کنشگران و فعالان میراث فرهنگی از وضعیت مهمترین بناهای تاریخی دامغان گلایه دارند

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، کنشگران و فعالان میراث فرهنگی از وضعیت مهمترین بناهای تاریخی دامغان گلایه دارند.

بافت تاریخی دامغان درست همانند دیگر بافت های تاریخی کشور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. حتی برخی از کنشگران میراث فرهنگی معتقدند از بافت تاریخی دامغان جز چند تک بنا چیز دیگری باقی نمانده است و این بافت نیز همانند بسیاری از بافت های تاریخی کشور انسجام خود را از دست داده است. با این تفاوت که حال و روز وضعیت بناهای باقی مانده در این بافت هم مناسب گزارش نمی شود.

«حمیدرضا نیکنامی» مدیر عامل خانه تسنیم دامغان گفت: بافت تاریخی دامغان در سالهای گذشته به دلیل اختلافاتی که میان شهرداری و میراث فرهنگی وجود داشت به شدت آسیب دید و بسیاری از خانه ها و بناهای تاریخی به دلایل واهی از جمله محل پاتوق معتادان تخریب شدند و از بین رفتند. در واقع همین باور سبب شد که دامغان بسیاری از خانه های ارزشمند تاریخی خود را از دست بدهد.

نیکنامی به تخریب بناهای ارزشمندی چون مولود خانه، خانه تاریخی محمودیان و خانه امیدوار و...اشاره کرده و افزود: متاسفانه خانه های بسیار مهم و ارزشمندی را از دهه 60 تاکنون از دست داده ایم این خانه ها شامل مولودخانه که محل تولد فتحعلی شاه قاجار در دامغان بود، همچنین خانه امیدوار که در بالامحله و بادگیری که مجاور خانه ابراهیمی بود به دلایل مختلفی تخریب شدند و جای آنها خانه های جدیدالاحداث قرار گرفت. از همین رو، بافت تاریخی دامغان فاقد فضای منسجم و حائزاهمیت است و بیشتر تک بناهایی از دوره های تاریخی باقی مانده است.

او گفت: آنچه هم اکنون اهمیت دارد به بخشی از آثار باقی مانده در بافت تاریخی دامغان بر می گردد که در حال حاضر وضعیت بسیار نگران کننده ای را تجربه می کند و آنها مربوط به بناهایی می شود که اتفاقا در اختیار وزارت میراث فرهنگی و صندوق احیاء است.

مدیر عامل خانه تسنیم دامغان معتقد است، صندوق احیاء تعدادی از بناهای تاریخی دامغان را در اختیار دارد که برخی از آنها مثل چشمه علی و بنای تاریخی صدیق و خانه لطفی که توجیه اقتصادی داشتند به مزایده گذاشته شد و در حال تهیه طرح مرمت و اجرای پروژه های مرمتی هستند. هر چند که این بناها هنوز به بهره برداری نرسیده اند به عنوان مثال طرح مرمتی چشمه علی به تازگی تصویب شده و سرمایه گذار برای اجرای طرح همچنان در حال پیگیری است و باید دید که در دو سال آینده طرح به بهره برداری می رسد یا خیر؟ در مورد خانه تاریخی لطفی و صدیق هم ماجرا به همین منوال است.

او گفت: اما آنچه که بسیار مورد گلایه فعالان میراث فرهنگی و مورد نقد کنشگران این حوزه است بناهای دیگری است که در اختیار صندوق احیاء قرار دارد اما به دلیل آنکه توجیه اقتصادی ندارند از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند.

به گفته مدیر عامل خانه تسنیم دامغان، کاروانسرای شاه عباسی دامغان یکی از بناهای تاریخی این شهر محسوب می شود که در مرکز شهر دامغان واقع شده و چهارمین بار است به سرمایه گذار واگذار شده اما به نتیجه نرسیده و طرح فسخ شده است. درخصوص کاروانسرای شاه عباسی آخرین سرمایه گذاری که این بنا را تحویل گرفته سه سال پیش بوده و قاعده این بوده که بعد از دو سال کاروانسرای شاه عباسی به بهره برداری برسد اما از تاریخ مشخص یک سال هم گذشته و متاسفانه نتیجه ای حاصل نشده است و روند مرمتی آن بسیار کند پیش می رود این درحالی است که این بنایی است که به لحاظ موقعیت مناسب این بنا و داشتن توجیه اقتصادی برای سرمایه گذار چرا کار مرمت و بهره برداری آن پیش نمی رود و بلاتکلیف است.

او به خانه ابراهیمی که متعلق به دوره قاجار است اشاره می کند و ادامه می دهد، خانه تاریخی ابراهیمی یکی دیگر از بناهای تاریخی است که در اختیار صندوق احیاء قرار دارد و در گذشته به عنوان مدرسه استفاده میشد. در واقع این بنا که به مدرسه حشمتیه معروف بود نخستین مدرسه دامغان محسوب می شود. با این وجود این بنا که نزدیک به 14 سال است در اختیار صندوق احیاء است 5 بار به مزایده گذاشته شد و چند روز پیش نیز آخرین مزایده آن برگزار شد اما از آنجا که توجیه اقتصادی ندارد و فضای مسقف این بنا بسیار کوچک و کمتر از 70 متر است سرمایه گذار ترغیب به سرمایه گذاری نمی شود.

نیکنامی تاکید کرد: متاسفانه صندوق احیاء از آنجا که به نگاه اقتصادی به بناهای تحت اختیار خود دارد هیچ تغییری در این شرایط ایجاد نکرده است و متاسفانه از زمانی که این بنا را تحویل گرفته اند تا همین الان روند تخریب آن بیشتر شده و بسیار مخروبه تر از قبل شده است. این در حالی است که مشکل این بناها به بسته های سرمایه گذاری که صندوق حفظ و احیاء برای آنها تهیه کرده است. به عنوان مثال، برای خانه تاریخی ابراهیمی نیازمند سرمایه 6 میلیاردی با اجاره ماهیانه 6 میلیون تومان است که در شهر دامغان توجیه اقتصادی ندارد، چرا که این بنا فضای کوچکی دارد و سرمایه گذار نمی تواند به این پروژه اقتصادی و درآمدزا نگاه کند بنابراین لازم است برای این بناهای تاریخی بسته های حمایتی خاص در نظر گرفته شود.

او گفت: فعالان میراث فرهنگی دامغان پیشتر در رابطه با خانه تاریخی ابراهیمی پیشنهاد کردند که این بنا از آنجایی که نخستین مدرسه دامغان است با کمک خیرین و دستگاه های دولتی به موزه تاریخ آموزش و پرورش دامغان تبدیل شود و یک کافی شاپ مختصری هم برای آن در نظر گرفته شود تا هزینه های خود را تامین کند. چون در غیر اینصورت هیچ سرمایه گذاری حاضر نمی شود در این فضای کوچک سرمایه گذاری اقتصادی انجام دهد و این پنجمین بار است که این بنا به مزایده گذاشته می شود و مورد استقبال قرار نمی گیرد به نظر می رسد رویکرد صندوق احیاء نسبت به این بناها باید به تناسب شرایط محلی و جغرافیایی تغییر کند، چرا که شرایطی که در اصفهان حاکم است قطعا با دامغان متفاوت است.

او تاکید کرد: خانه میررحیمی یکی دیگر از بناهایی است که از گچبری های بی نظیر برخوردار است که حداقل در استان سمنان بی نظیر است اما این بنا نیز در شرایط مشابه خانه ابراهیمی بسر می برد. خانه میررحیمی هم حدود 14 سال است که در اختیار صندوق احیاء قرار دارد اما متاسفانه در شرایط بسیار اسفناکی قرار گرفته است.

به گفته مدیر عامل خانه تسنیم دامغان، معتادان تمام درها و پنجره های این بنای تاریخی را کنده و سوزانده اند و در حال حاضر تبدیل به پاتوق معتادان شده است و برای چهارمین بار نیز به مزایده رفته اما به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی سرمایه گذار علاقه ای به گرفتن این بنای تاریخی ندارد.

او گفت: به نظر می رسد در رابطه با بناهایی در این شرایط بستری فراهم شود تا با پرداخت تسهیلات و مشوق های سرمایه گذاری افراد برای در اختیار گرفتن و مرمت این بناها جذب شوند. در غیر اینصورت این بناهای تاریخی بدون آنکه امیدی به نجات داشته باشند یکی پس از دیگری در دستان متولیان امر جان می دهند و برای همیشه از بین می روند.