مجموعه تاریخی کوشک فردوس

این مجموعه که بیش از 1000 سال قدمت داره شامل مسجد، حمام، حوض انبار و آب انباره که در نزدیکی دروازه قائن در شهر تاریخی تون (فردوس امروزی) قرار گرفته . مسجد کوشک قدیمی ترین مسجد خراسان جنوبیه که از معماریش معلومه که بنای اولیه اش به سده های نخست اسلام بر می گرده. در شبستان زمستانی مسجد کوشک، محرابی قرار دارد که بر پیشانی آن کتیبه ای متعلق به 554 ه ق جای داشته که قدیمی ترین کتیبه تاریخی شهر تون محسوب می شود. شبستان زمستان مسجد کوشک قدیمی ترین بخش معماری مسجد نیز محسوب می شود، چرا که شبستان تابستانی آن در دوره صفوی بدان اضافه شده است. فرم خاص محراب شبستان زمستانی مسجد و طاق های بیضی شکل آن و در حقیقت نام مسجد که کلمه ای کاملا ایرانی است برای برخی از محققان این گمان را به وجود آورده است که این بنا در گذشته های دور آتشکده یا محل به جای آوردن آداب و سنن زرتشتی بوده است.این گفته هیچ ریشه علمی و تاریخی نداشته و در بررسی های انجام شده بنای مسجد متعلق به سده های نخست اسلام است و از همان ابتدا با تعریف بنای مسجد ساخته شده است. مسجد کوشک شهر تون فردوس هم دوره با مساجد فهرج و تاری خانه دامغان است. بر اساس شواهد معماری موجود و یافته های باستان شناسی و با توجه به شکل مسجد، تاریخ بنای آن به دوره ساسانی بر می گردد و معماری آن از خشت و گل است و دارای لایه های گچ کاری متعددی است و اولین لایه، مربوط به دوره سلجوقی است. تاریخ ساخت بخش قدیمی بنا مربوط به دوره ساسانیان است و در سمت شمال شرق ورودی مسجد آب انباری به همین نام وجود دارد که از قدمت زیادی برخوردار است. مسجد و حمام کوشک به ترتیب به شماره های 11992 و 11990 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند.