40 نکته مهم سلامتی در سفر

معمولا با شروع تعطیلات و ابتدای بهار و فصل تابستان سفر رفتن ها شروع می شود و ممکن است هر سفری خطراتی مثل عقرب گزیدگی، زنبورگزیدگی و حتی مارگزیدگی، مسمومیت های گوارشی و اسهال را به همراه داشته باشد. بهتر است قبل سفر کمی با قوانین، اعتقادات و رسوم هر کشور آشنا شوید و هم چنین مواردی را که قبل از سفر به آن کشور باید رعایت کنید مانند تزریق واکسن قبل از رفتن به بعضی از کشورهای قاره آفریقا و یا انجام ندادن کارهایی که در آن کشور جرم محسوب می شود مثلا هنگام مسافرت به کشور امارات همراه داشتن قرص های آرامبخش جرم محسوب می شود.

آنچه در ادامه می خوانید، توصیه ها و هشدارهایی از سوی مرکز ملی اطلاع رسانی دارو و سموم وزارت بهداشت است که رعایت آنها به شما کمک می کند سفر سالم و کم خطری در پیش داشته باشید:
1-طی سفر حتما داروهای خود را همراه داشته باشید، چه بسا تا زمان پیدا کردن داروخانه در مقصد، برای تهیه دارو دچار مشکل شوید.
2-چنانچه ضمن حرکت اتومبیل، قطار، کشتی یا هواپیما، دچار سرگیجه و حالت تهوع می شوید، به خاطر داشته باشید با مصرف 1 یا 2 قرص 50 میلی گرمی دیمن هیدرینات، نیم ساعت قبل از شروع سفر و تکرار یک قرص هر 4 تا 6 ساعت یکبار طی سفر، می توان عوارض ناشی از حرکت، تهوع و سرگیجه را برطرف کرد. باید توجه داشت در طول 24 ساعت نباید بیشتر از 8 قرص مصرف شود. در صورت بارداری یا شیردهی، با داروساز یا پزشک مشورت کنید.
3-اگر به امارات متحده عربی (دبی، شارجه، ابوظبی) یا عربستان سفر می کنید، از همراه بردن داروهای آرامبخش مانند داروهای دیازپام، اگزازپام، لورازپام و...، داروهای مسکن کدیین دار (مانند استامینوفن کدیین، اکسپکتورانت کدیین) و ترکیبات روانگردان اکیدا اجتناب کنید. براساس قوانین این کشور، متهمان به حمل این داروها با مجازات سنگینی مواجه خواهند بود. در صورت نیاز به مصرف این داروها، نسخه پزشک معالج را همراه داشته باشید یا نسبت به جایگزینی داروها با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
4-چنانچه به برخی از کشورهای آفریقایی یا آسیایی سفر می کنید، مطمئن شوید آیا تزریق واکسن خاصی (مانند مننژیت یا تب زرد) پیش از سفر مورد نیاز است یا نه.
5-برای پیشگیری از گزش حشرات در محیط های گرم و مرطوب و استوایی، پشه بند، حشره کش های خانگی یا پماد و اسپری دافع حشرات همراه داشته باشید.
6-همراه داشتن جعبه کمک های اولیه، خصوصا در مورد خانواده هایی که فرزند خردسالی دارند، همچنین همراه داشتن پوشک، شیرخشک شیرخوار، درجه تب، داروهای بدون نسخه مانند شربت تب بر، شربت سرماخوردگی، قطره یا شربت مولتی ویتامین و آهن، پماد سوختگی، پنبه و گاز استریل و دیگر داروهایی که کودک در حال مصرف آنهاست طی سفر ضروری است.
7-شیوه نگهداری داروها را از دکتر داروساز، هنگام تحویل گرفتن دارو از داروخانه بپرسید و هیچ گاه داروهای خود را در اتومبیلی که زیر نور آفتاب پارک شده یا در شیشه عقب اتومبیل (حتی در زمستان) قرار ندهید. داروهای یخچالی را همراه یخ یا داخل ظروف خنک کننده حمل کنید.
8-در خصوص بیماران دیابتی که انسولین تزریق می کنند، توجه به موارد زیر هنگام سفر ضرورت دارد:
فراهم کردن انسولین و داروهای مصرفی و سرنگ برای تمام مدت سفر
همراه داشتن دستگاه یا نوار کنترل قندخون، قند حبه ای، نبات، بیسکوییت و آبمیوه برای درمان کاهش احتمالی قندخون
همراه داشتن میان وعده مناسب؛ مانند میوه و ساندویچ کوچک
9-در خصوص بیماران مبتلا به فشارخون بالا، بهتر است دستگاه فشارسنج و داروهای مصرفی همراه بیمار باشد و از مصرف مواد غذایی حاوی نمک مانند آجیل، تنقلات و مواد غذایی چرب خودداری شود.
10- در صورت نیاز می توانید پرسش های خود را در زمینه اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت، با موضوعات ذیل و با کارشناسان مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت به شماره تلفن 1490 درمیان بگذارید:
شیوه نگهداری و مصرف درست داروها
تداخل مصرف همزمان داروها با هم و با مواد غذایی
مصرف داروها در دوران بارداری و شیردهی
عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها
سازگاری و شیوه اختلاط داروهای تزریقی
مسمومیت با داروها، سموم و مواد شیمیایی، گیاهان و گازهای سمی، گزیدگی ها
11-در مسیر سفر توجه کنید مسمومیت با گیاهانی مانند خرزهره، دیفن باخیا، کرچک و برخی از قارچ های خودرو می تواند بسیار خطرناک باشد. مراقب کودکان باشید و در صورت مسمومیت با این گیاهان مصدوم را در اسرع وقت به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل کنید.
12-برای کاهش احتمال بروز مسمومیت با گاز منوکسیدکربن (که بی رنگ، بی بو و شدیدا سمی است) باید یک سیستم تهویه هوا در محیط باشد. ضمن اطمینان از استاندارد بودن وسایل گرمایشی (بخاری نفتی و گازی)، آبگرمکن و پکیج دیواری، دائما از سلامت عملکرد آنها اطمینان حاصل کنید و دودکش این وسایل را خصوصا اگر محل جدیدی را برای گذران تعطیلات عید در نظر دارید، کنترل کنید.
13-هیچ گاه داخل اتومبیل با موتور روشن در مدت هرچندکوتاه نخوابید. این کار باعث بروز مسمومیت کشنده با منوکسیدکربن خواهد شد. همچنین از روشن کردن گاز پیک نیکی داخل چادر یا اتومبیل یا در محیط بسته دیگری برای تامین گرما، جدا خودداری کنید.
14- چنانچه در یک محیط بسته و دارای بخاری نفتی یا گازی حالت تهوع، سرگیجه و خواب آلودگی داشتید، هرچه سریعتر بقیه را در جریان بگذارید و اگر مشکوک به مسمومیت با منوکسیدکربن هستید، محیط را ترک کنید.
15-هر شخصی که با گاز منوکسیدکربن در تماس و دارای علائم فوق است، باید فورا توسط پزشک معاینه شود. نوزادان و افراد مسن، زنان باردار و افرادی که دچار ناراحتی های قلبی- عروقی هستند، چنانچه با این گاز در تماس باشند حتی در صورت نداشتن علامت حتما باید توسط پزشک معاینه شوند.
16-غذاهای مسموم کننده ممکن است بو یا مزه ناخوشایندی نداشته باشند. با وجودی که اکثر مسمومیت های غذایی معمولا ظرف 24 ساعت برطرف می شوند، بعضی از آنها مانند مسمومیت با غذای کنسروی می توانند کشنده باشند.
17-مسمومیت و مرگ ناشی از بوتولیسم، در اثر غذا و کنسرو آلوده بروز می کند و بسیار کشنده است. بیمار مبتلا سریعا باید به مرکز درمانی مجهز، برای تزریق داروی ضدسم منتقل شود.
18-بوتولیسم نوعی مسمومیت غذایی کشنده است که در اثر مصرف کشک غیرپاستوریزه، غذاهای کنسروی (که قبل از مصرف حرارت مناسب به آنها نرسیده) یا سوسیس و کالباس آلوده بروز می کند. علائم و نشانه های این مسمومیت با تاخیر (بعد از 12 تا 24 ساعت) ظاهر می شود و شامل تاری دید، دوبینی، افتادگی پلک فوقانی، ناتوانی در حرکت، اختلال تکلم، لکنت زبان، سختی بلع، خشکی و درد گلو است. مهم ترین اقدام درمانی در این مسمومیت تجویز سریع داروی ضدسم در مرکز درمانی است. در صورت درمان نشدن ممکن است فرد مسموم در اثر فلج تنفسی فوت کند.
19-اگر در سفر از غذای آماده کنسروشده استفاده می کنید، با جوشاندن کنسرو به مدت 20 دقیقه می توان از خطر مسمومیت کشنده بوتولیسم پیشگیری کرد.
20- هرگز غذاهای پخته شده را بیش از 2ساعت (اگر هوای اتاق گرم است، بیش از یک ساعت) در دمای محیط رها نکنید. برای دوباره گرم کردن غذاهای باقیمانده آنها را تا 74 درجه سانتیگراد گرما دهید تا غذا بخار کند و همچنین غذاهایی که بیش از 3 روز باقی مانده اند را مصرف نکنید.
21-همیشه قبل از آماده کردن یا خوردن غذا، دست هایتان را با صابون بشویید. نوعی از اسهال میکروبی طی سفر و به دلیل رعایت نکردن بهداشت قابل انتقال است. به خاطر داشته باشید دست هایتان را بعد از استفاده از سرویس های بهداشتی، برداشتن گوشت خام، سیگار کشیدن، دست زدن به حیوانات و دست زدن به زباله ها حتما بشویید.
22-علایم و نشانه های برخی از مسمومیت های غذایی با تاخیر ظاهر می شود. یعنی ممکن است 12 تا 24 ساعت بعد از مصرف غذای آلوده، علایم در فرد مسموم بروز کند. علایم و نشانه های این مسمومیت ها شامل سردرد، تب، خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال آبکی شدید، کم شدن آب بدن، ضعف و درد شکم هستند.
23-دستور طلایی پیشگیری از مسمومیت غذایی، پختن غذا و خوردن آن در همان روز است.
24-رعایت ایمنی غذایی مانع بروز مسمومیت می شود. ضمن سفر از حمل گوشت خام و تخم مرغ خام و فرآورده های لبنی با ماندگاری کوتاه خودداری کنید چرا که سریعا فاسد می شوند.
25-از خرید قوطی های کنسرو دارای برآمدگی، فرورفتگی یا نشتی خودداری کنید و مطمئن شوید درپوش آنها شکسته نشده باشد. اگر فرآورده ای ظاهر یا بوی ناخوشایندی داشت، به هیچ عنوان آن را نچشید و کنسروها را قبل از مصرف 20 دقیقه در آب درحال جوشیدن حرارت دهید و سپس مصرف کنید.
26-طی سفر برای حمل مواد غذایی فاسدشدنی، از یخدان مناسب استفاده کنید. غذاهایی که حاوی سس، تخم مرغ و خامه هستند خیلی زود فاسد می شوند.
27-هنگام بازی کودکان در فضای باز مراقب آنها باشید تا در اثر تماس با گل ها و گیاهان سمی، مسموم نشوند. تماس پوست با برخی از این گیاهان (مانند گزنه) یا به دهان بردن آنها (مانند دیفن باخیا و خرزهره) باعث مسمومیت شدید می شود.
28-در سفر از خوردن گیاهان و قارچ های خودرو اجتناب کنید و گیاهان یا قارچ ها را به دلیل مصرف آنها توسط جانوران، غیرسمی تلقی نکنید زیرا تشخیص گیاهان و قارچ های سمی از انواع بی خطر بسیار مشکل است.
29-در صورتی که کودکتان ماده ای غیرخوراکی را بلعید، با مرکز اورژانس 115 یا مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم 1490 تماس بگیرید.
30-هنگام تفرج در دشت و جنگل از دستکاری سنگ ها و راهپیمایی بدون کفش برای جلوگیری از گزش مار سمی و عقرب خودداری کنید.
31-هنگام مارگزیدگی بیمار را آرام و از حرکات بیش از حد او جلوگیری کنید. عضو محل گزیدگی مار را باید بی حرکت و هم سطح یا کمی پایین تر از سطح قلب نگه داشت.
32-گزش عقرب می تواند باعث بروز درد شدید در ناحیه گزش شود اما با اینکه علائم تهدیدکننده حیات و حوادث منجر به مرگ به ندرت گزارش می شود، مصدوم را به نزدیک ترین مرکز درمانی برای تزریق پادزهر منتقل کنید.
33- ممکن است فرد در اثر نیش انواع زنبور مانند زنبورعسل و زنبورسرخ دچار زنبورگزیدگی شود. از دستکاری کندوی زنبور های خصوصا وحشی خودداری کنید. حمله و گزش دسته جمعی زنبورها می تواند کشنده باشد.
34- نیش زنبورعسل ماده به کیسه محتوی زهر متصل است و پس از گزش در زخم باقی می ماند، بنابراین برداشتن سریع نیش از روی زخم، برای جلوگیری از ورود بیشتر سم به زخم ضروری است. اگر فرد زنبورگزیده مشکل تنفسی داشت یا در محل گزش تورم شدید و سریع بروز کرد، باید به پزشک مراجعه کند. اقدامات اولیه در گزش های معمولی زنبور عبارتند از: محل زنبور گزیدگی را با آب و صابون بشویید، روی محل زنبورگزیدگی کمپرس سرد یا کیسه محتوی یخ قرار دهید و به طور متوالی هر 15 دقیقه یکبار کیسه یخ را از روی پوست بردارید، از قراردادن مستقیم یخ روی پوست اجتناب کنید و از گرم کردن موضع بپرهیزید.
35-در مارگزیدگی، یک نوار محکم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل گزیدگی مار به ویژه اگر محل گزیدگی در دست ها یا پاها باشد، ببندید. هر 10 تا 15 دقیقه، به مدت یک دقیقه نوار را باز کنید و دوباره ببندید. این کار باید تا زمان آماده شدن پادزهر در بیمارستان ادامه یابد.
36-هر چه سریع تر فرد مارگزیده را به اورژانس بیمارستان منتقل کنید و زمان را با تلاش برای کشتن یا گرفتن مار از دست ندهید.
37-از سرد کردن عضو مارگزیده با آب سرد یا یخ خودداری کنید و اگر طی 5 تا 7 سال اخیر مصدوم مارگزیده، واکسن کزاز تزریق نکرده به پزشک اطلاع دهید.
38-تورم ناشی از گزش عقرب، عموما محدود به ناحیه گزش است و احساس بی حسی و سوزش در ناحیه گزش برای 4 تا 6 ساعت به وجود می آید و معمولا پس از 24 ساعت بهبود می یابد.
39- در مناطقی که حشرات زیادی وجود دارد، بهتر است روی پوست بدن مخصوصا بدن کودک از کرم های دور کننده حشرات استفاده کرد، اما باید توجه داشت استفاده دائم از این مواد باعث حساسیت بیشتر می شود.
40-برای پیشگیری از گزش حشرات در محیط های باز، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند به کودکان بپوشانید.

منبع: بهپو