معرفی شماری از معروف ترین جاهای دیدنی کرمان

1.مجموعه گنجعلی خان کرمان

مجموعه گنجعلی خان در مرکز تاریخی شهر کرمان و در کنار بازار بزرگ کرمان قرار دارد. گنجعلی خان که از حاکمان مشهور زمان شاه عباس بوده، از سال 1005 تا 1034 هجری قمری بر کرمان فرمانروایی کرد و آثار و بناهای زیادی را ایجاد نمود. از جمله بناهای عمومی که از این حاکم مشهور بجا مانده، مجموعه گنجعلی خان در داخل شهر کرمان و رباط زین الدین در راه یزد کرمان، حوض خان در راه کرمان مشهد و تعدادی قنات در شهر کرمان بوده است. سهمی از درآمد مجموعه و قنات ها به آستان قدس رضوی داده می شود. این بناها در زمان لشکرکشی های آقا محمد خان صدمات جبران ناپذیری دیده اند.

مساحت مجموعه گنجعلی خان 11000 متر مربع بوده و عناصر سازنده مجموعه عبارتند از: میدان، بازار، در ضلع جنوبی حمام، در ضلع شمالی ضرابخانه، در ضلع شرقی مدرسه و کاروانسرا، در ضلع غربی آب انبار و در سه سمت میدان بازارهای گنجعلی خان. معمار بخشی از مجموعه استاد سلطان محمد هست. چهار مسجد در چهار سمت میدان قرار داشته که سه باب آن باقی مانده و زیباترین آنها مسجد ضلع شرقی در کنار کاروانسراست که موز ه ای از هنرهای تزئینی به شمار می آید. سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است.

2.حمام وکیل کرمان

حمام وکیل بخشی از مجموعه وکیل کرمان بوده که امروزه به صورت چایخانه سنتی استفاده می شود. این بنا در سال 1270 به شکل با شکوه و با تأثیرپذیری از سبک معماری دوره زندیه قاجاریه احداث شده است. این بنا یکی از حمام های تاریخی، سنتی و باستانی کرمان بوده و به تقلید از گنجعلی خان ساخته شده است. سر در این حمام در سال 1369 به سبک معماری دوره مربوطه اش بازسازی شد و مستقیما به بازار کرمان مرتبط است.

3.مسجد جامع کرمان (مسجد جامع مظفری)

مسجد جامع کرمان یا مسجد جامع مظفری در کنار میدان مشتاقیه (شهدا) در شهر کرمان قرار گرفته است. این مسجد از جمله مساجد چهار ایوانی بوده که دارای سردر رفیع، صحن، ایوان و شبستان است. این مسجد در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفر سر سلسله آل مظفر بنا گردید. تاریخ بنا در کتیبه سردر اصلی 750 هجری قمری ذکر شد و در دوره های بعد الحاقات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفتند از جمله مرمت کاشیکاری ایوان بزرگ در زمان وکیل الملک و کاشیکاری ستون ها و لچکی های داخل مسجد و احداث شبستان شمالی در دوره اخیر. سردر رو به مشرق آن از شلیک توپ های آقا محمد خان قاجار خراب شد ولی بعدها مرمت و بازسازی گشت. ارزشمندترین قسمت بنا هم کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد هست.

4.باغ فتح آباد کرمان

باغ فتح آباد کرمان باغی مربوط به دوره قاجار است که در 25 کیلومتری مرکز کرمان واقع شد. این باغ الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان بوده و در تاریخ 12 بهمن 1381 با شماره 7284 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در این مجموعه علاوه بر عمارت اصلی که با دو طبقه در مرکز مجموعه و در شمال حوض اصلی قرار گرفته ، در سمت غرب هم عمارت چهار فصل دارد. در حال حاضر باغ به عنوان یکی از جاذبه های شهر کرمان بوده و اتاقهای هر دو عمارت قابل رزرو و اجاره هستند. همچنین، ارائه خدمات پذیرایی و تفریحی نیز در سالهای اخیر در محوطه روباز و اتاقهای عمارت انجام می گردند.

این باغ از از یادگارهای فضل علی خان بیگلربیگی بوده که نام اصلی وی فضل علی خان میر پنجه قراباغی است و بیگلربیگی هم لقبی بوده که به حاکمان کرمان داده میشد. به همین دلیل آن را باغ بیگلربیگی نیز می گویند. عبور آب فتح آباد از میان این باغ به آن صفا و طراوت می بخشیده است. زمان احداث این باغ به حدود سالهای 1255 می رسد و مصالح ساختمان ها از خشت خام و تزئین آنها با گچ هست. مقابل سردر باغ هم حوضی به ابعاد 60 در 5 متر با فواره های زیبا طراحی شده بود. علاوه بر سردر که ساختمانی دو طبقه داشته، طاق نماهایی نیز در طرفین آن احداث شده بودند.

5.گنبد جبلیه

گنبد جبلیه در منتهی الیه شرقی کرمان و در نزدیکی دو قبرستان صاحب الزمان و سید حسین با گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا گردیده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده است. این گنبد هشت ضلعی که به گنبد گبری نیز شهرت دارد، تماماً از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به 3 متر می رسد. در هشت طرف آن هشت در به عرض 2 متر قرار گرفته که اخیراً برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن درگاه ها را با سنگ مسدود کرده اند و فقط یکی را باز گذاشته اند. قسمت بالای گنبد از آجر ساخته شده و در داخل گنبد ظاهراً گچ بری ها و تزئین کاری هایی وجود داشته که قسمت بالا ریخته و قسمت پایین را تخریب کرده اند.

6.گنبد مشتاقیه (سه گنبدان)

گنبد مشتاقیه که به سه گنبدان نیز شهرت دارد، از آثار دوران قاجار در شهر کرمان است که در گذشته در جوار قبرستان کهنه و خارج از حصار شهر قرار داشت. این محوطه ابتدا مزار میرزا حسین خان راینی، جد اعلای سادات معروف به میر حسینی راینی بوده است. مشتاق در سال 1206 هجری قمری به جرم آنکه قرآن را با نوای سه تار میخواند، سنگسار شد و پیکر او را در کنار مقبره میرزا حسین خان دفن کردند که اینک این مزار معروف به مشتاقیه است.

سه گنبد در سال 1260 و بر روی قبور مشتاق علی شاه، شیخ اسماعیل هراتی و کوثر همدانی (کوثر علی شاه) بنا گردید. آثار تزئینی مجموعه مشتاقیه که در قرن اخیر ساخته شده هم شامل کاشی کاری، نقاشی، گچبری، کاربندی و مقرنس هستند. دو گنبد این بنا دارای کاشی کاری و یکی از گنبدها که بر روی مقبره شیخ اسماعیل قرار دارد، آجری است که از همان زمان قاجار که آن را ساختند، به همین شکل بوده است.

7.قلعه دختر کرمان (آتشکده آناهیتا)

قلعه دختر هسته مرکزی شهر باستانی کرمان بوده و با قدمتی حداقل معادل دوره مادها از قدیمی ترین قلعه های ایران است که بر فراز کوهی کم ارتفاع در همسایگی قلعه اردشیر قرار دارد. این قلعه از مراکز آیینی شهر کرمان در دوره های مختلف تاریخی بوده و آثاری از پرستشگاه های ایزد بانوی آناهیتا و آتشکده زرتشتیان در این قلعه یافت شد. مصالح بکار رفته در این قلعه تنها خشت خام و گل رس بوده و بقایای سه طبقه از بنای اصلی به صورت نیمه ویران هنوز در شرق قلعه قابل مشاهده است. دروازه اصلی قلعه در غرب آن قرار دارد و در مقابل دروازه، پلکانی جای گرفته که از دروازه فاصله دارد و در گذشته با پلی متحرک دسترسی به قلعه انجام میشد. چندین برج هم در دیوار قلعه با نیمرخ های مربع شکل دایره حصار آن را تشکیل می دهند.

8.یخدان مویدی کرمان

یخدان مویدی بزرگترین یخچال خشتی ایران و جهان است. این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده و نام «مویدی» از آن نظر است که قنات مشهور به قنات مویدی آب آن را تأمین می نمود. این یخدان در خیابان ابو حامد واقع شده و در تاریخ 2 آبان 1378 با شماره ثبت 2437 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ و برخی از مواد غذایی برای ایام تابستان مردم شهر بوده است. نوک این بنا مخروطی شکل به گونه ای ساخته شده که حداقل میزان تابش آفتاب را جذب کند و در اطراف این مخروط دیوارهای بلندی احداث شده که با وزش باد و استفاده از سایه ایجاد شده دمای هوا را به صورت محسوس کاهش می داد. عناصر تشکیل دهنده یخدان هم عبارتند از مخزن، حصار، استخر و چاله یخ.

9.موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان

موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان شامل گنجینه ای غنی و دیدنی از هنرهای معاصر و آثار ارزشمندی از هنرمندان ایرانی و خارجی است و در شهر کرمان، خیابان شریعتی و حد فاصل میدان باغ ملی و چهارراه طهماسب آباد واقع شد. این موزه به آثاری اصیل از اساتید بلند آوازه جهان مزین است؛ آثاری از آگوست رودن، هنری مور، امیل نولده، بن نیکلسن، واسیلی کاندینسکی، آلبر مارکه، بلاکادار، جاکوب اپشتاین، بوناتی، تام فیلیپس و همچنین آثار بسیاری از هنرمندان معاصر ایران از جمله محمد غفاری (کمال الملک) علی محمد حیدریان، علی اکبر یاسمی، رسام ارژنگی، پرویز تناولی، ژازه تباتبایی، سهراب سپهری و جمعی دیگر از هنرمندان معاصر ایران.

آثار موجود موزه با سبک ها و شیوه های گوناگونی آفریده شده و آثار خطاطان، خاکبازان، مینی مالیست ها و مینیاتوریست ها، کانسپچول ها، پاپ آرت ها و آبستراکت ها را میتوان در مجموعه آثار موزه مشاهده نمود. سعی بارز موزه نمایاندن جنبه های گوناگون هنرهای تجسمی ایران است. آثار موجود شامل نقاشی های آبرنگ و رنگ روغن، سیاه قلم و همچنین تابلوهای موزائیک سنگ، مجسمه های گچی، مرمری، برنزی و چوبی هنرمندان ایرانی و خارجی هست.

10.پارک جنگلی پردیسان قائم کرمان

پارک جنگلی پردیسان قائم کرمان یکی از جاذبه های دیدنی این شهر کهن بوده که در کوههای صاحب الزمان جای گرفته است. این پارک جنگلی با 230 هکتار وسعت درختانی دست کاشت داشته و از این نظر در ایران به عنوان بزرگترین جنگل مشهور هست. پارک جنگلی پردیسان قائم کرمان برای گشت و گذار به همراه خانواده و دوستان در دل طبیعت زیبا مناسب بوده و کوههای این بخش هم پذیرای علاقمندان به کوهنوردی هستند.

این پارک جنگلی به سبب اینکه در ارتفاع جای دارد، چشم انداز بی بدیلی از شهر را پیش روی شما قرار خواهد داد. از مهمترین امکانات آن هم میتوان به رستوران، کافی شاپ، شهربازی، سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی، پیست کارتینگ، پیست موتورسواری، پیست دوچرخه سواری، زمین پینت بال و سالن آمفی تئاتر اشاره داشت.

11.آبشارهای سیمک

آبشارهای سیمک یکی از جاذبه های طبیعی کرمان بوده که در 35 کیلومتری شمال این شهر جای دارد. آبشارهای سیمک از حدود 13 آبشار شکل گرفته و به دلیل وجود صخره های متعدد، محلی مناسب برای صخره نوردان و طبیعت گردها به شمار می رود. نام سیمک برای این آبشارها از تنگه ای به همین نام آمده که در شمال روستای کوهپایه ای کرمان جای گرفته است. عرض این تنگه حدود سه تا پنج متر بوده و دیواره هایی بلند آن را در بر گرفته اند. همچنین، صخره های این منطقه گزینه ای ایده آل برای لانه ساختن پرندگان به شمار می روند.

12.کتابخانه ملی کرمان

کتابخانه ملی کرمان مربوط به دوره پهلوی اول بوده و در خیابان شهید رجایی واقع شده است. این اثر در تاریخ 30 شهریور 1378 با شماره 2419 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بنای کنونی کتابخانه مرکزی کرمان نزدیک به 90 سال پیش توسط عده ای از تجار کرمانی و یزدی با عنوان کارخانه پشم ریسی و پنبه پاک کنی ساخته شد. این بنا توسط علیمحمد راوری، معمار معروف کرمانی ساخته و به پایان رسید و تا 40 سال قبل این فعالیت ادامه داشت و پس از آن تا سال 1368 کارخانه تعطیل و به یک ساختمان خالی تبدیل شد.

در سال 1368 این ساختمان از وجود دستگاه ها خالی و بازسازی شد و مدتی با نام مرکز کرمان شناسی شروع به فعالیت کرد. این بنا در سال 1370 و همزمان با کنگره جهانی خواجوی کرمانی با همکاری سازمان میراث فرهنگی به کتابخانه ملی تبدیل شد. تعداد کتاب های موجود در کتابخانه 121 هزار جلد بوده و بیش از 30 نفر کتابدار در این کتابخانه فعالیت می کنند. کتابخانه مرکزی کرمان در حال حاضر با دارا بودن بخشهای گوناگونی مانند پذیرش، خدمات فنی، امانت، مرجع، نسخه های خطی و چاپ سنگی، منابع دیداری شنیداری، کرمان شناسی، نمایشگاه تازه های کتاب، کتابخانه نابینایان و...در خدمت مراجعان است.

13.بازار بزرگ کرمان

بازار بزرگ کرمان از میدان ارگ شروع شده و به میدان مشتاقیه ختم می شود. هر بخش از بازار کرمان در زمان یکی از فرمانروایان این شهر ساخته شده و به خاطر برخی ویژگی هایش در ایران منحصر بفرد و دارای شهرت جهانی است. این بازار طولانی ترین راسته بازار ایران محسوب می شود و عمدتا پس از سده هشتم هجری قمری ساخته شده است. این اثر در تاریخ 25 اردیبهشت 1380 با شماره 3856 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

14.پیست اسکی سیرچ

پیست اسکی سیرچ یکی از جاذبه های تفریحی کرمان و همچنین بزرگترین پیست اسکی جنوب شرق کشور هست. این پیست اسکی مشهور در جاده سیرچ و در فاصله یک ساعتی از تل گندم بریان جای گرفته و مکانی مناسب برای تفریحات زمستانی محسوب می شود. ارتفاع مسیر در بالاترین نقطه پیست به دو هزار و 700 متر از سطح دریا رسیده که همین امر جذابیت اسکی را برای علاقمندان به این ورزش و گردشگران بیشتر می کند.

15.مجموعه ابراهیم خان کرمان

مجموعه ابراهیم خان مجموعه ای از بناهای تاریخی در شهر کرمان است. این مجموعه در ضلع شمالی مجموعه گنجعلی خان و در جوار میدان گنجعلی خان واقع گردید. بانی آن ابراهیم خان ظهیرالدوله، حاکم کرمان در زمان فتحعلیشاه قاجار است و در سال 1231 بنا شد. این مجموعه شامل مدرسه، حمام، آب انبار و بازار بوده و مساحتش 4500 متر مربع است. این مجموعه با الهام از معماری عصر صفویه بنا شده و یکی از مجموعه هایی است که کاشی خشتی هفت رنگ عنصر تزئینی غالب در آن هست.

16.قلعه اردشیر کرمان

قلعه اردشیر یکی از قلعه های باستانی شهر کرمان است. پس از آگهی اردشیر بابکان از قدرت گرفتن هفتواد، وی چندین بار به کرمان لشکر کشید و شکست خورد تا در پایان با حیله خود توانست شهر را فتح کند. پس از آن بر بلندی کوه آتشگاهی ساخت و نام دژ را به قلعه اردشیر تغییر داد. همچنین گفته می شود که نام فرمانروای کرمان در ان دوران ولخش اشکانی بوده است. قلعه اردشیر کرمان دارای معماری شگفت انگیز و خاصی است. قسمتهای زیادی از این قلعه در حال حاضر از بین رفته اند. دیوارهای قلعه ضخامت بسیاری دارد و مصالح بکار رفته در آنها هم خشت خام است. ابعاد خشتهای بکار رفته در قلعه اردشیر از خشتهای معمولی بیشتر هست.

17.باغ موزه هرندی

در حدود سال 1290 قمری، محمدرضا خان عدل السلطان که یکی از صاحب منصبان نظامی کرمان بود، اقدام به احداث باغی تفریحی خارج از حصار شهر کرمان کرد. مساحت این باغ 25 هزار متر مربع هست. این باغ در سال 1313 شمسی به مبلغ 40 هزار تومان به ابوالقاسم هرندی که یکی از تجار مطرح کرمان بود، فروخته شد. این مجموعه به دلیل توقف چند روزه رضا شاه در مسیر سفر تبعیدش مورد توجه قرار گرفت و در سال 1354 توسط مالک باغ به وزارت فرهنگ و هنر اهدا شد.

باغ هرندی مدتی نیز به عنوان ساختمان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش گری کرمان مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر طبقه همکف ساختمان موجود در آن به عنوان موزه سازهای سنتی و طبقه اول آن به عنوان موزه باستان شناسی مورد بازدید علاقمندان قرار می گیرد. این اثر در تاریخ 18 آذر 1354 با شماره 1170 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

18.مسجد ملک کرمان (مسجد امام)

مسجد جامع ملک یا مسجد امام در کرمان، خیابان امام خمینی (ششم بهمن سابق) واقع شد. این اثر در تاریخ 15 مهر 1346 با شماره 760 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. مسجد جامع ملک بزرگترین و قدیمی ترین مسجد کرمان و دارای شبستانهای متعدد و صحن وسیعی است. این مسجد در هنگام حکومت سلجوقیان ساخته شده و بانی آن ملک توران شاه یکم است. مسجد قدمتی هزار ساله دارد و هم اکنون در بخش جنوبی ناحیه تاریخی بازار کرمان واقع است. این مسجد 101 متر طول و 91 متر عرض داشته و از جمله مساجد چهار ایوانی بشمار می رود.

19.آتشکده و موزه مردم شناسی زرتشتیان کرمان

آتشکده زرتشتیان در سال 1303 و به همت انجمن زرتشتیان کرمان بنا گشت و یکی از بناهای تاریخی بوده که نشانگر موقعیت تاریخی، معماری و فرهنگی است. آتشکده دارای ساختاری گرد، ستون دار و آجری بوده و بنای دو طبقه آن در وسط باغی پر از درختان سرو و کاج خودنمایی می کند. مساحت آن 8000 متر مربع بوده و در نمای سردر آتشکده هم سه اصل بزرگ زرتشتی یعنی اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک دیده می شود. سالن آتش هم یکی از سالن های اصلی مجموعه بوده که طرفداران بسیاری دارد. در جوار این ساختمان هم موزه مردم شناسی زرتشتیان دیده شده که بسیار جالب است.

موزه زرتشتیان واقع در شهر کرمان اولین و تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان جهان است. ساخت این موزه در دهه 1370 به کوشش بهدینان فرزانه، هرمزدیار اشیدری و مهیندخت سیاوشیان شروع شد و در سال 1380 پایان یافت. از کهن ترین اشیای این موزه یک جلد کتاب دستنویس گاتاها با پیشینه بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده 1207 است. همچنین، فرتورهای انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان و فرتورهای سرشناسانی چون ارباب کیخسرو شاهرخ، میرزا برزو آمیغی، کشور خانم و پوراندخت در بخش فرتور و اسناد این موزه نگهداری می شوند.

بخشی از این موزه هم به انواع آتشدان، روغن سوز، پیه سوز و چراغ لاله اختصاص داده شده است. لباس های زنانه ای با دیرینگی 50 تا 150 سال و پیشینه ای که در اسناد هخامنشی تا ساسانی دیده می شود، گویای پوشش زنان زرتشتی است. مخنا، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزی شده از انواع لباس های زنانه ای بوده که در این موزه نگهداری می شوند.

20.بزرگراه گردشگری هفت باغ علوی

بزرگراه گردشگری هفت باغ علوی مجموعه ای تفریحی گردشگری شامل 1292 کیلومتر از مسیر بزرگراه بوده که در طول آن مراکز تفریحی، مرکز رفاهی اقامتی، فروشگاه های تجاری، بوستان فضای سبز، باشگاه ورزشی و رستورانهای مختلف دیده می شوند. این مجموعه که طرح آن در سال 1380 به اجرا گذاشته شده، برای تفریح و گشت و گذار در آخر هفته ها و ایام تعطیل مناسب بوده و کرمان و ماهان را به یکدیگر وصل می کند. سرتاسر مسیر بزرگراه با درختان زیبا و دیدنی و مجسمه یا سازه های جالب آراسته شده و افراد می توانند به دوچرخه سواری، اسب سواری یا کالسکه سواری هم مشغول شده و روزی شاد را برای خود خلق نمایند.