معرفی شماری از معروف ترین جاهای دیدنی یزد

1.باغ دولت آباد

باغ دولت آباد چهار منار از باغ های قدیمی شهر یزد بوده و در تاریخ 1346/12/23 به شماره 774 در ردیف آثار ملی ایران قرار گرفت. همچنین، این باغ یکی از باغ های ایرانی ثبت شده در میراث جهانی توسط یونسکو است. عمارت بادگیر آن با ارتفاع 33/8 متر بلندترین بادگیر خشتی شناخته شده در جهان هست. باغ دولت آباد در یزد در اواخر دوره افشاریه و در سال 1125 ه‍.ق توسط محمد تقی خان بافقی معروف به خان بزرگ که وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود، احداث گردید.

این باغ از دو بخش کلی اندرونی و بیرونی (جلو خان) تشکیل شده است. دولت آباد از دیدگاه گونه شناسی عملکردی باغ «سکونتگاهی حکومتی» هست به نحوی که باغ بیرونی محل انجام تشریفات حکومتی، مراسم ورزشی و اداره امور شهر بوده و باغ اندرونی بخش خصوصی و اقامتگاهی مجموعه به شمار می رفت. در باغ های سکونتگاهی حکومتی عرصه اندرونی را از سایر عرصه ها کاملا متمایز می کردند و حتی دربان یا حاجبی را برای نظارت بر آن تعیین می نمودند.

اطراف باغ دولت آباد توسط دیوار بلند خشتی که دارای یک برج دیده بانی بوده، احاطه شده است. بخش بیرونی هم محل استقرار کاروانها و همچنین رسیدگی به امور حکومتی و شامل جلوخان و سردر، تالار آینه، عمارت تهرانی، دو بازارچه و آب انبار عمومی است. در اصلی این مجموعه در خیابان شهید رجایی قرار گرفته و در دیگر در خیابان دولت آباد واقع هست.

2.مجموعه امیر چخماق یزد

مجموعه امیر چخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب انبار بوده که قدمتشان به دوره تیموریان می رسد. تکیه امیر چخماق در سال 1330 و مسجد امیر چخماق در سال 1341 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیر چخماق یکی از شاخص ترین مجموعه های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می شود. امیر جلال الدین چخماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده 8 خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه ای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروانسراها، خانقاه، قنات خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون، همسرش معروف به ستی فاطمه او را یاری کرد.

3.مسجد جامع یزد

مسجد جامع یزد در طی حدود 1000 سال و سه دوره بنا شده است. پایه های اصلی مسجد در زمان ساسانیان بر روی یک آتشکده گذاشت ولی بعد از اسلام و در دوره ایلخانی و تیموری به صورت مسجد تکمیل شده است. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سردر رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته اند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصر بفرد شهرت دارد. مسجد جامع در یزد قدیم داخل حصار شهر قرار گرفته بود و در سده چهارم به حومه شهر نزدیک شد. 500 متر مربع از 9800 متر مربع زیربنای مسجد را کاشی ها و کتیبه ها تشکیل می دهند. طول مسجد 104 متر و عرض آن 99 متر مربع است. این بنا 7 ورودی دارد که به کوچه های اطراف باز می شوند.

4.محله فهادان یزد

فهادان یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین محلات شهر یزد بحساب می آید. این محله در گذشته جزو محلات اعیان نشین یزد بوده است. این محله از غرب به محله کوشکنو، از شرق به خیابان امام خمینی و محله مالمیر، از شمال به محله زنگیان، از جنوب به محله بازار نو و از جنوب غرب به محله شاه ابوالقاسم می رسد. براساس منابع تاریخی، فهادان هم به صورت محله فهادان و هم به صورت کوچه فهادان آورده شد اما امروزه بیشتر به نام جنگل شهرت دارد. این کلمه در لغت به معنای فرد سرشناس یا دانا بوده و ریشه در کلمه فهد دارد.

چون سلطان قطب الدین بن عزرالدین لنگر علاقه شدیدی به نگهداری یوز داشته، در گذشته در محل مذکور زندگی و از یوزهای خود نگهداری میکرده است؛ این محله به یوزداران هم معروف هست. بناهای تاریخی محله فهادان شامل مسجد صاحب الزمان، مسجد سقا، مسجد ملا زینل، مسجد ضیائیه (زندان اسکندر)، مسجد چهل محراب، مسجد فهادان، مسجد حاجی آخوند عرب عجم، مسجد زین الدین آقا، خانه لاری ها، خانه عرب زاده و....است.

5.زندان اسکندر (مدرسه ضیائیه)

مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر) مربوط به سده 7 است و در بافت تاریخی محله فهادان در شهر یزد واقع شد. زندان اسکندر یا همان مدرسه ضیائیه در حقیقت مدرسه ای است با حدود 10 قرن قدمت. این بنا در سال 631 هجری قمری توسط عارف معروف ضیاءالدین حسین رضی بنا گردید و در سال 705 ه‍.ق توسط پسرانش مجد الدین حسن و شرف الدین علی تکمیل گردید. از بخش های این بنا میتوان به وجود چاهی با قطری حدود 4 متر در وسط حیاط این مدرسه اشاره نمود که به سردابی به عمق حدود 7 متر منتهی می گردد. ارتفاع گنبد این بقعه به 20 متر می رسد و دارای گچبری ها و تزئینات زیبایی با آبرنگ طلایی و لاجوردی بوده که بخش اعظم آن از بین رفته است.

در مورد این بنا روایت هایی مطرح بوده که قدمت ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران نسبت می دهد. از این بنا به عنوان زندان استفاده می گردیده که بعدها تغییر کاربری داده و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفته است.

6.آتشکده زرتشتیان یزد

آتشکده یزد یا آتشکده ورهرام (آتشکده بهرام) مربوط به دوره پهلوی یکم بوده و جای نگهداری آتش مقدس زرتشتی در شهر یزد است. ساختمان اصلی آتشکده بر ارتفاعی حدود یک متر و چهل سانت از سطح زمین و در میان حیاط بزرگی که درختان همیشه سرسبز سرو و کاج آن را پوشانده، قرار دارد. نگاره فروهر و سرستون های سنگی آن زیبایی ویژه ای را بدان بخشیده و روبروی این بنا حوض آبی قرار دارد. سرستون های سنگی جلوی تالار ساختمان اصلی و سنگ های گلدار پای دیوارها کار هنرمندان اصفهانی است. این هنرمندان سنگها را در اصفهان تراشیده و سپس تا یزد برده اند. نگار کاشی های فروهر بر بالای سردر ورودی هم کار هنرمندان کاشیکار یزدی است.

آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز بوده و شخصی به نام «هیربد» مسئول روشن نگه داشتن آن است. بازدید کنندگان این آتشکده می توانند این آتش همیشه فروزان را از پشت دیوار شیشه ای ببینند.

7.بافت تاریخی یزد

بافت تاریخی یزد حدود 700 هکتار وسعت داشته و یکی از جاهای دیدنی شهر یزد هست. این بافت زیبا ترکیبی متوازن از خانه ها، کوچه های قدیمی خشتی و ساباط ها بوده و آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است. بافت تاریخی یزد از جنوب به خیابان کاشانی، از شمال به خیابان دولت آباد، از شرق به محله فهادان و از مغرب به خیابان مطهری می رسد. از جاهای دیدنی که در بافت تاریخی یزد دیده می شوند، میتوان به کوچه های آشتی کنان، مسجد جامع یزد، آب انبارهای کویری، بازار و میدان امیر چخماق، مسجد چهار منار یا میر خضر شاه، بقعه شمس الدین، آب انبار کوچه بندان و باغ دولت آباد اشاره داشت.

خانه های بافت تاریخی یزد معماری جالبی داشته و از خشت و گل ایجاد شده اند. در معماری این خانه ها جهت وزش باد و تابش خورشید مورد توجه قرار گرفته و از بخشهایی مثل بیرونی، اندرونی، تختگاه، تالار، هشتی، اتاق هایی جدا، بادگیر، سردر، آشپزخانه و آب انبار تشکیل می شوند.

8.موزه آیینه و روشنایی یزد

عمارت قصر آیینه در شهر یزد، خیابان آیت الله کاشانی، روبروی پارک هفت تیر واقع شده است. این بنا در سال 1320 جهت استفاده به عنوان مهمانسرای خصوصی توسط صراف زاده ساخته شد و پس از انقلاب با فتوای محمد صدوقی مصادره و به بنیاد مستضعفان تحویل گشت. سپس در سال 1377 تبدیل به موزه گردید. هر از چند گاهی هم آثار نقاشی، عکاسی و…هنرمندان یزد در حوضخانه آن به نمایش گذاشته می شود.

مساحت کل عمارت 8050 متر مربع و زیر بنای آن هم 837 متر مربع هست. سبک معماری ترکیبی، سنتی و اروپایی شامل اتاق هایی رو به استخر یا نشیمن بهاری، اتاق خواب، قسمت شاه نشین، حوضخانه و سرویس است. تزئینات اتاق ها شامل گچبری و نقاشی روی دیوار و آیینه کاری است که حوضخانه بنا بیشترین تزئینات را دارد. درها و پنجره ها چوبی و مشبک با شیشه های رنگی بوده و پنجره ها به وسیله لولای جدا شونده به صورت ساده و رنگی در می آید. موزه هم شامل اشیای روشنایی پی سوز (نصبی، آویز، پایه دار، دستی)، شمع سوز (نصبی، آویز، پایه دار، دستی)، نفت سوزها، گاز سوزها، برق سوزها و مجموعه آیینه ها است.

9.خانه لاری ها یزد (موزه اسناد تاریخی یزد)

خانه لاری ها و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در محله فهادان و مجاور عمارت کلاه فرنگی واقع شد. این اثر در تاریخ 24 بهمن 1375 با شماره 1837 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. خانه لاری ها شامل شش باب خانه با فضاهای معماری ویژه خانه های کویری هست. این خانه در سال 1286 قمری ساخته شده و مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده است. سابقا به عنوان خانقاه نعمت اللهی از آن استفاده میشد. مساحت آن حدود 1700 متر بوده و زیر بنایی معادل 1200 متر مربع داراست.

درها، پنجره ها، ارسی ها و اتاق های آینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه های زیبا و عالی در خانه های اعیانی قرن سیزدهم هستند. این مجموعه همجوار بناهای تاریخی چون مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، بقعه سید گلسرخ و برج و باروی یزد قرار داشته که جمعا شش هزار متر مربع وسعت دارد.

10.مجموعه خان یزد

مجموعه خان یکی از جاهای دیدنی یزد بوده که شامل بازار، حمام و میدان خان می شود. این مجموعه بسیار دیدنی بوده و در میان گردشگران داخلی و خارجی به محبوبیت بی سابقه ای دست یافته است. بازار خان طولی برابر با 274 متر و ارتفاعی بین 4 تا 6 متر داشته و از دو بخش شمالی جنوبی و شرقی غربی شکل گرفته است. بازار خان که یکی از بازارهای قدیمی معروف یزد بوده، 153 حجره داشته که در میان حجره های آن هم حمام خان دیده می شود.

حمام خان معروف به گرمخانه نور حمامی است بنا شده توسط محمد تقی خان بافقی، حاکم یزد به سال 1212 (ه. ق) در میدان خان. این حمام در زمینی به مساحت 1170 متر مربع و با زیر بنای 900 متر مریع بنا گردیده و شامل بخشهای مختلفی از جمله گاوروتون، شاه نشین و خزینه هست. امروزه از این بنا به عنوان چایخانه و رستوران سنتی استفاده می گردد. در ساخت حمام های سنتی معمولا از الگوهایی یکسان استفاده شده است. در ساخت حمام خان هم مانند سایر حمام ها به دلیل کارکردشان و میزان رطوبت موجود در آنها از مصالح مرغوب استفاده شد. در طراحی تمام سقف های بنای حمام خان از طاق تویزه ای استفاده شده که نمونه آن در قسمت سربینه حمام مشاهده می شود.

میدان خان هم بخشی از مجموعه خان بوده که از بناهای به جای مانده از دوره قاجار هست. در چهار سوی میدان مغازه هایی با سایه بان هایی قدیمی و سردرهای هلالی دیده شده و در ضلع شمال شرقی آن هم مدرسه شفیعیه بچشم میخورد. این میدان بسیار دیدنی در تاریخ 21 اردیبهشت 1365 با شماره 1709 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

11.برج خاموشان یزد (دخمه زرتشتیان یزد)

دخمه یا برج خاموشان مکانی است که زرتشتیان مردار آدمیان را در آن می گذاشتند تا گوشت مردار توسط درندگان و پرندگان خورده شود. آنگاه باقیمانده استخوانها را درون چاه میانه دخمه انبار می کردند. بنابر عقاید زرتشتیان، دفن مردار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می گردید. دخمه ها خواه ساخته شده به دست انسان خواه برآمده از عوارض طبیعی به گونه ای آرایش می یافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار ساده شود. بدین منظور بیشتر آنها فاقد سقف یا میان فضا بوده و در خارج سکونتگاه شهری و روستایی و معمولا بر فراز بلندی ها ساخته می شده اند. با گذر زمان و تغییرات دین زرتشت، عملکرد دخمه ها پیچیده تر شده و وظیفه متلاشی کردن گوشت و نسج مردارها از درندگان به پرندگان تغییر یافت.

12.موزه آب یزد (خانه کلاهدوزها)

موزه آب در یکی از ارزشمندترین آثار معماری سنتی یزد یعنی خانه کلاهدوزها قرار گرفت. این موزه در سال 1379 و همزمان با اولین همایش بین المللی کاریز کار خودش را آغاز کرد و هدف آن نشان دادن ارزش و اهمیت آب در منطقه ای کویری است. در پشت بام این خانه چاه خانه ای قرار دارد که به وسیله چرخ چاه از آن آب می کشیدند و آب انبار خانه را که در طبقه همکف قرار داشت، پر می کردند. خانه کلاهدوز در زمینی به پهنه 720 متر مربع و به فرمان مرحوم حاج سید علی اکبر کلاهدوز، یکی از بازرگانان روزگار قاجار در سال 1266 خورشیدی ساخته شده است.

آنچه که موزه آب یزد را از دیگر موزه های آب متمایز می کند، گذشتن یک رشته کاریز صدها ساله از میان آن است؛ کاریزی که روزگاری آب مورد نیاز مردم را تامین میکرد. موزه آب در 5 طبقه ساخته شده که در آنها می توانید از لوازم مختلف حفر قنات، ابزار و ادوات اندازه گیری حجم آب، وسایل تامین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف نامه های قدیمی، کتابچه میراب ها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیای ارزشمند دیگر دیدن کنید.

13.قنات زارچ

باغ زارچ قناتی است که در یزد قرار دارد. طول این قنات حدود 80 کیلومتر بوده و از آن به عنوان بزرگترین قنات جهان یاد می شود. تعدادی از میله های آن در محل مسجد جامع یزد قرار دارند و احتمالا نشان می دهد که این قنات قبل از اسلام وجود داشته و پس از آن مسجد جامع یزد را در حریم قنات بنا نموده اند تا از طریق پایاب از آب قنات جهت وضو گرفتن استفاده شود. مظهر قنات در شهر زارچ قرار دارد. این قنات سه شاخه کوره جدا از هم به نام های شیرین، شور و ابراهیم خویدکی داشته و در مجموع طول کوره قنات بیش از 71 کیلومتر هست.

14.آب انبار شش بادگیر

آب انبار شش بادگیر مربوط به دوره معاصر است و در یزد، محله شش بادگیری، کوچه شش بادگیر واقع شد. این اثر در تاریخ 4 فروردین 1357 با شماره 1600 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنا دارای دو ورودی، شش بادگیر و مخزن بزرگی به حجم دو هزار متر مکعب است. این آب انبار پنجاه و پنج پله دارد. ورودی آب انبار در قسمت جنوبی بوده و بین پله های بیست و پنج و بیست و شش آن از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع می شود. شیر آن نیز در قسمت ورودی شمالی است. ورودی شمالی نسبت به مخزن شیر قرینه ورودی جنوبی بوده و آب انبار دارای گنبد تخم مرغی شکل است.

ارتفاع مخزن آب آن 6/12 متر و ارتفاع بادگیرها ده متر است. آب انبارها از جمله تاسیسات وابسته به قنات هستند که برای ذخیره سازی در زمستان و استفاده در تابستان کاربرد داشته اند. این آب انبار بزرگ و پر حجم دو عدد شیر یا راه دسترسی به شیر آب انبار دارد که یکی برای استفاده مسلمین و دیگری برای استفاده اقلیت مذهبی زرتشتی هست. این آب انبار دارای شش بادگیر بوده که سه بادگیر آن از ابتدا ساخته شده بود و سه بادگیر دیگر بعدها به آن الحاق شد. با کمی دقت در شکل بادگیرها تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است.

15.بقعه سید رکن الدین

بقعه سید رکن الدین واقع در استان یزد، خیابان امام خمینی، خیابان مسجد جامع، کوچه سید رکن الدین که در قدیم مدرسه رکنیه نامیده میشد، مربوط به سده 8 هجری است. سید رکن الدین ابوالمکارم محمد قاضی حسینی یزدی از سادات یزد بوده که در زمان حکومت ابوسعید بهادرخان می زیست و از بزرگان آن دوره بود. وی ابتدا نقابت سادات شهرهایی همچون اصفهان، نائین و یزد را عهده دار بوده و سپس قاضی القضات یزد شد. بنای اولیه مربع شکل بوده و یک در ورودی دارد. بالای بقعه هم گنبدی بی مثال بر گردنی استوانه ای جای داشته و از میان سرا، ایوان و فضای زیر گنبد شکل گرفته است.

معماران و طراحان این بنا درون میان سرا را بدون غرفه ایجاد کرده اند و سادگی آن وصف نشدنی هست. طرفین دیوارهای خارجی ایوان بقعه تنوعی از کاشی های مسدس داشته که به تازگی مرمت گشته است. این بنا دارای سقفی با طاق های گهواره ای بوده و در مرکزش هم نورگیر دارد. گنبد بنا از دو پوسته پیوسته شکل گرفته و تنوع جالبی از کاشی های معرق لاجوردی، آبی فیروزه ای و سفید دارد.

معماران در بخش زیر گنبد پلانی چهار ضلعی را تعبیه کرده و گوشه سازی های متعدد هم از ویژگی های بارز آن به شمار می رود. در چهار قسمت میانی گنبد هم نورگیرهایی از جنس آجر بچشم میخورند. در بقعه سید رکن الدین تزئیناتی مثل گچی برجسته، گچی قالبی، گچی فتیله ای، طلاکاری، کاشی کاری و کتیبه های نقاشی دیده شده که بسیار جالب هستند.

16.کاروانسرای زین الدین

کاروانسرای زین الدین از بناهای مربوط به دوره صفوی است که در سده دهم هجری به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ، حکمران کرمان و به فرمان شاه عباس ساخته شده است. این بنا در 60 کیلومتری جاده یزد به کرمان واقع شده و از معدود کاروانسراهای مدور ایرانی است. این بنا در گذشته جای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و هم اکنون با حفظ معماری پیشین، هتل گردشگران در یزد شده است. نقشه این کاروانسرا به شکل دایره بوده و از بارزترین مشخصه این بنا میتوان به قرینه بودن شرق و غرب آن اشاره کرد. آب آن نیز از چشمه تأمین میشد که امروزه نیز وجود دارد.

این کاروانسرا دارای پنج برج نیم دایره بوده که به دیواره هشت متری آن پیوسته اند. پس از سردر نسبتا پهن ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد. در اطراف صحن هم رواق های سکوداری وجود داشته و در انتهای هر رواق اتاق هایی مشابه دیده می شوند. در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق ها راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود. فضای ضلع شمالی بنا دارای سقفی بلند با کاربندی بوده و کنگره ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره ها و نمای تمام آجر آن چهره خاصی را به این کاروانسرا بخشیده است.

مصالح بنا از آجر است و در درون بنا عمدتا از تزئینات آجر در نما استفاده شده که تابع طرح 12 ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است. قسمت شاه نشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی هست. این اثر در تاریخ 28 مرداد 1351 با شماره 926 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنای تاریخی با بازسازی و نوسازی و تغییر کاربری به گردشگری به محل مناسبی برای اسکان و پذیرایی گردشگران تبدیل شده و در سال 2006 دیپلم افتخار یونسکو به دلیل «احیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتی» را دریافت کرد.

17.آب انبار رستم گیو

آب انبار رستم گیو مربوط به دوره قاجار است و در یزد، حاشیه بلوار بسیج واقع شد. با توجه به قرار گرفتن آن در حاشیه بلوار بسیح، این بنا تبدیل به جاذبه توریستی زیبایی شده است. این آب انبار بر روی دشت صاف و طبقات خاک رس قرار گرفته و طراحی گنبد این آب انبار به شکل شلغمی بود. در کنار آن هم چهار بادگیر چهار طرفه بلند قرار گرفته اند. این آب انبار دارای خزینه بزرگ استوانه ای شکل بوده که گنجایش نگهداری حدودا 2300 متر مکعب آب را داراست. قطر دهانه این استوانه 14 متر و عمق آن 15 متر هست. نوع آجر بکار رفته در ساخت این بنا آجر فرشی معروف به آب انباری بوده و از ملات ساروج برای ساختن آن استفاده شده است. طاق نما و سردر ورودی نیز منقوش کاری و کادربندی شد.

زمان ساخت این آب انبار اوایل سالهای جنگ جهانی دوم و سال 1320 بوده و عملیات ساخت آن 2 سال طول انجامیده است. تمام هزینه ساخت آن توسط رستم گیو که نماینده وقت زرتشتیان در مجلس شورای ملی بود، انجام شد. معمار این بنای تاریخی استاد حاج محمد ابراهیم خرمشاهی بوده و نظارت بر ساخت آن را ارباب جمشید امانت بر عهده داشته است. از دیگر ویژگی ها، این است که دارای دو دهانه بوده و اهالی دو محله زرتشتیان و مسلمانان که با فاصله 2 کیلومتر دور از هم قرار داشتند، می توانستند از آن استفاده کنند.

18.میدان وقت الساعت یزد

میدان وقت الساعت یزد کهن ترین و نخستین ساعت شهری ایران را داشته که بسیار دیدنی هست. برج ساعت یزد ساختمانی خشتی بوده که ساعتی را در بالای خود جای داده است. این ساعت را فردی به اسم ابوبکر که در یزد ساعت ساز بوده، ساخته و قدمت آن هم به زمان قاجار بر می گردد. طاق، قوس ها، تزئینات آجری و کاشی کاری ها هم جلوه ای خاص را به این اثر دیدنی بخشیده و با شماره 2656 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

19.بقعه دوازده امام

بقعه دوازده امام از بناهای دوره سلجوقی است که در محله فهادان شهر یزد قرار دارد. گنبد آجری این بقعه در شمار آثار مهم هنر سلجوقی به شمار می رود. دوازده امام گنبد منفردی است از سال 429 هجری نزدیک به حسینیه بزرگ محله فهادان ساخته شده و قدیمی ترین بنای موجود در یزد از حیث سبک بنا و نقش و نگار و کتیبه کوفی رنگی است. محقق بزرگ و ایران شناس مجرب آقای آرتور اپهام پوپ چندین بار از این بنا در کتاب طرح هنر ایران یاد کرد. کتیبه رنگی موجود بر دیوار گچی جانب شرقی گواه هست بر اینکه گنبد به دستور دو برادر به نامهای ابو یعقوب و ابو مسعود برپا شد. هیچ معلوم نیست که تغییر نام بنا به دوازده امام از چه عصری است.

20.خانه ملک التجار یزد (هتل آنتیک ملک التجار یزد)

خانه ملک التجار یکی از ابنیه ساخته شده قدیمی و معروف دوره قاجاریه با حدود 120 سال قدمت در شهر یزد بوده که در یکی از محله های قدیمی شهر یزد به نام فهادان و در بازار پنجه علی واقع گردیده است. موسس این بنا ملک التجار یزد حاج علی عسگر شیرازی بوده که وی لقب ملک التجار را از سوی پادشاه وقت، ناصر الدین شاه به دلیل عملکرد مثبتش در حوزه تجارت دریافت کرد. این خانه تا چهار نسل بعد از او در اختیار خانواده اش بود و در آنجا زندگی می کرده اند.

این خانه دارای سه اتاق معروف است که اتاق منصوب به آدم و حوا در قسمت جنوب خانه ملک التجار واقع شده و به دلیل نقش بستن طرح فرش بر سقف آن دیده ها را به سوی خود جذب می کند. این طراحی از آن رو بوده که حاجی علی عسکر شیرازی به دلیل علاقه فراوانی که به فرش ایرانی داشت، از یکی از نقاشان شیرازی تقاضا کرد تا در سقف اتاق این خانه نقش فرش ایرانی را پیاده کند و وی به بهترین شکل ممکن و با بکارگیری انواع رنگهای گیاهی نقش فرشی زیبا را بر سقف انداخت که بعد از 120 سال هنوز هم چشم آدمی متحیر از این هنر زیبا می شود.

درب این اتاق نیز چوبی و ارسی با شیشه های رنگین است. در قسمت شرقی خانه اتاق دیگری هست با نام اتاق آینه که در تمامی سطوح دیوارها و سقف این اتاق از گچ و آینه استفاده شد. ارسی این اتاق که از همان ابتدای ساخت خانه در اینجا نصب شده بوده، زیبایی این اتاق را دوچندان می کند. در قسمت زیرزمین خانه ملک التجار هم قناتی در جریان بود اما این قنات متأسفانه مانند بسیاری از قنات های استان یزد خشک شده است. امروزه، خانه ملک التجار به عنوان هتل برای گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد.

21.هتل موزه فهادان (خانه تهرانی ها)

خانه تهرانی ها مربوط به دوره قاجار بوده و در یزد، محله فهادان، روبروی مدرسه ضیائیه واقع شده است. این اثر در تاریخ 7 مهر 1381 با شماره 6562 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. خانه تهرانی ها از یک بخش اصلی و یک بخش خدماتی تشکیل شده و دربرگیرنده فضاهایی همچون سردر، دالان، حیاط اصلی با نمای منحصر بفرد، حیاط نارنجستان، هشتی کریاس، چاه خانه، قنات و سرداب، اتاق شاه نشین، ایوان و تالار و سه دری ها، آبنما و فضای سبز و دو سرداب و...هست. پشت بام خانه همراه با نمایی زیبا از بافت تاریخی شهر یزد و همچنین چشم انداز زیبایی از کویر احساسات هر بیننده ای را بر می انگیزد.

از نکات قابل توجه دیگر این خانه، چرخ چاه و حوضچه کنار آن است که با پله به قنات ته چاه می خورد. این مهندسی دقیق و کامل با هوش و ذکاوت خاص باعث خلق فضایی منحصر بفرد برای جریان زندگی شده است. زیبایی و بزرگی بنا به حدی بوده که تا مدتی به عنوان دفتر کنسولگری اقتصادی برخی کشورهای اروپایی همچون فرانسه و آلمان در منطقه مورد استفاده قرار می گرفت. این بنا در سال 1383 و پس از مرمت در قالب هتل موزه فهادان به کار خود ادامه می دهد.

22.خانه حیرانی یزد

خانه حیرانی یکی از جاذبه های دیدنی شهر یزد بوده که در محله فهادان جای دارد. این خانه در عصر قاجار و به صورت چهار طرف و متناسب با فصول سال ایجاد شده و دالان و هشتی زیبایی دارد. شاخص ترین قسمت این بنا هم بادگیرهایش هستند. یک تالار عریض در این بنا دیده شده که در بین تالارهای یزد رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. این تالار بیشتر در فصل تابستان مورد بهره برداری قرار می گرفت.

حوضی هم در وسط خانه دیده شده که باغچه های زیبایی در اطرافش خودنمایی می کنند و حیاط هم با آجرهای خشت سنگ فرش شده است. دور تا دور حیاط این خانه اتاق هایی دیده شده که با درهای چوبی و پنجره هایی با شیشه های رنگی به این خانه رنگ و بویی دیگر را بخشیده اند. یکی از جذاب ترین قسمتهای این خانه، پشت بام آن است؛ جایی که کل محله فهادان را می توانید از آنجا ببینید و یا شب ها به دیدن ستاره ها مشغول شوید.

23.بوستان ناجی یزد

یکی از جاذبه های گردشگری یزد که در سالهای اخیر طرفداران بیشماری را به خود جذب کرده است، عمارت بوستان ناجی بوده که به شهرداری یزد واگذار شد و مورد بازسازی قرار گرفت تا بتواند در قالب بوستانی زیبا پذیرای گردشگران و اهالی شهر باشد. در عمارت بوستان ناجی یک تالار با بادگیر و دو اتاق دیده شده و در قدیم هم به عنوان یک مکان مسکونی به فردی با فامیلی ناجی تعلق داشت. عمارت بوستان ناجی در مسیر قنات نجف آباد جای داشته و با داشتن فضایی زیبا می تواند چون آهنربا گردشگران را به خود جذب نماید.

24.پارک کوهستان یزد

پارک کوهستان یزد یکی از بهترین جاذبه های گردشگری این شهر بوده و فضایی زیبا و مفرح را برای خانواده ها ایجاد می کند تا در کمال آرامش به تفریح و خوشگذرانی مشغول شوند. این پارک دارای امکاناتی مثل دریاچه مصنوعی، شهربازی، محل چادر زدن مسافرین، آلاچیق، پیست اسکیت، پیست موتورها و ماشین های کوچک، قایق سواری در دریاچه، آبشار مصنوعی و بوفه بوده و شما می توانید به همراه خانواده و دوستان سری به این جاذبه دیدنی زده و حسابی از بودن در این فضا لذت ببرید.

25.دروازه قرآن یزد

دروازه قرآن یکی از جاذبه های دیدنی یزد بوده که قدمتی در حدود 50 سال دارد و توسط مهندس محمد رسولیان در ورودی شهر یزد ایجاد گشت. دروازه قرآن یکی از بی مثال ترین سازه های اسلامی ایرانی بوده و سالانه گردشگران بسیاری از آن بازدید می کنند. از قدیم در بعضی از شهرهای ایران از جمله شیراز، یزد، بهبهان، قزوین و...در بالای دروازه شهرها قرآنی را قرار می دادند تا مسافر به سلامتی از زیر آن گذر کرده و به مقصد برسد. این سنت بسیار جالبی بوده و مورد توجه همگان است.