تماشای پرندگان در دیدنی ترین تالاب های کشور ایران

خرداد، یکی از بهترین ماههای سال بوده که به سبب خلوتی، می تواند مناسب سفر و گردش باشد. در این ماه از سال، علاقمندان به طبیعت گردی به دامان طبیعت پر مهر پناه برده و حداکثر استفاده را از زیبایی های آن می برند. یکی از بیشمار جاذبه طبیعی که در جای جای کشور ایران به چشم خورده، تالاب ها هستند؛ جاذبه هایی که می توانند به سبب دارا بودن پوشش گیاهی متنوع، مامن و محل زندگی پرندگان مختلف باشند. قطعا، علاقمندان به پرنده نگری و طبیعت گردی در خرداد ماه جذب تالاب ها شده و بخشی از زمان خود را به این جاذبه های دیدنی اختصاص می دهند. با ما در مقاله دیدنی ترین تالاب های کشور ایران همراه باشید تا شما را با تعدادی از مشهورترین تالاب های کشور ایران آشنا کنیم.

تالاب انزلی

تالاب انزلی یا مرداب انزلی با مساحتی در حدود 20 هزار هکتار در شمال ایران جای دارد. پهنه آبی تالاب در شهرستان انزلی قرار گرفته و از مهمترین و بزرگترین زیستگاه های طبیعی جانوران ایران است. تالاب انزلی هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی بوده که از کشورهای همسایه شمالی به ایران می آیند. تالاب انزلی به طور کلی تابستان های گرم و مرطوب و زمستان های ملایمی دارد و مشخصات جوی آن شبیه به انزلی و غازیان است اما مقدار رطوبت تالاب بیشتر از مناطق مجاور هست.

پس از سر برآوردن باریکه خشکی انزلی و منطقه غازیان از دریا و پیشرفت خشکی از طرفین، منطقه وسیعی را از دریا جدا کرده، آن را در پشت سر خود در جنوب قرار داده و با کیلومترها فاصله از ساحل قدیمی ساحل جدیدی را تشکیل داده است. پهنه آب جدا شده از دریا که به صورت راکد در پشت باریکه خشکی انزلی و غازیان قرار گرفته، تالاب یا مرداب انزلی می نامند. تالاب انزلی از جمله تالاب های بین المللی ثبت شده ایران است. این تالاب از نخستین تالاب های ثبت شده در کنوانسیون رامسر بوده که در 21 دسامبر سال 1975 میلادی در این کنوانسیون ثبت شد.

تالاب انزلی از آنجایی که یک تالاب بین المللی ثبت شده است، هم اکنون در فهرست مونترال قرار گرفت. قرار گرفتن در این فهرست به معنای این هست که تالاب در حال خشک شدن بوده و به مراقبت نیاز دارد. تالاب انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. این تالاب با بیش از 100 گونه پرنده، 50 گونه ماهی و صدها گونه گیاهی اکوسیستم کم نظیری دارد. تالاب انزلی از مهمترین منابع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.

این تالاب به واسطه گیاهان، جانوران و مورفولوژی و شکل بستر و ارتباط با دریا و رودها دارای محیط زیستی ویژه است. معروف ترین گیاه آن لاله تالابی بوده که تالاب را به این دلیل مرداب لاله می خوانند. تنوع زیستی بالای تالاب هم آن را برای پرنده نگری و مطالعه پرندگان مناسب کرده و حواصیل ها، اردک سانان، کشیم بزرگ، کشیم گردن سیاه، یلوه کوچک و کاکایی ها از پرندگانش هستند.

• آدرس: در شمال استان گیلان
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب امیر کلایه

تالاب امیر کلایه با وسعت 1230 هکتار در بخش شیر جوپشت شهرستان لاهیجان، در 28 کیلومتری شمال غربی لنگرود و در نزدیکی جاده بندر کیاشهر به لنگرود واقع شده و دسترسی به آن از طریق جاده کنار گذر چمخاله به کیاشهر صورت می گیرد. این تالاب از محدود تالاب های آب شیرین در استان گیلان است. تالاب امیر کلایه نقش مهمی در اکوسیستم و حیات موجودات آبزی و غیرآبزی منطقه داشته و در کنار اثرات اکولوژیکی، اثرات اقتصادی و گردشگری این تالاب نیز قابل توجه است.

این تالاب دارای جاذبه های گوناگونی اعم از انواع آبزیان گیاهی و جانوری هست. این جاذبه به عنوان یک اکوسیستم آبی، زیستگاه 11 گونه از ماهیان بوده و لای ماهی هم از نظر کارشناسان شیلات حائز اهمیت است. از گونه های مهم گیاهی این تالاب میتوان از نی، لویی، جگن، نیلوفر آبی و لاله مردابی نام برد. گیاه غالب منطقه هم نی بوده و علاوه بر آن، گیاهان شناور (عدسی آبی) و گیاهان غوطه ور به فراوانی در این منطقه وجود دارند. این تالاب گزینه ایده آلی برای علاقمندان به پرنده نگری بوده و یکی از مقاصد همیشگی آنان به شمار می رود.

• آدرس: شهرستان لاهیجان، بخش رودبنه، دهستان شیر جوپشت
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب آلاگل

تالاب آلاگل یک تالاب بین المللی و بزرگترین دریاچه استان گلستان محسوب می شود. آب این تالاب شور بوده و در شهرستان گنبد کاووس، بخش داشلی برون و در کنار شهر اینچه برون واقع است. فاصله این تالاب تا شهر گنبد کاووس حدود 75 کیلومتر هست. آلاگل 25 کیلومتر مربع مساحت و حداکثر 2٫5 متر عمق دارد. تالاب آلاگل در چند کیلومتری مرز ترکمنستان و در مرکز شوره زار بزرگ ترکمن صحرا واقع شده و یک دریاچه آب شور است. به همین جهت هم پرورش ماهیان شور آب زی دریای خزر به ویژه ماهی سفید و کپور در این تالاب رونق زیادی دارد.

این تالاب پناهگاه و زیستگاه مناسبی برای بیش از 100 نوع پرنده بوده که تنها بخش کوچکی از آنها بومی و مابقی پرنده های مهاجری هستند که از سیبری و مناطق شمالی به این منطقه می آیند، مثل غاز پیشانی سفید، فلامینگو، پلیکان سفید، قوی گنگ و...تالاب آلاگل همیشه مورد توجه علاقمندان به پرنده نگری بوده و به یکی از پاتوق های آنان تبدیل شده است.

• آدرس: 60 کیلومتری شمال گنبد کاووس و در شرق جاده آق قلا به اینچه برون
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب آلماگل

تالاب آلماگل تالاب آب شوری در شهرستان گنبد کاووس با 207 کیلومتر مربع مساحت و حداکثر 2 متر عمق است. این تالاب در زبان محلی به معنی دریاچه سیب بوده و به عنوان تالاب بین المللی از سال 1975 در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. بارندگی سالانه در این تالاب 250 تا 300 میلیمتر، رطوبت آن بین 26 تا 100 درصد و متوسط دما حداقل منهای پنج و حداکثر 42 درجه سانتیگراد است. شوری آب این دریاچه کمتر از دو دریاچه آلاگل و آجی گل بوده و منبع اصل تامین آب آن هم رودخانه اترک است.

چنگال آبی، بومادران آبی، جگن، نی، هفت بند، آلاله آبی و لویی از جمله گیاهای آبزی و علف شور، جاروی ترکمنی، گزشاهی، خارشتر، یولاف وحشی، چمن و مرغ از گیاهان حاشیه این تالاب هستند. تعدادی از گونه های گیاهی غیر بومی هم توسط سازمان جهاد کشاورزی در این منطقه کاشته شد. زردک، سیاه ماهی، کپورچه، آمور، کپور معمولی، پاروا، کلمه، اسبله، گامبوزیا و گاوماهی از آب زیان این دریاچه بوده که از این بین کپورچه، آمور، کپور معمولی، پاروا و گامبوزیا از ماهیان غیر بومی و وارداتی آبهای شیرین محسوب می شوند. دوزیستانی همچون قورباغه مردابی و وزغ سبز هم به تعداد زیاد در این منطقه وجود دارد.

لاکپشت برکه ای اروپایی، لاکپشت برکه ای خزری، لاسرتای سبز خزری، آگامای خورشید پرست، بزمجه، مار آبی، کفچه مار و افعی از خزندگان این منطقه بوده و 36 گونه پرنده هم در تالاب های این منطقه جوجه آوری می کنند. مهم ترین پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی آلماگل کشیم گردن سیاه، باکلان، حواصیل خاکستری، قار، اردک سر سیاه، اردک سیاه کاکل، اردک تاج دار، اردک سر سفید، خوتکا، چنگر، چوب پا، خروس کولی، تلیله کوچک، آبچلیک، کاکایی، قوی گنگ، غاز پیشانی سفید و عقاب دریایی دم سفید هستند. از بین این پرندگان هم اردک سر سفید، اردک سر سیاه، اردک سیاه کاکل، اردک تاج دار، قوی گنگ، غاز پیشانی سفید و عقاب دریایی دم سفید از گونه های در معرض خطرند.

مهمترین پستانداران اطراف این تالاب هم شامل تشی، جرد بزرگ، خرگوش، گربه دشتی، روباه معمولی، روباه سردم سیاه، شغال و گراز می شود. این تالاب برای علاقمندان به پرنده نگری مناسب بوده و به یکی از مکان های مورد علاقه آنان بدل گشته است.

• آدرس: 55 کیلومتری شمال گنبد کاووس و در ضلع شمالی جاده گرگان به اینچه برون
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب آجی گل

تالاب تلخ یا به ترکمنی آجی گل در 5 کیلومتری قسمت غرب شهر اینچه برون، در سمت شمال گنبد کاووس و بخش داشلی برون قرار گرفته است. در سال 1354 هم این تالاب به لحاظ داشتن معیارهای تالابی در فهرست کنوانسیون حفاظت از تالاب ها (رامسر) به ثبت رسید. تالاب از دو بخش تشکیل شده که قسمت غربی آن تا حدودی عمیق است و قسمت شرقی تالاب هم پوشیده از نی بوده و از بخش غربی جدا می شود. دریاچه نمک یکی دیگر از جاذبه های طبیعی این بخش مرزی بوده که در پائین دست روستای تنگلی قرار دارد. این مورد از مشهورترین تالاب های کشور ایران مکانی ایده آل برای عاشقان پرنده نگری بوده و چون آهنربا، آنان را به خود جذب می نماید.

• آدرس: شمال گنبد کاووس، جنوب روستای تنگلی
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب بوجاق

تالاب بوجاق واقع در منطقه ای حفاظت شده در بندر کیاشهر هست. این منطقه نخستین پارک ملی خشکی دریایی ثبت شده در ایران محسوب می شود و 3260 هکتار وسعت دارد. از این مقدار حدود 1600 هکتار آن محوطه دریایی، حدود 160 هکتار محوطه تالابی و بقیه آن محوطه خشکی شامل زمین های ساحلی، جلگه ای و علفزار است. این منطقه از شمال به دریای خزر، از جنوب به بندر کیاشهر، از غرب به رودخانه اوشمک و شهر زیباکنار، از شرق به تاسیسات صدا و سیما در کنار روستای امیرکیاسر رسیده و از شمال تا عمق 6 متری دریای خزر در منطقه کیاشهر ادامه پیدا می کند.

براساس تحقیقی که از سال 83 تا 85 انجام شد، در مجموع 234 گونه پرنده از 49 تیره مختلف در آن مشاهده شده که 12 گونه آن از جانوران در معرض خطر انقراض هستند. انواع قو، غاز، مرغابی، فلامینگو، آنقوت، چنگر (پرلا)، پرستوی دریایی، بوتیمار، قار، خوتکا، مرغ سقا، گیلانشاه، گیلار، کشیم، لک لک، کاکایی، باکلان، حواصیل، درنا، قرقاول، بلدرچین، چاخ لق، زنگوله بال، سلیم، خروس کولی، آبچلیک، ابیا، پاشلک، تلیله، جغد، چکاوک، دارکوب، هدهد، سبزه قبا، زنبورخوار، ماهی خورک و پرندگان شکاری مانند انواع عقاب، کورکور، سارگپه، سنقر، عقاب دریایی، هما، قرقی، طرلان، پیغو، ترمتای، دلیجه، لیل، بالابان، لاچین و بحری، سسک، پپت، زرده پره، توکا، قمری، چرخ ریسک، دم جنبانک، سنگ چشم، بلبل و چلچله هم از جمله پرندگان بوجاق هستند.

البته تعداد پرندگان بومی ساکن این پارک فقط 20 گونه است و بقیه از پرندگان مهاجر و عبوری هستند که بیشتر آنها فصل زمستان را در منطقه می گذرانند و سپس به زادگاه های خود باز می گردند. شناگر بلوطی پرنده نادری است که تاکنون فقط 2 بار در ایران دیده شده که یک بار در بوجاق و بار دیگر در جنوب کشور بوده است. پرندگان نادر دیگری چون عروس غاز، فالاروپ، غاز پازرد، و غاز پیشانی سفید کوچک هم در این منطقه دیده شده اند.

بیش از 50 گونه از آبزیان مختلف هم در منطقه شناسایی شده که ماهی سفید، کپور، اردک ماهی، کلمه، ماهی کاراس، لای ماهی، سیم پرک و سرخ باله از جمله آنها هستند. همچنین، فک خزری، تنها پستاندار دریای خزر هم در این منطقه دیده می شود. تعداد گونه های گیاهی شناسایی شده در این منطقه 248 گونه است.

• آدرس: شهرستان آستانه اشرفیه، بخش کیاشهر، شمال غرب شهر کیاشهر
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب گاو خونی

گاو خونی نام تالابی است در جنوب شرقی استان اصفهان که رودخانه زاینده رود به آنجا می ریزد. تالاب گاو خونی یکی از تالاب های مشهور در جلگه مرتفع مرکزی ایران به شمار می آید. این تالاب حیاتی منطقه ای به وسعت 476 کیلومتر مربع را پوشانده و در مجاورت تپه های شنی واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 1470 متر و بیشینه عمق آن هم 150 سانتیمتر هست. این جاذبه همچنین پناهگاهی برای پرنده های مهاجر است. نوسانات و تغییراتی در مواقع ترسالی و خشکسالی و شرایط مدیریتی متفاوت هم بر وضعیت آبی تالاب سیطره دارد.

آب تالاب در زمستان بیشتر هست اما در تابستان چون زاینده رود به مصرف آبیاری اراضی مسیر می رسد و نسبت آب های ورودی نیز کمتر است، از وسعت آن کاسته می شود. اطراف تالاب خشک و به طور کلی در شعاع ده کیلومتر خالی از سکنه است. گونه های گیاهی این محدوده متاثر از برخی عوامل خاکی (بافت و سطح ایستابی) بسیار متغیر هست. گونه های شورپسند تالابی در حاشیه تالاب، گونه های شن دوست بر روی ناهمواری های ماسه ای، گونه های گچ دوست بر روی تپه ماهورهای جنوب تالاب و گونه های صخره دوست در مناطق مختلف آن دیده می شوند. این تالاب هم یکی از مکان های مورد علاقه دوستداران پرنده نگری بوده و به نوعی، پاتوق آنان به حساب می آید.

• آدرس: 30 کیلومتری شهرستان ورزنه (140 کیلومتری اصفهان)
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب هامون پوزک

هامون پوزک نام دریاچه ای در مرز افغانستان و ایران و یکی از تالاب های تشکیل دهنده دریاچه هامون است. در اکثر مواقع دارای آب بوده و از کیفیت مناسبی برخوردار هست. پوزک در داخل خاک ایران به صورت چند برکه از هم جدا وجود دارد که در مواقع پرآبی به یکدیگر می پیوندند. بزرگترین این برکه ها چونگ خرگوش با وسعتی حدود 3000 هکتار بوده و در نزدیکی مرز شرقی ایران واقع شده است. بیشینه ژرفای آب آن هم از سه متر بیشتر نیست.

تالابهای انتهای جنوبی هامون پوزک به وسعت 10 هزار هکتار و هامون صابری و هامون هیرمند به وسعت 50 هزار هر دو در سال 1990 به دلیل ایجاد سازه های آبی در افغانستان، تخصیص آب برای مقاصد آشامیدنی و کشاورزی از سوی ایران و افغانستان و ورود ماهی غیربومی آمور از سوی شیلات که نسل نی های منطقه را از بین برده ف در فهرست قرمز کنوانسیون رامسر قرار گرفته اند. در دهه 1380، هیچ گونه آلودگی جدی در تالاب هامون بخش پوزک دیده نشده و آلودگی ها در حدی نیست که بخواهد تغییری در اکوسیستم بوجود بیاورد یا آثاری از نیزارها، ماهی ها و دیگر موجودات تالاب نباشد اما تردد قایق ها در آن نگرانی هایی را در برداشته است. این جاذبه برای تماشای پرندگان مناسب بوده و به یکی از مقاصد علاقمندان به پرنده نگری بدل گشت.

• آدرس: در مرز افغانستان و ایران
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب قوری گل

قوری گل در کنار جاده ترانزیتی تبریز بستان آباد، در فاصله 45 کیلومتری شرق تبریز، 15 کیلومتری غرب بستان آباد، در محدوده روستای ایمناب (امناب)، در میان کوهها و ارتفاعات شرقی گردنه شبلی و در یک گودی قرار دارد. آب آن بیشتر از رودها و آبراهه های فصلی و سیلابی و از آب های جاری ناشی از برف و باران و تعدادی چشمه های زیرزمینی که در کف آن جریان دارند، تامین می شود. در حال حاضر، آب تالاب قوری گل برای آبیاری کشتزارهای روستاهای پیرامون دریاچه به مصرف می رسد و در اطراف آن نیز مراتع، چمنزارها، مزارع و کشتزارهای متعدد قرار دارند. تالاب قوری گل در تابستان هوایی بسیار مطبوع داشته و یکی از نقاط تفریحی و استراحت تبریزی ها به حساب می آید.

ایران هر ساله میزبان بسیاری از پرندگان مهاجر در دنیاست که در فصل های سرد سال به سمت مناطق گرم تر کوچ می کنند. این پرندگان در طول مسیر خود، تالاب های ایران را برای توقف و استراحت های بین راهی انتخاب می کنند. یکی از این تالاب ها که برای این دسته های ورودی پرندگان مهاجر به ایران از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، تالاب قوریگل است. در نتیجه حفاظت از این زیستگاه و تالاب بین المللی بسیار اهمیت دارد. متاسفانه، به دلیل گسترش شهرنشینی و از بین رفتن مراتع و دسترسی های طبیعی در اطراف این تالاب، بسیاری از پستانداران و حیوانات را دیگر در اینجا نخواهید دید.

در گذشته حیوانات کمیاب و گونه های نادری همانند قوچ و میش ارمنی تا این تالاب می آمدند و می توانستید آنها را از نزدیک مشاهده کنید. اکنون دیگر از این گونه نادر جهانی در ایران و در نزدیکی این تالاب خبری نیست، چرا که مسیر دسترسی و کوچ این حیوان تا تالاب قوریگل آذربایجان شرقی نابود شده و از بین رفته است. از حیوانات و پستاندارانی که در این محیط طبیعی تالاب یا نزدیکی آن زندگی می کنند، میتوان به جربیل ایرانی که نوعی پستاندار کوچک است، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی اشاره کرد.

همچنین، بسیاری از پرندگانی که در این مورد از مشهورترین تالاب های کشور ایران زندگی می کنند، در زمره پرندگان و حیوانات در خطر انقراض قرار دارند. از جمله این پرنده های زیبا هم میتوان اردک سر سفید، اردک مرمری و اردک بلوطی را نام برد. در مجموع، 280 گونه آبزی شناسایی شده در حوزه آبریز، 111 گونه جانوری شامل 92 گونه پرنده، 19 گونه خزنده و یک گونه ماهی کپور این دریاچه طبیعی را خاص نمود. در آب دریاچه امکان قایقرانی، اسکی روی آب و هر گونه تفریحات آبی نیست که همین موضوع به دست نخورده بودن تالاب قوریگل کمک کرده است.

• آدرس: 40 کیلومتری جنوب شرق تبریز، 15 کیلومتری غرب شهر بستان آباد
• مدت زمان بازدید: نصف روز

تالاب میانکاله

میانکاله در منتهی الیه جنوب شرقی دریای مازندران و در دوازده کیلومتری شمال شهر بهشهر واقع شد. مساحت آن بیش از شصت و هشت هزار هکتار بوده و ارتفاع آن بین 15 تا 28 متر کمتر از سطح آب های آزاد است. میانکاله از سال 1348 به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد. یکی از دلایل اهمیت میانکاله این است که در تمام سواحل جنوبی دریای خزر هیچ منطقه ای جز آن وجود ندارد که محیط طبیعی آن در وضعیتی نسبتا دست نخورده باقی مانده باشد. تمامی سواحل دیگر به طور گسترده با ساخت و سازهای انسانی همچون جاده، شهر و روستا و کارخانه ها دگرگون شده اند.

سلامتی نسبی میانکاله موجب شده تا منطقه افزون بر پرندگان مهاجر، محل تخم گذاری و زیستگاه اصلی بسیاری از ماهیان دریای خزر نیز باشد به ویژه کپورف کفال و ماهیان خاویاری. میانکاله در گذشته از طبیعتی بسیار باشکوه تر و غنی تر از امروز برخوردار بود و افزون بر پرندگان پرشمار، یکی از بهترین زیستگاه های پستانداران بزرگ ایران از جمله ببر خزر نیز به شمار می رفت. ظل السلطان، پسر ارشد ناصرالدین شاه تنها در یکی از قشون کشی های خود به میانکاله برای سرکوب دزدان و راهزنان که در این منطقه و جزایر آشوراده پناه گرفته بودند، از شکار 35 ببر، 18 پلنگ، 150 مرال (گوزن بزرگ)، هزار قرقاول، 62 گاو و گاومیش وحشی و تعداد زیادی شوکا (گوزن کوچک) خبر می دهد.

امروزه مدتهاست که نسل تمامی این جانداران به جز قرقاول منقرض شده و یکی از دلایل آن نیز همین کشتار عجیب ظل السلطان و سپاهیانش بوده است. البته، دلیل اصلی از بین رفتن پستانداران بزرگ در میانکاله را باید قطع ارتباط این منطقه با سواحل مازندران بر اثر ساخت شهرها و جاده ها دانست، چرا که این منطقه نمی تواند جمعیت پایداری از پستانداران بزرگی چون گوزن و پلنگ را در خود جای دهد. امروزه از بین پستانداران تنها شغال، روباه معمولی، جوجه تیغی، گربه جنگلی، گراز، گربه وحشی، خرگوش صحرایی، تشی، خفاش، جوندگان کوچک، فک دریای خزر و نیز اسب های وحشی در این منطقه باقی مانده که نسل برخی از همین جانوران هم در تهدید است.

از پرندگان مهاجر که شهرت میانکاله بیشتر از جهت آنهاست، فلامینگوی بال قرمز، انواع مرغابی، غاز وحشی، قوی فریادکش، مرغ سقای پاخاکستری، فلامینگو، عروس غاز، غاز پازرد، طاووسک، چنگر و مرگونس سفید، گیلانشاه، چوب پا، قار، حواصیل، باکلان، پرلا، خوتکا، زنبورخوار، کاکایی، پرستوی دریایی، فالاروپ، سنقر تالابی، بحری، عقاب دریایی دم سفید و طاووسک هست. از مهمترین پرندگان بومی میانکاله هم قرقاول خزری، دراج، پیغوی کوچک و چرخ ریسک دم دراز را میتوان نام برد.

در مجموع 207 گونه گیاهی از 46 تیره در میانکاله شناسایی شده که 17 گونه آن از درختان و درختچه ها هستند. گیاهان میانکاله با توجه به شرایط خاک منطقه بیشتر از گیاهان آب زی، شن دوست و شورپسند به شمار می روند. جنگل بزرگی از انار وحشی و بوته های تمشک هم در منطقه دیده می شود که غذا و محل لانه سازی پرندگان منطقه را فراهم می کند. سازیل، ازگیل، داغداغان، سیاه تلو، سپیدار، علف شور، جگن و علف هفت بند از دیگر گیاهان این منطقه است.

• آدرس: 45 کیلومتری بهشهر
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب شادگان

تالاب شادگان یکی از تالاب های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران و در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شد. در همایش تالاب های جهان که در رامسر برگزار گشت، تصمیم گرفته شد که سه تالاب شادگان، خورموسی و خور الامیه با عنوان تالاب شادگان شناخته شود. آب این تالاب از رودخانه های جراحی و کارون همچنین جزر و مد خلیج فارس تامین می شود که ب‍ه رغ‍م فصلی بودن ب‍خ‍ش آب ش‍ی‍ری‍ن آن، آب ش‍ور ت‍‍الاب ب‍ه دل‍ی‍ل م‍ت‍ص‍ل ب‍ودن به خ‍وره‍‍ا و خ‍ل‍ی‍ج ف‍‍ارس دائم‍‍ی هست.

پوشش گیاهی درون تالاب چراگاه و منبع تامین علوفه دام 132 روستای اطراف بوده و دو گونه از دوزیستان، پنج گونه از خزندگان و حدود 154 گونه پرنده در این تالاب زندگی می کنند. از مهمترین پرندگان هم میتوان به پلیکان زرد، فلامینگو و سبز قبای هندی اشاره کرد. تالاب شادگان 38 درصد تالاب های بین المللی ایران و 66 درصد تالاب های جهان را تشکیل می دهد. این تالاب دیدنی محل مناسبی برای پرنده نگری بوده و در سالهای اخیر به یکی از مکان های مورد توجه طبیعت گردها تبدیل شده است.

• آدرس: جنوب شادگان
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت

تالاب سوستان

در انتهای خیابان شقایق و با عبور از جاده کنار دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان به روستای سوستان می رسیم که در انتهای جاده روستا هم تالاب سوستان واقع شده است؛ تالابی که بی اندازه زیبا بوده و جزو مکان هایی است که باید دید. خوشبختانه جاده منتهی به تالاب طی یکی دو سال اخیر بطور کامل آسفالت شده که این امر باعث بهبود وضعیت عبور و مرور در منطقه شده است. تالاب چهار فصل سوستان در هر فصل از سال زیبایی خاص و منحصر بفرد خود را دارد.

درختان انبوه و باشکوه در مرکز تالاب، گیاهان مردابی و رویش گیاه نی که بومی منطقه بوده، در گوشه و کنار تالاب و از همه مهمتر رویش نیلوفران آبی جذاب و زیبا در سرتاسر تالاب علاقمندان بسیاری را مجدوب خود نموده و علاوه بر مردم لاهیجان و شهرهای اطراف، گردشگران شهرهای همچون تهران و دیگر نقاط کشور نیز برای دیدن این تالاب زیبا، عکسبرداری و حتی پیک نیک در روزهای زیبای بهار و تابستان به این منطقه می آیند. مناسب ترین زمان برای برای دیدن نیلوفر آبی از اردیبهشت تا شهریور است.

معمولا تالاب روزهای پنجشنبه و جمعه در این فصول سال شلوغ است. در فاصله بسیار کمی از تالاب سوستان لاهیجان هم یک زمین فوتبال چمن سرسبز وجود دارد که اغلب آخر هفته مردم لاهیجان برای بازی فوتبال و والیبال در گروه های مختلف به آنجا می روند و در طبیعتی زیبا مشغول بازی می شوند. علاوه بر اینکه تالاب سوستان گیلان یک منطقه بکر گردشگری است، زیستگاه موجودات آبزی خاص، گونه های گیاهی و یکی از تالاب های آب شیرین مهم در ایران است که باید به خوبی از آن حفاظت شود. سطح آب تالاب در فصل های پاییز و زمستان به دلیل بارندگی فراوان بالا می آید اما با شروع فصل گرما از میزان این آب کاسته می شود. این تالاب در فصل پاییز میزبان پرندگان مهاجری چون خوتکا و چنگر نیز هست.

• آدرس: پنج کیلومتری جنوب شرقی لاهیجان، نزدیکی روستای سوستان
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب میقان

تالاب میقان یکی از مناطقی بوده که همراه با پرندگانش فوق العاده دیدنی هست. پرنده ها در زمستان به این منطقه می آیند و پرنده دوستان و پرنده نگرها هم در این ایام سال سرو کله شان پیدا می شود. در زمان های قدیم، شکارچیان و صدای تفنگ ها و شلیک هایشان در این تالاب حرف اول را می زد و حالا پرندگان و پرنده نگرها کسانی هستند که خوب می دانند که دیگر از شکار خبری نیست و آنهایند که حرف اول را می زنند. بعد از تبدیل شدن این مکان برای انسان ها به مکانی پر از آرامش، گویی مرغابی ها و فلامینگوها هم این آرامش را درک کردند. علاوه بر مرغابی ها و فلامینگوها، درناها هم برای تشکر از انسانیت حدود 10 هزار تا شدند، به این دشت فرود آمدند و پرنده نگرها هم ساکت نشستند و از منظره ایجاد شده لذت بردند.

علاوه بر درناها، حدود سی هزار پرنده در جایی 30 هزار متری که فقط گستره ای از تالاب است، گرد هم می آیند و فضایی رویایی را برای توریست های علاقمند شکل می دهند. خاک این تالاب از رس و مارن بوده که زمانیکه هوا مرطوب و بارانی می شود، به صورت نرم در می آید. گفتنی است که هنگامیکه رطوبت هوا کم می شود، قدرت تبخیر بصورت عکس عمل کرده و بیشتر می شود. بعد از آن هم سطوح و طبقات نمکی دریا بیشتر شده و سطح دریاچه را می پوشانند.

این تالاب بزرگترین منبع سولفات سدیم ایران بوده و شرکت املاح معدنی کشور حق برداشت از معادن این تالاب را از مراجع ذینفع کسب کرده است. وسعت تالاب میقان اراک در حدود 25000 هکتار بوده و شامل سه جزیره در وسط دریاچه و قسمت های دشتی و کویری اطراف می شود. ارتفاعش از سطح دریاهای آزاد هم 1700 متر هست. از نظر دیرینه شناسی، قدمت تالاب به دوره پالئوسن باز می گردد. در این دوره بر اثر فشار صفحه عربستان منطقه دچار فرورفتگی شده و ارتفاعات اراک و آشتیان به موازات بالا آمدند.

منابع تامین آب تالاب از رودخانه های قره کهریز، فراهان و شراب و همچنین بارش های جوی تشکیل می شود. میزان پساب ورودی فاضلاب به تالاب سالانه در حدود 31 میلیمتر مکعب بوده و این تالاب در فصول بارش پر آب و در فصول خشک به شکل باتلاق و نمکزار در می آید. نمک های موجود در تالاب هم باعث ضدعفونی شدن آب های وارده شده به منطقه می شوند. در سالهای اخیر، سطح سفره های آبهای زیر زمینی منطقه 13 متر افت داشته که همین عامل خطر شور شدن آبهای زیرزمینی را چندین برابر می کند.

گونه های اصلی گیاهان کویر میقان در سه نوع هستند که عبارتند از گونه خانواده های گون، گندمیان و شاهی. در این منطقه حدود 50 گونه گیاهی که با محیط شور سازگار هستند، وجود دارند. پوشش گیاهی در اطراف حاشیه ای تالاب بسیار صعیف بوده و تنها در قسمت هایی از شمال غرب و جزایر میانی که سفره زیرمینی آب بالاست، گونه های گیاهی آتریپلکس و قره داغ وجود دارند که به علت تبخیر و تعرق گیاهان سطح، ایستایی آنها پایین می آید و همچون چتری تپه را می پوشانند. این گیاهان همراه با رشد کردن از حرکت ذرات ماسه ای جلوگیری کرده و سبب تشکیل نبکا در منطقه کویری می گردند.

• آدرس: 15 کیلومتری شمال شرقی اراک، مجاورت روستاهای راهزان، ده نمک و طرمزد
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب گندمان

قدمت تاریخی تالاب گندمان به قرن ها قبل باز می گردد و مکانی برای شکارهای بهرام گور بشمار می آمد. تعجب نکنید اگر بگوییم آثاری از اقامت خاندان سلطنتی در برخی نقاط این تالاب بچشم می خورند. نام این تالاب هم برگرفته از شهری تاریخی واقع در شمال شرقی یعنی شهر گندمان است. یکی از چندین تامین کننده آب این منطقه دیدنی بارش برف و باران، چندین چشمه و رودخانه آقبلاغ و ورودی هایی از تالاب چغاخور هستند. تالاب گندمان 980 هکتار وسعت داشته و در ارتفاع 2219 متری سطح دریا قرار دارد. این تالاب دیدنی علاوه بر طبیعتی زیبا و پرندگانی نایافتنی، پوشش گیاهی خیره کننده ای هم دارد. حاشیه تالاب را گیاهانی مانند بید، ساز، نی، لویی، زنبق، نخل مرداب در برگرفته و کل تالاب پوشش گیاهی نم پسندی دارد.

پرندگانی مانند بالکان، مرغابی سانان، لک لک و یلوه را در کنار ماهیانی مانند ماهی گورخری، سفید کولی، سیاه ماهی و ماهی پوزه دار میتوان برای پوشش جانوری تالاب نام برد. در اطراف این پدیده گردشگری هم که در دفتر بین المللی تحقیقات پرندگان آبزی لندن ثبت شده، امکانات تفریحی و ورزشی خاصی ایجاد شده اند تا سفر دلچسب تری را برایتان رقم بزنند؛ امکاناتی مانند نگهداری و پرورش اسب و سوارکاری در پیرامون تالاب.

• آدرس: شهرستان بروجن، مجاورت گندمان
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب چغاخور

تالاب چغاخور در 65 کیلومتری شهرکرد، در بلندای فلات ایران و در ارتفاع 2100 متری کوههای زاگرس قرار گرفته است. زیست بوم تالاب چغاخور با مساحت 2300 هکتار هم مکان بسیار مناسبی برای زیستگاه پرندگان است. این تالاب محل زندگی عشایر بختیاری در ماههای تابستان هست. در گذشته و حدود 300 سال پیش زمانی که بختیاری ها به این مکان آمدند، دام های آنها از این تالاب آب می خوردند. این تالاب دارای آب شیرین بوده و در هر موقع از سال دارای آب است اما سطح آن در زمان های مختلف متفاوت هست. در ماههای پر بارش و زمستان سطح آب تالاب به بیشترین حد خود و در ماههای تابستان تا کمترین حد خود می رسد.

این تالاب حوزه ای برای ورود آب سرشاخه های بالایی و اولیه کارون است. در زیست بوم تالاب چغاخور میتوان منظره بسیار زیبایی را مشاهده کرد؛ کوههای بلند و سفید پوش، زمین سرسبز، آسمان آبی، بازتاب کوهها بر روی آب، پرواز پرندگان. این ها همه تصویری را نقش می دهند که از تماشای آن سیر نخواهید شد. اگر در تابستان به این منطقه سفر کنید، علاوه بر موارد بالا زندگی عشایر نیز اضافه خواهد شد که به نوبه خود بسیار جذاب و دیدنی است.

با بالا رفتن از کوههایی که در کنار این تالاب قرار دارند هم می توانید منظره زیباتری را مشاهده و آرامش بی نظیری را در اینجا تجربه کنید. بهترین زمان برای سفر به این منطقه بهار و همچنین اواسط ماه مهر تا اواسط ماه آبان است که هر کدام جذابیت خاص خود را دارد. در فصل بهار این منطقه بسیار سرسبز و زیبا بوده و هوای بسیار مطبوعی دارد. در پاییز هم این تالاب حال و هوای پاییزی به خود می گیرد و مناظر بسیار زیبایی را به ارمغان می آورد. در اسفند زمان بسیار مناسبی بوده که بیشترین سطح آب تالاب را مشاهده کنید.

پرندگان بسیاری در تالاب چغاخور زندگی می کنند. برخی از این پرندگان مهاجر و برخی بومی هستند. از جمله این پرندگان میتوان به فلامینگو، لک لک سفید، قو، خروس کولی، کشیم، شکاری ها و اردک سرسبز اشاره کرد. این پرندگان خود جزئی از جذابیت های چغاخور بوده و تورهای پرنده نگری بسیاری به این منطقه برای دیدن این پرندگان می آیند. در این تالاب که بسیاری در آن ماهیگیری می کنند، ماهی های بسیاری وجود دارد. این ماهی ها شامل کپور، عروس، فیتوفاک، گورخری و گامبوزیا می شوند. حیوانات و جانوران بسیاری هم مانند بزمجه، لاکپشت آبی، قورباغه، خرگوش شنگ، مارهای مختلف، گرگ، روباه، شغال، گراز، سمور سنگی در تالاب زندگی می کنند.

گیاهانی هم که در این منطقه رشد می کنند، بید، پتامژتون، ساز، پلی گونیوم بوده که جزئی از گونه های شناور، حاشیه ای و نم پسند هستند. برای دسترسی به این تالاب اگر مبدا شما شهرکرد باشد، باید به سمت شهر کیان حرکت کرده، از شمس آباد، شلمزار و گهرود عبور کنید و قبل از ورودی جاده ایذه به چغاخور خواهید رسید. اما اگر مبدا شما از تهران است، ابتدا وارد آزادراه تهران قم شوید و سپس، مسیر را به سمت نجف آباد در کنارگذر غربی اصفهان به نام بزرگراه خلیج فارس ادامه دهید تا از فولاد شهر بگذرید و وارد مسیر زرین شهر که خروجی در سمت راست است، شوید.

با طی 45 کیلومتر از این راه، به دوراهی می رسید که باید مسیر سمت چپ را وارد شوید تا به بروجن برسید. در جنوب غربی بروجن هم وارد جاده ای می شوید که بعد از طی 15 کیلومتر، در سمت راست باید وارد خروجی بلداجی شوید. در ادامه این مسیر و بعد از بلداجی و کلبی بک و همچنین آورگان به تالاب چغاخور می رسید که در سمت چپ شما قرار دارد.

• آدرس: شهرستان بروجن، مسیر جاده شهرکرد خوزستان، 65 کیلومتری شهرکرد
• مدت زمان بازدید: نصف روز

تالاب هورالعظیم

هورالعظیم یا تالاب بزرگ، بزرگترین تالاب مرزی ایران است که در مرز ایران و عراق واقع شد. تالاب هورالعظیم از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی غنی بوده، ژرفای آن به طور میانگین به 5 متر می رسد و مساحتی بالغ بر 120 هزار هکتار را در بر می گیرد. ذخایر آب این تالاب از رود کرخه در ایران و رودخانه دجله در عراق تامین می گردد. سراسر تالاب هورالعظیم هم با نی پوشیده شده است. گیاهان کفزی تالاب شامل نی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تره تیزک بوده و گیاهان شناور در تالاب هم شامل گیاهان قهوه ای سبزینه دار و تیره گل میمونیان هستند.

گیاهان سواحل تالاب شامل درختان نخل کنار کهور ایرانی گز و پده کاگله، کاهوی وحشی و سورمه صحرایی بوده و مهمترین گونه های گیاهی این منطقه هم عبارتند از نی، جگن (چولان)، لوئی و نیلوفر آبی. تنوع جامعه پستانداران در تالاب بسیار محدود هست ولی از این نظر که تاثیرات عمیقی بر روی ساختار زندگی انسانی دارد، حائز اهمیت است. از جمله پستانداران معروف کنارزی منطقه تالاب گاومیش بوده که به صورت اهلی و وحشی زندگی کرده و بیشتر وقت خود را در نواحی ساحلی تالاب می گذراند. از سایر پستانداران تالاب هم میتوان به گراز، سگ آبی، پلنگ، گرگ، آهو، خرگوش، گوزن زرد ایرانی و خفاش اشاره نمود.

در مجموع بیش از 12 گونه ماهی در تالاب زیست می کنند که عبارتند از بیاح کپور نقره ای و دلیفین دم بطری. محل زمستان گذرانی بسیاری از پرندگان آبزی و کنارآبزی از قبیل اردک ها، غاز خاکستری، چنگر، انواع آبچلیک و...بوده و 5 گونه کمیاب تالاب هم عبارتند از میوه خور، اکراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک و اردک مرمری. این تالاب دیدنی یکی از پاتوق های علاقمندان به پرنده نگری بوده و چون آهنربایی قدرتمند، آنان را به خود جذب می نماید.

• آدرس: استان خوزستان، منطقه مرزی دشت آزادگان
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت

تالاب زریوار

تالاب زریوار در غرب ایران و در غرب شهر مریوان واقع شد. این تالاب در یک فوریه 2019 با شماره 2369 به عنوان 25 امین تالاب ایران در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. این تالاب یکی از منحصر بفردترین تالاب های آب شیرین در جهان بوده و یکی از مراکز زمستان گذرانی و جوجه آوری پرندگان مهاجر است. نتایج تحقیق نشان داده که ماههای سرد سال (دی، بهمن و اسفند) به دلیل کاهش دما و بارش برف و باران شرایط نامطلوبی برای گردشگری ایجاد می کند و در ماههای گرم سال (اردیبهشت تا مهر) به دلیل تعدیل شرایط دما و بارش از شرایط مطلوبی برای گردشگری برخوردار هست.

165 گونه گیاهی شناخته شده در تالاب و اطراف آن مشاهده شده که از جمله گیاهان آن میتوان به سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت بند، پیچک ها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد. آبزیان منطقه هم شامل سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا، ماهی آمور سفید، کپور معمولی، کپور سرگنده و فیتوفاک بوده و از پرندگان آن میتوان به اردک سرحنایی و سرسبز، گرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم، بزرگ و کشیم کوچک کاکائی ها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه اشاره داشت.

پستانداران منطقه شامل سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز و نوعی گربه وحشی هستند. تالاب زریبار از معدود تالاب های آب شیرین ایران است که هیچ رودخانه دائمی در تامین آب آن نقش ندارد و عمدتا از طریق چشمه های متعدد در بخش غربی و کف تالاب تغذیه می شود. به طور کلی، منابع تأمین آب تالاب زریبار از سه منبع عمده از جمله ریزش های جوی به صورت باران و برف، چشمه های کف جوش بستر تالاب و آب های سطحی ورودی تشکیل می گردد.

زریوار یا زریبار از کلمه زری به معنای دریا و پسوند بار تشکیل شده که در زبان کردی ترکیب آنها دریاچه معنا می دهد. به روایتی دیگر، نام اصلی این دریاچه زیراوبار بوده که در زبان کردی به معنای آب کف کنار است. از آنجایی که آب این دریاچه از چشمه های کناری آن تامین می شود، نام زریبار را میتوان تغییر یافته این نام دانست. راه اندازی سایت پرنده نگری را نیز یکی از برنامه های میراث فرهنگی برای ساماندهی گردشگری در دریاچه زریوار عنوان شده و گفته می شود که اداره کل میراث فرهنگی با هدف معرفی پرندگانی که در محدوده دریاچه زندگی می کنند و به منظور توسعه سایت پرنده نگری و صنعت گردشگری شهر مریوان، اقدام به ایجاد برج 27 متری پرندگان کرد.

• آدرس: سه کیلومتری غرب مریوان
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت

تالاب کانی برازان

تالاب کانی برازان با وسعتی افزون بر 907 هکتار در 30 کیلومتری شمال مهاباد واقع شده و از سوی کمیته ملی طبیعت گردی کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران معرفی شد. آب این تالاب از رودخانه مهاباد تامین شده و این رودخانه که از سد مهاباد جاری می شود، پس از سیراب کردن تالاب کانی برازان، راه خود را به دریاچه ارومیه ادامه می دهد. بخش جنوبی تالاب در دامنه کوه قره داغ (سیاه کوه) واقع گردیده و کوه مذکور و تپه بابا حیدر بر آن مشرف هستند. به دلیل موقعیت توپوگرافی و وجود توده های نیزار، پذیرای بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله اردک سرسفید و گونه های حمایت شده اردک مرمری، پلیکان، قو، فلامینگو، حواصیل عقاب تالابی و سایر پرندگان همچون انواع غاز، انواع مرغابی و آنقوت هست.

• آدرس: استان آذربایجان غربی، 30 کیلومتری شمال شرقی مهاباد
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب گمیشان

تالاب گمیشان جزو تالاب های بین المللی است که با 17700 هکتار وسعت و عمق متوسط یک و نیم متر در شمال شرق بندر ترکمن و در غرب گمیش تپه واقع شد. این تالاب از جنوب به رودخانه گرگان، از شمال به رودخانه اترک و از غرب محدود به نواری از تپه های شنی است که این محل را از دریای خزر جدا می کند. متاسفانه، این تالاب به دلایل انسانی همچون احداث سدهای مختلف بر روی گرگانرود و طبیعی همچون خشکسالی و عدم رسیدگی مطلوب در حال خشک شدن بوده، حدود نزدیک به 5 کیلومتر از طول این تالاب خشک گردیده و تبدیل به مکانی برای چرای دام و احشام شده است.

تالاب گمیشان علاوه بر تاثیر مثبت در آب و هوای منطقه، زیستگاه بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی بوده و طبق پژوهش های انجام شده، از غنای ژنتیکی برخوردار بوده و هنوز نیز مورد توجه دانش پژوهان در این زمینه است. در تالاب گمیشان 116 گونه گیاهی موجود بوده و میتوان در آن با تنوع ماهی های مختلف، فلامینگوها، حواصیل خاکستری، عقاب دریایی دم سفید، کاکایی سر سیاه، دلیجعه، پلیکان، غاز خاکستری، سارگپه، شانه به سر، غاز سیاه، عقاب شاهی و خوتکا هم مواجه شد.

• آدرس: 24 کیلومتری بندر ترکمن
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب استیل

تالاب استیل با مساحت 138 هکتار به دلیل قرار گرفتن ریشه درختان در آب و جابجا شدن ریشه ها در پهنای تالاب دریاچه متحرک نیز نامیده می شود و به خاطر فضای سرسبز و منحصر بفرد، مسافران زیادی در این محل سکنی می گزینند. این تالاب 13 متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد و ارزش اکولوژیک آن 10 برابر جنگل ها و 200 برابر زمین های زراعی هست. قابل ذکر است که تالاب استیل ذخیره آب 1/5 متر مکعب را در خود دارد و آب 400 هکتار شالیزار را تامین می کند. آبش هم از طریق چشمه های درون تالاب و 4 نهری که از کوه ها سرچشمه می گیرند و همچنین نزولات جوی تامین می شود.

تالاب استیل در سال 1384 یکی از پنج منطقه نمونه و زیبا برای گردشگری در استان گیلان شناخته شد. این افتخار باعث رونق اقتصادی در این منطقه گردید ولی متاسفانه با دخالت انسان ها و دست بردن به این طبیعت زیبا، از سیل مهاجرت پرندگان کاسته شده و با تخلیه انباشته های زباله و نخاله در مسیر تالاب استیل، افزایش ساخت و ساز و عبور دکل های فشار قوی این تالاب رو به نابودی می رود. شایان ذکر است که به دلیل بارش های وسیع باران، در سال 1393 اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان خاطرنشان کرد وسعت این مورد از دیدنی ترین تالاب های کشور ایران به میزان قابل توجهی فزونی یافت.

تالاب استیل آستارا به دلیل نزدیکی به جاده و تنوع مناظر کوهستان، جنگل و کشتزارهای اطراف جاذبه های گردشگری بسیاری را داراست. با سفر به منطقه هم امکان ماهیگیری در محیطی آرام و دلچسب را خواهید داشت. البته، از دیدن ماهی کپور و اردک ماهی غافل نشوید. در این منطقه جانواران دیگری همچون نوعی موش بزرگ تالابی بنام نوتریا، لاکپشت، انواع مار و سمور آبی زندگی می کنند. منطقه ممنوع شکار است ولی روستاییان این منطقه از صید ماهی غافل نمی شوند و قایق های کوچکشان در اطراف به چشم می خورند.

بهترین وقت دیدن تالاب بهار و تابستان بوده و چشم اندازهای سرسبز و طبیعت آرام با هوایی دلنشین در انتظارتان خواهد بود. می توانید سفر را با رفتن به آستارا آغاز کنید. سپس، از آنجا به سمت جنوب و به طرف جاده آستارا رشت برانید. این تالاب شگفت انگیز در 5 کیلومتری جاده آستارا رشت واقع شده و جاده کمربندی با درختان انبوه از چشم اندازهای منحصر بفرد این منطقه بشمار می رود. لازم هست بدانید که این جاذبه یکی از پاتوق های افراد علاقمند به پرنده نگری بوده و می تواند میزبان شمار کثیری از پرندگان زیبا باشد.

• آدرس: 7 کیلومتری شهر آستارا، حاشیه جاده رشت به آستارا
• مدت زمان بازدید: نصف روز

تالاب هشیلان

تالاب هشیلان یکی از جاذبه های طبیعت استان کرمانشاه بوده که در قسمت مرکزی این استان قرار دارد. این تالاب در زمین های پست دامنه کوههای خورین و ویس واقع شده و به دلیل موقعیت جغرافیایی به خصوص خود، زیست بوم انواع مختلفی از جانوران و گیاهان است. گونه های جانوری تالاب هشیلان همواره مورد توجه دوستدارن طبیعت و فعالان محیط زیست هستند. این گوشه بکر از طبیعت استان کرمانشاه به دلیل آب و هوای خوب، طبیعت دست نخورده و محیط زیست محافظت شده مقصدی ایده آل برای گردشگران و دوستداران طبیعت است.

منبع اصلی آب این تالاب 450 هکتاری از سرآب سبزعلی تامین می شود و آب آن در بالا به شکل چشمه هایی جوشان و در پایین به شکل کانال های کوچک و بزرگ پراکنده پخش شد. تالاب هشیلان در منطقه ای همواره باد خیز قرار دارد و میانگین بارش در آن 451 میلی متر است. در این تالاب حدود 110 جزیره در ابعاد مختلف بین 100 متر مربع تا یک هکتار وجود داشته که بیش از 30 درصد مساحت تالاب را پوشانده است. پوشش گیاهی تالاب بسیار منحصر بفرد هست چنانکه هیچ درخت خودرویی جز چند نوع بید پراکنده در آن رشد نمی کند و بیشتر پوشش گیاهی منطقه را علف های آبزی و گل هایی با برگ های غوطه ور و شناور تشکیل می دهد.

پوشش گیاهی سطح تالاب علف های آبزی هستند که ریشه در آب دارند و منظره بسیار زیبایی را روی سطح آب بوجود می آورند. در حاشیه تالاب نیز گیاهان خشکزی که در برابر آب شور مقاوم هستند، رشد می کنند و منظره ای بسیار چشم نواز را بوجود می آورند. تالاب محل مناسبی برای زیست انواع حیوانات از جمله پستاندارانی چون گرگ، شغال، روباه، خرگوش، گربه وحشی و خانواده جوندگان بوده و همچنین پناهگاه بسیاری از پرندگان مهاجر در ابتدای فصل های سرد سال نیز هست، اگرچه گاهی با شروع فصل یخبندان در تالاب، پرندگان ناچار به ادامه سفر خود به سمت جنوب می شوند.

نام تالاب در زبان کردی به معنای لانه مار بوده که خود خبر از وجود تعداد زیادی مار خصوصا مارهای آبی در این محل می دهد. همچنین، میتوان رد چندین گونه از ماهی ها را نیز در این تالاب دنبال کرد که شامل سیاه ماهی، عروس ماهی و سفید کولی می شود. گونه های جانوری تالاب هشیلان هم بسیار متنوع بوده و شامل انواع لاکپشت، سوسمار، مارمولک و حتی سمندر می شود. اما این تالاب به طور خاص میزبان تعداد بسیار بالا و متنوعی از انواع پرندگان است که فلامینگو، پلیکان قو، زنبور خور، هدهد، کبک و بلدرچین تنها بخشی از این گروه بزرگ هستند.

• آدرس: حدود 26 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت

تالاب لیپار

تالاب لیپار یا تالاب صورتی در سواحل مکران قرار دارد. این دیدنی که از رودهای کوچک اطراف تشکیل شده، به رنگ صورتی است و رنگ آن به علت وجود پلانکتون ها هست. در این تالاب اما پوشش گیاهی زیادی از جمله درختچه های گز، حرا و چش روییده و برای دسترسی به آن باید از مسیر روستای رمین اقدام کرد. از اواسط خرداد تا شهریور افزایش تعداد پلانکتون ها، سبب پررنگ تر شدن رنگ صورتی آب دریاچه می شود. تعداد پلانکتون ها در آذر عملا به بیشترین حد خود می رسد. آب این دریاچه هم به شدت مزه شوری دارد.

فلامینگو، حواصیل سفید و خاکستری، باقرقره، عقاب دشتی، چنگر، کشیم، باقرقره، طاووسکن، خوتکا و تیهو از جمله پرندگان این تالاب هستند. لیپار تنها راه درآمد بومیان کنار تالاب است. به گواه آمار و ارقام معاونت گردشگری منطقه آزاد چابهار، سالانه حداقل 100 هزار نفر از این تالاب دیدن می کنند و این گردشگران با خرید نمک و صنایع دستی بومیان اطراف، تنها راه درآمد آنها هستند. بهترین زمان برای بازدید از تالاب لیپار هم از اواسط زمستان تا بهار است.

• آدرس: شهرستان چابهار، کیلومتر 20 جاده چابهار به گواتر
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت

تالاب فریدونکنار

تالاب فریدونکنار در جنوب شهر فریدونکنار قرار دارد و با مجموعه متنوعی از گیاهان و جانوران آبزی به یکی از غنی ترین اکوسیستم های تالابی شمال کشور تبدیل شده است. این مورد از دیدنی ترین تالاب های کشور ایران 5400 هکتار وسعت داشته و زمستان هر سال حدود 100 هزار پرنده مهاجر میهمان آن می شوند که بیشتر آنها از انواع مرغابی و بقیه پرندگانی چون غاز وحشی، انواع قو، باکلان، پرلا، کشیم، حواصیل، مرغ سقا، قره غاز، شاهین و عقاب شاهی هستند. نادرترین موجود زنده ایران که تنها یک عدد از آن باقی مانده هم در این تالاب زندگی می کند.

آخرین پرنده از جمعیت ایرانی گونه به شدت در معرض انقراض درنای سیبری هر سال به تنهایی زمستان ها را در این تالاب می گذراند و اول بهار به خانه ییلاقی خود در شمال روسیه پر می کشد. از هزاران درنایی که هر سال به فریدونکنار می آمدند، تا سال 81 فقط 4 عدد باقی ماند. در سال 83 هم روس ها دو جوجه درنا را به آنها افزودند تا شاید جمعیت آنها افزایش پیدا کند ولی سال به سال تعداد آنها کمتر شد و از سال 86 فقط یک پرنده موفق شد تا از گلوله های شکارچیان جان سالم به در ببرد و مهاجرت هر ساله خود از تالاب فریدونکنار به سیبری را تکرار کند.

• آدرس: جنوب شرقی فریدونکنار
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت