مهمترین رودهای ایران را بشناسید

خوشبختانه رودخانه ها در ایران کم نیستند. از شهرهای شمالی بگیرید تا اصفهان و شهرهای جنوبی مثل اهواز، رودخانه های بسیاری وجود دارند که ما در این گزارش مهمترین آن ها را معرفی می کنیم. بسیاری از مردم به رود و رودخانه علاقه وافری دارند، چرا که می توان در کنار دریا یا رود نشست، تنی به آب زد یا بساط کباب را به راه انداخت.

رود ارس

رود ارس که محلی ها به آن آراز هم می گویند به معنی تیزرو و آنچه به سرعت جریان دارد، است. ارس با 1072 کیلومتر طول، طولانی ترین رود ایران محسوب می شود که از کوه های مین گول (هزار برکه) ترکیـه در جنوب شهـر ارزروم سرچشمه می گیرد. طبیعت سرسبز جزیره ها، پرندگان و کوه های سر به فلک کشیده اطراف رود ارس جاذبه این رود است. به علاوه که به خاطر ماهی های زیادی که دارد، در وقت پرآبی رود که تابستان هاست، تصویر قلاب های ماهیگیری به خصوص در شهرهای جلفا، پلدشت، سیه رود و سواحل حاشیه ای این شهرها دیدنی است. رودخانه ارس به دلیل ورود پساب های صنعتی از سمت ارمنستان بشدت با مشکلات زیست محیطی و بهداشتی مواجه شده و اگر برای جلوگیری از ادامه این روند تدبیر و تصمیم مناسب اتخاذ نشود، آینده خوبی در انتظارش نیست.

رود کارون

تنها رود ایران که به آب های دیگر کشورها راه دارد، رود کارون است. کارون زمانی عنوان هایی چون بزرگترین و پرآب ترین رودخانه ایران را یدک می کشید. تنها رود ایران هم است که در بخشی از آن کشتیرانی می کنند. اهمیت کارون به همین جا ختم نمی شود. این رود با 950 کیلومتر طول، آب آشامیدنی اهوازی ها را هم تامین می کند. کارون از زردکوه بختیاری در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه می گیرد و پیچ و خم های کارون بر سر راه این رود، خوزستان را به جایی دیدنی تبدیل کرده است. در برخی نقاط شهرهای اهواز و کارون پساب و فاضلاب بیمارستانی از جمله بیمارستان سینا، بیمارستان گلستان و بیمارستان امام خمینی به رودخانه کارون تخلیه می شود. از طرفی پساب های نیشکر نیز در محل هایی به این رودخانه تخلیه می شوند.

زاینده رود

اسم زاینده رود آدم را یاد اصفهان می اندازد و وقت هایی که زاینده رود پرآب است و در اصفهان جاری، یکی از سرزنده ترین وقت های شهر را می توان دید. زاینده رود یا زنده رود به معنی رود زندگی بخش، قسمت اصلیش از کوهرنگ در چهارمحال و بختیاری سرچشمه می گیرد. در ادامه هم رودخانه های پلاسجان و چندین رودخانه فصلی در فریدونشهر به آن اضافه می شوند و در نتیجه بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران تشکیل و زمین های تشنه را سیراب می کند. زاینده رود از کارون مشتق شده و به باتلاق گاوخونی سرازیر می شود و مالکیتش همیشه یکی از موارد اختلاف بین خوزستانی ها و اصفهانی ها بوده است.

یکی از دیدنی ترین قسمت های زاینده رود، پل های تاریخی اصفهان هستند که شکوهش را دو چندان کرده اند. قایق سواری در زاینده رود و تماشای مردمی که با شور خاصی به مرغان دریایی رودخانه غذا می دهند، می تواند ساعت ها آدم را سرگرم کند.

با وقوع بارش های اخیر از ابتدای سال جدید تاکنون و جاری شدن سیل در نقاط مختلف استان، این تصور برای برخی به وجود آمده که خشکسالی و مشکلات ناشی از آن در حوضه زاینده رود به کلی برطرف و موجب احیای کامل این رودخانه و پر شدن سد زاینده رود می شود. وقوع یک سال ترسالی موجب برطرف شدن مشکلات حوضه زاینده رود نمی شود و مردم باید همچنان نسبت به اصلاح الگوی مصرف آب و صرفه جویی آن جدی باشند.

رودخانه جاجرود

از مهمترین رودهای ایران و تهران، رودخانه جاجرود بوده که رودخانه ای دائمی است. جاجرود که حاشیه اش یکی از تفرجگاه های تهران به حساب می آید، بخش زیادی از آب شرب تهران را هم تامین می کند و برای همین هم سد لتیان روی آن ساخته شد. در رودخانه جاجرود، ماهی هایی مثل قزل آلا، سالمون و کپور هم زندگی می کنند و هوس ماهیگیری در آن بسیاری را به کناره آن می کشاند. درختانی مثل زالزالک، گوجه وحشی، زرشک، انجیر، اطراف جاجرود را تماشایی تر کرده است.

در منطقه جاجرود برخی منازل تنها دارای یک چاه برای دفع فاضلاب سرویس بهداشتی هستند و پساب های حاصل از آشپزخانه، حمام و شست وشوی حیاط به طور مستقیم وارد معابر شده یا از طریق لوله به رودخانه جاجرود منتقل می شود.

مشکل تخلیه فاضلاب حاصل از فعالیت های شست وشو به ویژه از روستای زایگان و شهر میگون بسیار چشمگیر است، به طوریکه تقریباً هر کوچه دارای یک لوله خروجی پساب به رودخانه است. علاوه بر مناطق مسکونی متمرکز زایگان و میگون که در حاشیه رودخانه قرار دارند، تعدادی مناطق مسکونی پراکنده نیز در محدوده مطالعاتی وجود دارند که فاضلاب آن ها مستقیماً با لوله به رودخانه جاجرود منتقل می شود.

رودخانه باهوکلات

یکی از پرآب ترین رودهای بلوچستان و عامل اصلی حیات در جنوب این منطقه محسوب می شود، اینجا محل زندگی تمساح ایرانی است. این جانور بازمانده خزندگانی بوده که در حدود 265 میلیون سال پیش می زیسته اند. بی آبی رودخانه باهوکلات باعث مهاجرت تمساح پوزه کوتاه به پاکستان شده است.

زرینه رود یا چغاتو

زرینه رود که از چهل چشمه کردستان سرچشمه می گیرد در نهایت به ارومیه می ریزد. این رود، از طولانی ترین رودهای استان آذربایجان غربی است. برداشت های بی رویه از رودخانه زرینه رود باعث نگرانی هایی شده است.

طالقان رود

طالقان رود از رودخانه های مهم طالقان است. وجود پوشش گیاهی و جانوری متنوع و انواع ماهی ها باعث شهرت این رود شد. این روزها گردشگرانی که استان البرز و شهرستان طالقان را به عنوان مقصد انتخاب می کنند، با مشکل شخصی بودن حاشیه رودخانه شاهرود طالقان مواجه هستند.

سفید رود

رودخانه سفید رود با طول تقریبی 765 کیلومتر پرآب ترین و طولانی ترین رود استان گیلان محسوب می شود. آب این رودخانه به عنوان آب شرب سالم و آب کشاورزی مورد مصرف مردم گیلان قرار می گیرد. فاضلاب 5 شهر که در مسیر اصلی رودخانه سفید رود قرار دارند، وارد این رودخانه می شوند.

رودخانه اترک

رودخانه اترک از رودخانه های مرزی ایران در شمال شرق کشور محسوب می شود. سرچشمه اصلی این رودخانه، ارتفاعات هزار مسجد در شمال قوچان است و در نهایت به دریای خزر می ریزد. رهاسازی فاضلاب صنعتی و انسانی، تصرف زمین های اطراف و توسعه کشت و کار از جمله مشکلات و دغدغه هایی است که دوستداران محیط زیست برای رود اترک بیان کرده اند.

منبع: باشگاه خبرنگاران