قره کلیسا، نشانی از حواریون مسیح در ایران + تصاویر

سال 2008 بود که یونسکو پرونده ای را با عنوان «مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران» در فهرست میراث جهانی ثبت کرد. این پرونده شامل سه کلیسا در منطقه آذربایجان بود که با نام های قره کلیسا، استفانوس مقدس و زور زور به عنوان میراث جهانی معرفی شدند. قره کلیسا مهمترین و به روایتی قدیمی ترین کلیسایی است که در ایران ساخته شده و برخی معتقدند یکی از قدیمی ترین کلیساهای ارامنه در جهان هم محسوب می شود.

روایات بسیاری وجود دارد که می گویند یکی از حواریون مسیح به نام تادئوس برای تبلیغ دین مسیحیت به مناطق جنوبی ارمنستان آمده بود که فرمان پادشاه ارمنستان دستگیر و به قتل می رسد و او را در محل فعلی قره کلیسا به خاک می سپرند. البته امروز نشانی از مزار تادئوس مقدس در کلیسا نیست به این دلیل که بنای این کلیسا در دوره های مختلف تغییرات بسیاری داشته، اما هر ساله در ابتدای ماه جولای که سالگرد شهادت سنت تادئوس است، بزرگترین گردهمایی ارامنه در این کلیسا شکل می گیرد و ارامنه بسیاری از سراسر جهان برای برگزاری آیین های مذهبی خود به قره کلیسا می آیند و در فضای اطراف کلیسا مستقر می شوند. در روزهای آخر تیر و هفته ابتدایی مرداد حضور ارامنه در منطقه به قدری افزایش پیدا می کند که چند سالی است از ورود افراد غیر ارمنی به محدوده کلیسا ممانعت به عمل می آید. پس اگر قصد سفر به آذربایجان و بازدید از این کلیسا را دارید، بهتر است روزهای اول مرداد ماه را برای این سفر انتخاب نکنید.

قره کلیسا در 20 کیلومتری شمال شرقی چالدران در آذربایجان غربی قرار دارد. در مورد نامگذاری این بنا گفته می شود به دلیل سنگ های سیاهی که در نمای بیرونی ضلع شرقی بنا به کار رفته، به قره کلیسا معروف شده است. ضلع شرقی بنا تنها بخشی است که در زلزله ای که سال 1319 میلادی اتفاق افتاد از تخریب در امان مانده، شاید با این پیشینه بتوان تمام دیوارهای بیرونی کلیسا در ابتدا با سنگ خاصی که به رنگ سیاه بوده، ساخته شده بود که بر اثر زلزله تخریب شده است. یکی از مشخصه های بارز این کلیسا در مقایسه با دیگر کلیساها این است که حصاری شبیه به قلعه با برج های دیده بانی در فاصله چند متری دیوار اصلی کلیسا قرار دارد که جهت حفاظت بیشتر از بنا و ساکنان دیر ساخته شده و می توان گفت این کلیسا درون یک قلعه کوچک قرار گرفته است.

برای بازدید از این اثر جهانی آذربایجان می توانید از ارومیه به سمت سلماس و سپس خوی حرکت کنید، بعد از عبور از چالدران به سمت روستای شوط که بروید، در سه راهی قره کلیسا نشانه هایی از معماری زیبای کلیسا را خواهید دید. قبل از رسیدن به کلیسا روستایی با نام قره کلیسا قرار دارد که مردم میهمان نوازش راه رسیدن به کلیسا را نشانتان می دهند.