطراف بناهای تاریخی که جز آثار ملی هستند و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند، حس زیبایی شناسی و هویت این آثار را به مخاطره انداخته است.

مناره انزلی نماد اصلی شهرانزلی است

ماندانا حبیبی، کارشناس ارشد شهرسازی در خصوص جایگاه مناره انزلی گفت: برج ساعت انزلی یا مناره انزلی مهمترین نشانه شهر است که به دلیل قدمت، موقعیت و محل قرارگیری آن در ارتباط با سایر عناصر مهم ساختار کهن و سازمان فضایی شهر و همچنین ویژگی هایی چون فرم، شکل و ارتفاع، از سایر عناصر شهر متمایز شده و تبدیل به نماد اصلی شهر بندر انزلی شد. وی اظهار داشت: با ورود به انزلی از فراز پل قدیمی (پل متحرک)، پیش روی افق دریا و کمی آنسوتر از میدان اصلی شهر، مناره انزلی نمایان است و تقریبا بیش و پیش از هر چیز دیگر نگاه را به سمت خود جلب می کند و به همگان یادآور می شود که شهری که در آن حضور دارید شهری کهن و اصیل است که حرف ها و حکایت های شنیدنی فراوانی دارد. حبیبی افزود: بیش از هر چیز قصه شهر را نمادها و نشانه هایش روایت می کنند و متن شهر زمانی خوانده می شود که این نمادها در ارتباط با یکدیگر مثل کلمات و جملات در کنار هم قرار گیرند، بی تردید مناره بندر انزلی به تنهایی زیباست و قطعا باید به بهترین شکل از آن در برابر هر عاملی که باعث کمرنگ شدن نقش نمادین آن شود حفاظت نمود. وی بیان کرد: انزلی یک قصه کهن است که برج ساعت انزلی یا مناره انزلی نقطه اوج این قصه است، این اوج در بستر روایت شهر معنا و مفهوم می یابد.

تعدی به حریم مناره تاریخی شهر را بر نمی تابیم

رئیس کمیسیون فرهنگی انجمن طرفداران توسعه انزلی اظهار داشت: ساخت دو بنا در حریم مناره بندر انزلی مورد اعتراض شهروندان قرار گرفت که برای هر دو ساختمان از حدود یک ماه و نیم پیش حکم توقف عملیات صادر شد که پرونده آن در دستگاه قضا در دست بررسی است. آرمین صافدل اظهار داشت: از حدود 4 ماه پیش بعد از اینکه متوجه شدیم کمیسیون ماده 100 به جای تخریب طبقات اضافی رای به جریمه داده اقدام به اعتراض به این مساله نمودیم. وی خاطرنشان کرد: شهرداری انزلی در روند صدور و تمدید پروانه ساخت بنای مسکونی تجاری احداث شده در حریم بافت تاریخی منازه از سازمان میراث فرهنگی استعلام های لازم را نگرفته و مداخله غیرقانونی انجام داده که این خود یک تخلف است. این کنشگر اجتماعی متذکر شد: اگر شهرداری ما بعنوان نهادی که قرار است به شهروندان کار خدماتی ارائه دهد بدون برنامه فقط با فروش تراکم کسب درآمد کند، در نهایت هم شهر ما از زیست پذیری می افتد و هم بافت های هویتمند ما آسیب می بینند. وی خاطرنشان کرد: در صورتیکه جلوی این روند گرفته نشود، به روزی می رسیم که نه منبعی برای درآمد پایدار می ماند و نه شهری که بشود با آرامش در آن زیست.

شهرداری انزلی غیرقانونی عمل کرده

معاون میراث فرهنگی گیلان در این خصوص گفت: این ساختمان در داخل بافت تاریخی قرار دارد و باید طبق ضوابط میراثی عمل می شد و ما قبل از ساخت چندین بار مکاتبه کردیم ولی از سوی شهرداری نه از ما و نه از مسکن و شهرسازی استعلامی صورت نگرفت و خودشان اقدام به صدور مجوز نموده اند. ولی جهانی اظهار داشت: قبل از اینکه پرونده به ماده 100 برود و جریمه شود گفتیم باید جلوی ساخت گرفته شود نه اینکه مساله به جریمه ختم شود. به گفته وی شهرداری انزلی مالک ساختمان را بعد از نامه کمیسیون جریمه کرده است. وی خاطرنشان کرد: بر اساس مصوبه مجلس طبق بند 10 قانون کسانی که در محدوده بافت تاریخی خلاف صورت بگیرد شهردار موظف است نسبت به قلع و قمع اقدام کند. جهانی درباره آخرین روند پیگیری های این اداره در خصوص تخلف صورت گرفته افزود: در آخرین مرحله توقف عملیات گرفتیم تا تعیین تکلیف شود. معاون میراث فرهنگی گیلان اظهار داشت: قرار شده دو کارشناس رسمی خبره دادگستری برای ارائه نظر نهایی از تهران بیایند تا دادگاه رای نهایی صادر کند.

شهرداری نقشی ندارد

به رغم همه اینها شورای شهر در کمال شگفتی اعلام می دارد که شهرداری انزلی اکنون در خصوص این پرونده نقشی ندارد. سخنگوی شورای شهر انزلی گفت: سازمان میراث فرهنگی در خصوص احداث این بنا اقدام به شکایت کرده و اکنون در حال پیگیری شکایت است. مه سیما نصیری اظهار داشت: واحد حقوقی شهرداری اکنون نقشی در این رابطه ندارد.

بناهای ارزشمند تاریخی شهر مدفون می شوند

ماندانا حبیبی دانش آموخته شهرسازی که خود نیز زاده انزلی است می گوید: " بندرانزلی کتابی کهن است که حکایتی زیبا و آموزنده را روایت می کند، بناها و فضاهای شهری، چشم اندازها و طبیعت زیبا و منحصر به فرد، کلمات، جملات و فصل های مختلف این قصه هستند. اکنون با گذشت سال ها روایت آرام و لطیف این قصه کهن در میان ازدحام آشوبناک و سرعت سرسام آور زندگی مدرن به گوش کسی نمی رسد. هر روز بناهای باشکوه، زیبا و کهن شهر تخریب می شوند و به جای آن ها ساختمان هایی بلند و نازیبا ساخته می شود که هر یک چون زخمی بر سیمای ساده و زیبای شهر هستند؛ فضاهای آرام شهر که روزگاری نه چندان دور در سکوت آن ها می شد صدای دریا و مرغان دریایی و سوت کشتی ها را شنید، حالا در آلودگی و ازدحام انبوه اتوموبیل ها مدفون شده اند."

منبع: ایرنا