باستان شناسی خلیج فارس موضوعی است که از آن غافل مانده ایم

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، باستان شناسی خلیج فارس موضوعی است که از آن غافل مانده ایم.

مراسم گرامیداشت روز ملی خلیج فارس به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با همکاری سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در دو بخش با رویکرد بررسی مستندات تاریخی و باستان شناسی خلیج فارس در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

مصطفی ده پهلوان که در مراسم افتتاحیه می گفت، خلیج همیشه فارس را قلب زمین خواند و افزود: در اثبات حقانیت فارس بودن خلیج فارس و مدیریت این شاخ آبه مهم تاریخی توسط ایرانیان طومار طومار اسناد، کتب و نقشه های تاریخی وجود دارد.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با قدردانی از برگزار کنندگان این برنامه گفت: جای چنین نشستی بین دریاداران، نیروهای نظامی، نیروهای مسلح کشور و پژوهشگران حوزه تاریخ میراث فرهنگی و باستان شناسی واقعاً خالی بود.

وی افزود: به روایت اسناد و مدارک باستان شناسی که امروز در کرانه های خلیج فارس بدست آمده، خلیج فارس بیش از بیست هزار سال تاریخ و پیشینه دارد، خلیج فارس مسیر رفت و آمد انسان های نخستین و از دوران گذشته یکی از نقاط تلاقی فرهنگ ها و تمدن های دنیای گذشته بوده است. از بندر تیس در چابهار تا بندر گمبرون، جزیره هرمز، قشم، لافت، حریره، لنگه، سیراف، طایری، دیر، بوشهر، خارک…و استقرارگاه های مهمی چون چگاسفلی و کاخ های هخامنشی در برازجان همه گواهی بر مدیریت ایرانیان و پارسیان بر این خطه از جغرافیا هستند.

به گفته ده پهلوان، باستان شناسی خلیج فارس موضوعی است که امروز از آن غافل مانده ایم، ظرفیت میراث فرهنگی کرانه های شمالی خلیج فارس به زعم و گمان باستان شناسان چیره دستی که بر این خطه پژوهش کرده اند هزاران برابر سواحل جنوبی خلیج فارس است و این موضوعی است که باید به درستی از آن دفاع کنیم. خلیج فارس امروز حیثیت فرهنگی و ملی تاریخی ما است که باید بتوانیم بدرستی از آن دفاع کنیم.

وی با اشاره به اینکه خلیج فارس سپر و سینه ایران است، اظهار کرد: خیلی ها در دوران گذشته در تلاش بوده اند که این شاخ آبه مهم را در دست بگیرند. اگر تاریخ را بخوانید در می یابید که رومیان نزدیک به هشتصد سال در تلاش بوده اند که مسیرهای تجاری که از ایران عبور می کند را در دست بگیرند. یافته های باستان شناسی که از جنوب هندوستان بدست آمده، نشان می دهد رومیان که نتوانستند ایرانیان را شکست بدهند و ترانزیت ایران را بدست بگیرند از طریق دریای سرخ ایران را دور زده و در جنوب هندوستان برای خود کلونی ایجاد کرده اند.

پس موضوع دفاع از خلیج فارس موضوع امروز ما نیست و موضوعی است که دیرینگی آن به چند هزار سال پیش باز می گردد تا به امروز که ما رئیس علی دلواری و شهدای دفاع را در این سرزمین داریم.

ده پهلوان با طرح این پرسش ها که جایگاه و ارزش میراث فرهنگی در چیست و یک یافته باستان شناسی یا بقایای یک بندر تاریخی به چه کار ما می آید و به چه درد مشکلات امروز ما می خورد؟ از جایگاه یک باستان شناس گفت: پاسخ تجربه زیستی است. تجربه زیستی که نیاکان ما در جای جای این سرزمین و از جمله در کرانه های شمالی خلیج فارس داشته اند.

وی با اشاره به تجربه کاوشش در گورستانی تاریخی در بندر بوشهر و گرمای طاقت فرسای محیط گفت: پاسخ این پرسش که گذشتگان ما در این خطه بدون تکنولوژی های سرمایشی امروز چه می کرده اند را در بافت تاریخی خواهید دریافت، معماری بومی که مردمان بوشهر از آن استفاده می کردند و آنها را در مقابل این شرایط جوی و سخت منطقه محافظت می کرده است. میراث ناملموسی که از مردمان ما در کرانه شمالی خلیج فارس به جای مانده، تک تک این آداب و رسوم و موسیقی نشان از زیست مسالمت آمیزی است که انسان با دریا داشته است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: امروز کشورهایی نظیر عمارات بشدت به دنبال یک تپه دو هزار ساله هستند، ولی ما بیش از 20 بندرگاه مهم تاریخی را داریم که آثار و شواهدی در آنها بدست آمده که نشان از تجارت و داد و ستد با مناطقی همچون چین دارد. امروز باستان شناسان و پژوهشگران چینی بشدت علاقمند هستند که روی آثار خودشان در این بندرگاه ها کار کنند.

ده پهلوان اظهار کرد: امیدرواریم که ما در پژوهشگاه بتوانیم با همکاری مناطق آزاد و نیروهای مسلح پایگاه های پژوهشی خوبی را در باب حفاظت، صیانت، معرفی و شناخت میراث فرهنگی این خطه داشته باشیم. متأسفانه در دهه های گذشته شاید نادانسته برخی از محوطه های کلیدی و تاریخی ما از جمله پی تل در بوشهر که کهن ترین کتابخانه ایران بشمار می رفت در یک منطقه نظامی قرار گرفته، تبدیل به میدان تیر شده و بخش زیادی از این اسناد مکتوبی که گواه محکمی بر حاکمیت ایرانیان بر خلیج فارس است را از دست داده ایم.

امیدواریم که بتوانیم در تعامل نیروهای مسلح با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، قلعه ریشهر در بوشهر را مورد بررسی و محوطه های مهمی که در محدوده های نظامی واقع شده اند، مورد واکاوی قرار دهیم.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درادامه با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص بی توجه نبودن به دریا و آب افزود: ما به تاریخ و تمدنمان نیز بی توجهی کرده ایم. ممکن است که اختلافات کاری داشته باشیم ولی بر سر تاریخ تمدن این کشور نمی توانیم اختلاف داشته باشیم. ما امروز مسئول هستیم تا میراث فرهنگی ارزشمندی که در کرانه ها و جزایر خلیج فارس وجود دارد را بدرستی بعنوان اسنادی بر حاکمیت و تسلط ایرانیان و پارسیان بر این شاخ آبه مهم تاریخی حفظ کنیم.

ده پهلوان در پایان با درود به روان شهدای دفاع از گذشته تا به امروز گفت: دفاع از این سرزمین نقل دیروز و امروز نیست و در سرزمین ما پیشینه دار است. امیدواریم که در این حوزه بستر همکاری ها فراهم شود، ما همه فرزندان این سرزمین هستیم که می توانیم در کنار یکدیگر میراث آن را بدرستی پاس بداریم.