احیای خیابان لاله زار با افتتاح سومین ساختمان خانه سینما

با افتتاح سومین ساختمان خانه سینما گامی موثر در احیای خیابان لاله زار و سینماهای اطراف آن برداشته می شود تا دوباره پای علاقمندان به سینما به این محل باز و رونق حاصل گردد.

افتتاح سومین ساختمان خانه سینما و گامی موثر برای پیشرفت

این وعده یا شاید بهتر بگوییم تصمیمی است که مرمت گران و احیا کنندگان عمارت پیرنیا بر آن تاکید دارند تا برای حصول آن از هیچ تلاشی فروگذار نکنند. یکی از خانه های خاندان پیرنیا که مربوط به دوره پهلوی دوم است، به زودی افتتاح سومین ساختمان خانه سینما در آن صورت می گیرد تا این ساختمان بازسازی شده، محلی برای حضور چند صنف این خانه و نیز فعالیت های اقتصادی و دیجیتالی مربوط به سینما باشد. البته این مکان پیشتر هم سابقه فعالیت سینمایی داشته ولی سال ها رها شده بود. عمارت پیرنیا در کوچه پیرنیا اول و در خیابان لاله زارنو سال 77 به خانه سینما واگذار شد تا اولین موزه سینمای ایران در آن راه اندازی شود. آن زمان تلاش شده بود تا سر و شکلی قدیمی و نوستالژیک به این عمارت داده شود، در حالیکه این ساختمان ویژگی های خاص دوره پهلوی دوم را داشت و در آن تزئینات چشمگیر معماری مثل دوره قاجار دیده نمی شد، ضمن اینکه براساس تعریف کاربری آن زمان این بنا به عنوان پژوهشکده - موزه، سینما بسیاری از فضاها پوشیده شده یا به رنگ سیاه درآمده بودند و همین ها سبب شد در بازسازی جدید تغییرات زیادی اتفاق بیفتد و حدود 64 کامیون بار اضافه ای که با بیش از 200 تن به ساختمان تحمیل شده بود، هم خارج شود. بهروز مرباغی که مسئولیت نظارت این پروژه را برعهده داشته، از حدود یک سال قبل در صحبت هایی با شهرداری و در راستای احیای برخی مناطق واقع در بافت قدیمی شهر تهران مثل محله عودلاجان تلاش هایی داشته تا به همراه همکاران معمارش دفاتر کاری خود را به این مناطق منتقل کنند. در پیگیری هایی برای همین کار، گروهی از حدود 12 نهاد و انجمن مثل خانه سینما، خانه تئاتر، خانه موسیقی، خانه عروسک، انجمن مفاخر معماری ایران، کانون معماران دانشگاه تهران، انجمن آشوریان تهران و نیز انجمن مجموعه داران شکل می گیرد با این توافق که دفاتر خود را به مرکز شهر ببرند و به این ترتیب ماجرا طوری پیش می رود که معماران و هنرمندان و مجموعه داران پیشاهنگ حضور در بافت تاریخی تهران باشند. این معمار که به نوعی سازمان دهنده این جریان بوده، تعریف می کند که بیشترین ارتباطات در این موضوع با خانه سینما شکل می گیرد که نقطه اوج آن به شهریورماه سال قبل برمی گردد؛ وقتی که او برای پیگیری یک تفاهم نامه ای که با شهرداری داشته به خانه سینما می رود. مرباغی می گوید: در آن روز مدیرعامل خانه سینما عنوان کرد که اگر شرایط فراهم باشد یک نفر به خانه سینما معرفی شود تا یک ساختمان چند ساله قدیمی را احیا کند. در آنجا خود من توسط آقای توحیدی به ایشان معرفی شدم و همین عمارت پیرنیا که به یکی از نسل های چهارم و پنجم خاندان پیرنیا تعلق دارد، پیشنهاد شد و خیلی سریع بازدید انجام و برای احیای آن موافقت شد. او درباره آنچه در این عمارت انجام شده تا مناسب حضور سینمایی ها باشد، ابتدا توضیح می دهد: اینجا قبلاً باغ بوده و اگر اشتباه نکنم انارستان بوده است. در اطراف همین عمارت هم که تیپ معماری آن به معماری وارطان هوانسیان منسوب می شود، چند ساختمان دیگر مربوط به این خاندان هست که بعضی از آن ها متروکه و در حال تخریب شدن هستند و اتفاقاً به دوره قاجار هم تعلق دارند. وی با اشاره به دهه 70 که این بنا برای موزه سینما اختصاص یافت و بعد با انتقال موزه به باغ فردوس، بلاتکلیف رها شد، ادامه می دهد: «با توجه به اهداف خانه سینما برای کاربری ساختمان و اینکه قرار است اینجا مرکز جمع آوری دیجیتال اطلاعات سینما، آمار مخاطبان سینما و نیز محل برقراری تلویزیون اینترنتی آن باشد، سعی کردیم در بازسازی و احیا، فضاهای داخلی بنا مطابق با همان نیازها تعبیه شود و مثلاً اتاقی برای ضبط صدا و تصویر بدون دکور آماده شده یا اتاق های کنفرانس، روابط عمومی، دبیرخانه و نیز بخش هایی اداری برای صنف هایی همچون توزیع کنندگان و تهیه کنندگان هم آماده شده است.»

تبدیل عمارت پیرنیا به مرکز فرهنگی صنفی برای احیای خیابان لاله زار

طبق توافقات پیش بینی شده که عمارت پیرنیا فقط کاربری صنفی برای سینما نداشته باشد و در واقع یک مرکز فرهنگی صنفی باشد. در راستای احیای خیابان لاله زار، کتابخانه ای که در این ساختمان بوده و نیز آرشیو فیلم، در بازسازی جدید حفظ شده و قاعدتاً پس از بازگشایی برای نحوه استفاده از آن ها تصمیم گیری خواهد شد اما در حال حاضر نکته قابل توجه منابع مکتوب و تصویری نسبتاً خوبی است که در اینجا نگهداری می شود. عمارت پیرنیا اگرچه یک ساختمان تاریخی است اما تزئینات معماری ویژه ای ندارد و مرباغی درباره رویکرد بازسازی بنا بطوری که با سینما همخوانی داشته، توضیح می دهد: «ساختمان از آجر و سیمان ساخته شده و تنها چیزی که از دوره های قبل در آن باقی مانده کفپوش های چوبی است. البته معماری داخلی ایران از دوره پهلوی به بعد کمتر تزئینات دارد و تزئینات داخلی بیشتر مربوط به دوره قاجار است با این حال این اعتقاد وجود دارد که معماری در حال زایش و خود سازندگی است و برهمین اساس است که می توان مثال زد یک اثر جهانی اصیل مثل گنبد قابوس چطور در طول زمان به برج آزادی ختم می شود یا باغ های ایرانی که در یک پرونده جهانی ثبت شده ، اما مثل هم نیستند. او اضافه می کند: «معماری مدرن یعنی اهمیت دادن به شخصیت انسان و در این عمارت هم می بینیم که به فردیت انسان احترام گذاشته شده و حتی کنج های دنج و فضاهایی برای دور همنشینی وجود دارد. تفکر ما در بازسازی و تعمیرات ساختمان به عنوان جایی که قرار است به محل رفت و آمد سینمایی ها تبدیل شود متکی بر همین نکات و حفظ آن ها بود، بنابراین بخشی از ساختمان را به عنوان کافه آماده کرده که اگر مدیران خانه سینما موافقت کنند می تواند مورد استفاده عموم نیز باشد تا هدف شهرداری هم برای حضور مردم در این اماکن تاریخی در جهت حفظ بافت و بناهای تاریخی عملی شود.» بیشتر دیوارها و فضاهای داخلی عمارت پیرنیا در بازسازی به رنگ سفید درآمده است. «سینما پدیده مدرنی است و یکی از نشانه های دنیای مدرن رنگ سفید است و در این رنگ همه چیز می تواند جای خود بنشیند. ضمنا یادآوری تاریخ و نوستالژی هم در احیا اولویت بوده و به همین خاطر علاوه بر تمام وسایل و ادوات مربوط به سینما، از هر تابلویی هم که اینجا بوده با تغییراتی تازه استفاده شده است.» اما جدا از کاربری مورد هدف خانه سینما برای این ساختمان، اتفاق مهمتری هم با بازگشایی این عمارت و حضور اهالی سینما می تواند رخ دهد، مرباغی می گوید: «وقتی ساختمان پیرنیا بازگشایی شود یکی از وظایف مهمی که می تواند بر عهده بگیرد، این است که محلی باید برای حضور سینماداران همین منطقه که علاقه به بازسازی دارند، باشد. بویژه آنکه شهرداری مأموریت احیای خیابان لاله زار را دارد که تفاهمی بین خانه سینما و شهرداری منطقه 12 برای کمک به احیای سینماهای منطقه نوشته شود که ما هنوز این کار را نکرده ایم، ولی احتمالاً در جلسه افتتاحیه مطرح خواهد شد، البته نکته مهم این است که خانه سینما و به طور مشخص آقای شاهسواری در جلسات متعددی که تا به حال برگزار شده گفته که خانه سینما تا آخر خط برای احیای لاله زار حضور خواهد داشت به همین دلیل اینجا پایگاه خوبی خواهد بود تا اگر مردم هم رفت و آمد کنند با بازسازی سینماها، این محل به یک پاتوق تبدیل شود که حتی قابلیت برپایی جشنواره های سینمایی را هم خواهد داشت.» به گفته او این مسئله از آنجا می تواند عملی شود که برخورد خوبی نسبت به سینمایی ها در این محل وجود دارد، چون مثلاً وقتی برای تهیه برخی وسایل به مغازه های خیابان لاله زار مراجعه شده کاسبان محل وقتی متوجه شده اند که فاکتور فروش به نام خانه سینما است همراهی بیشتری داشته و صورت حسابشان را با تخفیف دریافت کرده اند. ضمن اینکه بعضی صاحبان سینماهای متروک تمایل دارند با ایجاد دو یا سه سالن در سینماهایشان کاربری اصلی آن ها را احیا کنند مخصوصاً آنکه شهرداری معتقد است تمام سینماهای اینجا باید سینما باقی بمانند. به همین دلیل این معمار معتقد است با اعتباری که خانه سینما دارد عمارت پیرنیا می تواند کانونی برای احیای منطقه باشد.

منبع: ایسنا