در جاده تهران – ساوه کاروانسرایی هست که هنوز بدان فتحعلی شاهی می گویند. با سنگ، آجر، ملات گل و گچ ساخته شده و ورودی کاروانسرا از سمت غرب هست، اما شاه نشین در بخش شرقی قرار دارد. روی کتیبه کاروانسرا تاریخ 1240 و بانی بنا به نام آقا کمال را میتوان خواند. این کاروانسرا علاوه بر سابقه تاریخی، ویژگی های

کاروانسرای سعدالسلطنه به دستور «سعدالسلطنه» حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد. ارزشمندترین قسمت این بنا چهار سوق آن بوده که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشیکاری شده ای قرار دارد. چهار طرف گنبد را چهار نیم گنبد با رسمی بندی و نورگیر فراگرفته اند که فضا را بزرگتر نشان می دهند

قدیمی ترین اثر تاریخی بر جای مانده بر سطح شهر زنجان، کاروانسرای سنگی است که طبق متون تاریخی یکی از سه کاروانسرایی است که در دوران اقتدار و حکومت صفویان در این خطه ساخته شده است. کاروانسرای سنگی به عنوان یک اثر عام المنفعه در محاوره روزمره مردم به داش کاروانسراسی معروف است و در خارج از بافت قدیمی شهر

کاروانسرای شاه عباسی کرج بنایی سنگی آجری مربوط به دوران صفویه است که در شهر کرج و در سمت جنوب شرقی میدان شاه عباسی جای گرفت. این کاروانسرای تاریخی در 22 فروردین 1356 با شماره 1368 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. کاروانسرای شاه عباسی بین سالهای 1078 تا 1109 قمری و در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده اس

کاروانسرای لات رشت یکی از بناهای تاریخی بوده که بسیار دیدنی هست و همگان آن را با نام کاروانسرای شاه عباسی می شناسند. این بنا در فاصله 30 کیلومتری جنوب رشت جای دارد. هر چند هیچ کتیبه ای را در کاروانسرا پیدا نکردند، اما براساس متون تاریخی ، این اثر به دستور منوچهر خان معتمدالدوله و در سال 1246 ایجاد گ

بنای معین التجار مربوط به دوره قاجار بوده و در 20 آبان 1377 با شماره 2158 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. سرای معین التجار یکی از بناهای ارزشمند بافت قدیم اهواز بوده و سرای بازرگانی سرشناس یعنی حاج محمد تقی معین التجار هست که عده ای سودجو به اشتباه آن را با نام جعلی کاخ شیخ خزعل معرفی می

کاروانسرای گبرآباد از آثار منحصر بفرد کاشان محسوب می شود که همچون دیگر آثار تاریخی ارزشمند معاصر به دلیل از دست دادن کاربری قدیمی اش رو به زوال و نابودی تدریجی نهاد. این بنا هم دوره با کاروانسرای سن سن و کاروانسرای مرنجاب بوده و قرابت معماری زیادی با کاوانسراهای فوق دارد و در طبقه قلعه های جلگه ای و

کاروانسرای مرنجاب در قلب کویر و در 50 کیلومتری شمال شرق آران و بیدگل واقع شد. نامگذاری این کاروانسرا به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در کویر مرنجاب است. این کاروانسرا حدود 350 سال قدمت داشته و در سال 632 هجری خورشیدی بنا شد. معماری این بنا به دوران صفویه باز می گردد و به دستور شاه عباس ساخته شد. در آن ز

کاروانسرای زین الدین از بناهای مربوط به دوره صفوی است که در سده دهم هجری به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ، حکمران کرمان و به فرمان شاه عباس ساخته شده است. این بنا در 60 کیلومتری جاده یزد به کرمان واقع شده و از معدود کاروانسراهای مدور ایرانی است. این بنا در گذشته جای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده

دیر گچین کاروانسرایی در ایران است که بر سر راه جاده تاریخی ری به قم و در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. دیر گچین یکی از بزرگترین کاروانسراهای ایران بوده و ویژگی های منحصر بفرد این اثر باعث شده تا آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنامند. این بنا را به خاطر داشتن گنبدی از جنس گچ دیر گچین نامیده اند اما

در 35 کیلومتری جنوب شرق شهرستان کازرون و در منطقه دشت برم، پس از ورود به روستایی با همین نام به بقایای کاروانسرایی زیبا به نام میان کتل می رسیم که در بین مردم به کاروانسرای شاه عباسی نیز معروف هست. این کاروانسرا دقیقا در منطقه محافظت شده گوزن زرد ایرانی قرار دارد. این بنا از بقایای آثار دوره قاجار ب

کاروانسرای خانات بزرگترین کاروانسرای درون شهری تهران بوده که در شمال میدان شوش، جنوب چهارراه مولوی، خیابان صاحب جمع، میدان امین السلطان واقع شده است. مساحت این بنا حدود 10500 متر مربع بوده و دارای 70 حجره داخل حیاط و 4 بازارچه پشت حجره ها با دربی به ارتفاع شش متر از چوب روسی و 40 گل میخ هست. معماری

یکی از جاذبه های گردشگری استان کرمان کاروانسرای حاج آقا علی زعیم الله از ثروتمندان کرمانی عصر قاجار بوده. حاج علی آقا زندگیش رو با خرید و فروش اجناس مورد نیاز مردم کرمان و رفسجان آغاز کرد اما کم کم از لحاظ مالی به حدی غنی شد که کاروان های شترش به چند کیلومتر می رسیدن وی تجارتش رو تا هند و چین گسترش

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور از بناهای مربوط به دوره صفویان است که امروزه کاربری موزه و فروش صنایع دستی داشته و در بافت مرکزی شهر نیشابور، خیابان امام خمینی (نیشابور) قرار دارد. این اثر در تاریخ 17 خرداد 1355 با شماره 1230 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همانند بازار تاریخی نیشابور

از دیگر کاروانسراهای تاریخی ایران، هتل کاروانسرای گوگد یا هتل ارگ گوگد گلپایگان است که به گواهی تاریخ، از قدمتی 400 ساله برخوردار هست. هتل ارگ گوگد دارای 20 اتاق و سوئیت مجهز بوده که تک سوئیت آن هم در فضای شاه نشین بنا تعبیه شده است. آنطور که گفته می شود، کاروانسرای گوگد در قدیم تا زمانی که صلح و صف

یکی از کاروانسراهای استان همدان، کاروانسرای فرسفج بوده که در 23 کیلومتری جنوب غربی تویسرکان و 5 کیلومتری جاده تویسرکان کنگاور قرار گرفت. این کاروانسرا به سبک معماری عهد صفوی ساخته شده و شکل کاروانسرا مستطیل 4 ایوانی هست. 4 برج دایره ای شکل در 4 گوشه آن و 3 برج نیم دایره در وسط اضلاع شرقی غربی و شمال

کاروانسرای عین الرشید مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان گرمسار واقع شد. این اثر در تاریخ 11 بهمن 1334 با شماره 404 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاروانسرای عین الرشید در دو کیلومتری شمال کاروانسرای قصر بهرام قرار گرفت. این کاروانسرا از خارج 86 متر طول و حداکثر 47 متر عرض داشت

مجموعه قصر بهرام مربوط به دوره ساسانی بوده و توسط شاه بهرام ساسانی یا بهرام گور ساخته شده است. سپس، توسط شاه عباس صفوی بازسازی شده و به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفته است. این مکان تاریخی در جنوب گرمسار، جنوب شرقی شهر جواد آباد و شمال دریاچه نمک واقع شد. بهترین مسیر دسترسی به قصر بهرام از ش

کاروانسرای شاه عباسی بیستون مربوط به دوره صفوی است و در محوطه تاریخی فرهنگی بیستون واقع شد. این اثر در تاریخ 13 مرداد 1353 با شماره 974 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا هم اکنون تحت مالکیت شرکت توسعه گردشگری استان کرمانشاه قرار داشته و از آن به عنوان هتل سنتی 5 ستاره بهره برد

کاروانسرای وکیل کاروانسرای وکیل در حاشیه خیابان شریعتی و سه راهی شمال جنوبی شهر کرمان واقع گردیده و جز کاروانسراهای بزرگ جهان محسوب می شود. این محل با برخورداری از 120 حجره در دو طبقه به فرمان محمد اسماعیل خان وکیل الملک والی کرمان در حدود سالهای 1284-1277 ه ق شروع به ساخت گردید و در زمان مرتض قلی خ

کاروانسرای شاه عباسی ابوزید آباد برجای مانده از دوره صفویه است و در میانه شهر ابوزید آباد بنیان شد. این یادگار در روز 23 مرداد 1378 خورشیدی با شماره 2371 در فهرست آثار ملی ایران ماندگار شده است. کاروانسرا از نوع کاروانسراهای مربع شکل با ورودی یک درب چوبی و جلوخان مشخص به طرف جنوب شرقی بوده و مساحت ا

کاروانسرای قزلق از دیگر جاذبه های تاریخی گرگان بوده که از دوران های تاریخی پس از اسلام به یادگار مانده است. این کاروانسرا نمونه ای از کاروانسراهای کوهستانی ساخته شده با سنگ، ملات گچ، آهک و ساروج بوده که در مسیر جاده قدیم استرآباد شاهرود احداث شده است. این اثر در تاریخ 5 آذر 1379 با شماره 2903 به عنو

کاروانسرای شورگل در جنوب شرقی روستای شورگل شهرستان بیله سوار قرار دارد. این کاروانسرا در محوطه ای به ابعاد 200×150 متر بر روی تپه ای به ارتفاع سه متر از زمین های اطراف قرار گرفت. ابعاد این کاروانسرا 29×20 متر است. ورودی بنا در ضلع جنوبی قرار دارد که پس از این ورودی، راهرویی به طول شش متر دیده شده که

در 55 کیلومتری شهر مشهد و در مسیر قدیم مشهد به نیشابور، کاروانسرای تاریخی وجود دارد که در نوع و زمان خودش بی نظیر بوده است. این کاروانسرای کوهستانی چون سقف دار بوده، در فصل زمستان و ایام سرد امکانات خوبی داشت. یکی از مهمترین استراحتگاه های کاروان های تجاری و زیارتی بوده و در طول زمانهای مختلف چند با

کاروانسرای افضل یا سرای افضل مجموعه ای مربوط به دوره قاجار و یکی از میراث جهانی ایران است. این کاروانسرا در شوشتر، خیابان طالقانی، کوچه سنگ فرش واقع شده و در تاریخ 17 اسفند 1381 با شماره 7940 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این کاروانسرا در 26 شهریور 1402 (17 سپتامبر 2023) در چهل و پنجمی

از دیگر اقامتگاه های قدیمی و بسیار شایسته ای که به لطف مرمت و بازسازی های ایجاد شده در آن میتوان تجربه تاریخی سفر به گذشته های دور یعنی دوران صفویان را داشت، همین کاروانسرای دودهک است که حدودا از 20 فضای اقامتی با متراژهای 30، 45، 65 و 120 متری برخوردار هست. بد نیست بدانید که اتاق های سی متری این کا

کاروانسرای رشتی در مدخل ورودی آبادی عقدا قرار دارد. حاجی ابوالقاسم تاجر رشتی از تجار یزدی و بانی آثار متعدد این کاروانسرا را در سال 1262 ه. ق بنا کرد. بنای این کاروانسرا از آجر بوده و دارای بادگیری دو طبقه است. در هر بدنه این بنا هفت صفه به قرینه ساخته شده که صفه میانی بزرگتر و شاه نشین آن محسوب می

کاروانسرای هجیب یکی از دیدنی ترین کاروانسراهای ایران بوده که در مجاورت روستایی به همین نام در شهرستان بوئین جای دارد. آنطور که شاردن، جهانگرد فرانسوی گفته، این کاروانسرا توسط عمه شاه عباس صفوی اول بنا گشته و ساخت آن در حدود 4000 تومان هزینه داشت. این بنا در اثر زلزله سال 1341 آسیب فراوانی دیده و در

رباط شرف در مسیر پر اهمیت بازرگانی و سیاسی نیشابور به مرو قرار داشته و حالا برای دیدن آن باید از مشهد به سمت شرق و مرز ترکمنستان حرکت کنید. در جاده سرخس، جاده ای فرعی شما را تا کاروانسرای رباط شرف می رساند؛ بنایی با دو حیاط، گچبری های بی نظیر، آجرکاری های قدیمی و کتیبه های متعدد آجری با خط کوفی که ب

اصلا جای تعجبی ندارد اگر در سفر به شهرهای زیادی از ایران با کاروانسراهای تاریخی مواجه شوید که نام آنان برگرفته از بزرگ پادشاه خاندان صفوی یعنی شاه عباس اول باشد. کاروانسرای شاه عباسی ده نمک نیز درست با همین نام مشغول پذیرایی از عموم گردشگران عزیز و ارجمند داخلی و خارجی است. بومگردی کاروانسرای شاه عب