روستای میمند کرمان

میمند یک روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان شهر بابک در استان کرمان است. میمند روستایی صخره ای و دستکند با 12000 سال قدمت بوده و در منطقه ای مستقل و نیمه خشک و در انتهای دره ای واقع در جنوب رشته کوههای مرکزی ایران قرار دارد. این روستا در سال 2015 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. میمند شهر بابک روستایی با چند هزار سال قدمت بوده و یادآور دورانی است که انسان ها خدایان خود را در بلندای کوهها جستجو می کردند و کوه نشانه استواری، توان، پایداری و اراده شناخته میشد.

این بنای دستکند باستانی بی گمان از نخستین سکونتگاه های بشری در ایران به شمار می رود. هنوز کسی به درستی آگاه نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده و انگیزه این مردم از ساخت چنین بناهایی چه بوده است. مسکن در میمند از روی هم گذاردن سنگ و آجر و...پدید نیامد یعنی در فضای باز ساخته نشد بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل گرفته و انسان نیاز به خشت، آجر و ملات نداشته است بلکه می بایست توده هایی را بر می داشته تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازه های گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و…کنده شده است.

به همین دلیل، کنار دیوارهای خانه های میمند گنجه گذارده نمی شود بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه ای بوجود می آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده یا در آنها آویزان می گردند. کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد، یک کیچه است. هر کیچه یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاق ها متفاوت است.

جدا کردن اتاق از پستو یا پوشانیدن برخی از طاقچه ها با پرده های پارچه ای صورت می گیرد. کلیدون در دیوار کنار در ورودی نصب می شود، کلید را در آن قرار می دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. دمای این اتاق ها حدود 5 درجه متفاوت با بیرون است. در سال 1383 و در بهمن در حالی که دما در بیرون 10 درجه سانتیگراد بود، در درون 15 درجه و در خرداد 1384 و در حالی که دمای بیرون 24 درجه سانتیگراد بود، دمای درون کیچه ها 18 درجه سانتی گراد گزارش شد.

ایجاد اجاق و در زبان محلی دیدون در درون اتاق ها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنه اتاق ها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاق ها باعث گردیده تا بدنه داخل اتاق ها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاق ها شود. اکنون دیگر در خیلی از اتاق ها آتش افروخته نمی شود و این موضوع باعث شده تا خاک سقف ها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاق ها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق 3×4 به بلندی 90/1 تا 10/2 متر معمولی است و بزرگترین کیچه از 90 متر مربع تجاوز نمی کند. روستای میمند دارای 406 کیچه و 2560 اتاق است.

اهالی میمند کشاورز و دامدار نیمه عشایری هستند. آنها دام های خود را در مراتع کوهستانی پرورش می دهند و در فصل بهار و پاییز در سکونتگاه های موقت زندگی می کنند. در طول ماههای زمستان آنها درون دره و در غارهایی که از صخره های نرم (کامار) تراشیده شده اند، زندگی می کنند که شکلی غیرعادی از مسکن در یک محیط خشک و بیابانی است. این چشم انداز فرهنگی نمونه ای از سیستمی بوده که به نظر می رسد در گذشته گسترده تر بود و به جای حیوانات جابجایی افراد را در بر می گیرد. بیشتر ساختمان های فصلی تا حد زیادی در هر فصل بازسازی می شوند که بازتابی از یک رویه سنتی هستند. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص بوده و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پارسی پهلوی استفاده می شود.