مدرسه دارالفنون تهران؛ مدرسه ای که امیرکبیر بنا کرد

اگر کتاب های تاریخی که در قفسه کتابخانه ها خاک می خورند را ورق بزنیم، در سطر سطر آن ها به نام و مکان هایی برخورد می کنیم که آشنا هستند ولی گویی، سال هاست از آن ها یادی نکرده ایم. ما آنقدر در مشکلات کوچک و بزرگ زندگی خود غرق شده ایم که گاهی فقط وقت آن را داریم که گوشی خود را بررسی کرده و به پیام ها پاسخ دهیم. این بار کتابی از گوشه کتابخانه بردارید و خطی از آن را بخوانید. در این بین، شاید خیلی از مسائل برایتان شفاف تر شوند و پی به ارزش سرزمین مادری خود ببرید. در این مطلب، شما را به مدرسه دارالفنون تهران می بریم که در تربیت مردان و زنان نامی نقش مهمی داشته و موسسش امیرکبیر بوده که به راستی این نام برازنده اوست. با ما در تور مدرسه تاریخی دارالفنون همراه شوید تا هرچه بیشتر با دیدنی های آن آشنا شویم.

پایتخت ایران و داستانی کهن و قدیمی

پایتخت ایران از دیرباز مهد تمدن و فرهنگ بوده است. این شهر دیدنی از زمان حکمرانی سلاطین قاجار مرکز ایران بوده و در شکوفایی استعدادهای بیشماری ایفای نقش کرده است. مدرسه دارالفنون، قسمتی از این شهر دیدنی هست و جایگاه علمی و فرهنگی بالایی در بین مردم دارد. قبل از اینکه به تاریخچه و قدمت مدرسه تاریخی دارالفنون بپردازیم، بهتر است کمی از تهران برایتان بگوییم تا بدانید این بنای تاریخی در چگونه شهری بنا شده است. تهران با حدود 8.694 میلیون نفر و وسعت تقریبی 574 کیلومتر مربع، در 200 سال قبل به عنوان پایتخت رسمی ایران برگزیده شد. این شهر در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع 1100 متری از سطح آب های آزاد قرار دارد و مرکز سیاسی و اداری ایران زمین محسوب می شود. آب و هوای تهران در فصل زیبای تابستان، گرم و در سوز و سرمای زمستان، سرد و مرطوب هست. دو بنای ارزشمند در تهران وجود دارند که به عنوان نماد به حساب می آیند که یکی برج آزادی و دیگری برج میلاد است. این شهر، مرکز فعالیت های صنعتی بوده و صنایعی نظیر خودرو، برق و الکترونیک، منسوجات، شکر، سیمان و مواد شیمیایی در تهران دیدنی قرار دارند. تهران، مرکز آموزشی و علمی ایران بوده و بسیاری از معتبرترین دانشگاه های ایران در بخش های مختلف این شهر قرار دارند. در میان آن ها می توان نام دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه صنعتی امیرکبیر را مشاهده کرد. اگرچه زبان های مختلف غیر رسمی در تهران صحبت می شوند، ولی تقریبا 99 درصد از مردم فارسی را کامل می فهمند و اکثریت مردم تهران خود را ایرانی می دانند. اکثریت مردم این شهر زیبا شیعه دوازده امامی هستند، ولی با این حال ادیان دیگری هم نظیر مسیحیت و یهود در تهران مشاهده می شوند. پس از این شرح کوتاه به سراغ تاریخچه مدرسه دارالفنون تهران می رویم و دل به تاریخ می سپاریم.

مدرسه تاریخی دارالفنون، مدرسه ای تاریخی در دل پایتخت ایران زمین

حال که با پایتخت زیبای ایران آشنا شدید، به سراغ مدرسه دارالفنون تهران می رویم و با یادگار امیر ایران زمین همراه می شویم. موسس مدرسه تاریخی دارالفنون، امیرکبیر بوده است. میرزا تقی خان فراهانی ملقب به امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار بوده و از رجال سیاسی مهم و تاریخ ساز ایران به حساب می آید. او که در سال 1852 میلادی در حواوه متولد شده بود، در سه سال نخست پادشاهی ناصرالدین شاه در کنار وی به امور ایران رسیدگی کرد. یکی از کارهای با ارزش او، تاسیس مدرسه تاریخی دارالفنون بوده که در آن تعداد کثیری از دانش آموزان علوم مختلف و روز دنیا را فرا گرفتند و سال ها بعد توانستند در کسوت پزشک، مهندس و یا وکیل به جامعه خود خدمت کنند. این فرد توانا دشمنان بسیاری داشت که در نهایت باعث شدند تا شاه علیرغم علاقه شدید به امیر، او را به همراه خانواده اش به باغ فین کاشان تبعید و سرانجام در تاریخ 10 ژانویه 1852 میلادی فرمان قتل او را صادر کرد و به زندگی پربار این مرد نامی، پایان دهد. مدرسه تاریخی دارالفنون در سال 1851 تأسیس شد و نخستین دانشگاه و موسسه مدرن آموزشی در ایران بود. دارالفنون در ابتدا به عنوان یک پلی تکنیک برای آموزش جوانان فارغ التحصیل ایرانی در رشته های پزشکی، مهندسی، علوم نظامی و زمین شناسی در نظر گرفته شد. این موسسه توسط میرزا رضا و محمد طاقخان معمار باشی تحت نظارت شاهزاده قاجاری بنا گشت. در ابتدای گشایش این مدرسه تاریخی هفت معلم از کشور اتریش مسئول آموزش فرزندان خانواده های ثروتمند آن دوران بودند که بعد از مدتی این رویه تغییر یافت و دانش آموزان بسیاری در آن به تحصیل پرداختند. سال ها بعد یک سالن تئاتر باشکوه در قسمتی از معماری مدرسه دارالفنون تهران ساخته شد و علاقمندان به هنر نمایش بدان روی آوردند. در سال 1930، معماری مدرسه تاریخی دارالفنون توسط میرزا یحیی خان قره گوزلو ویران و براساس یک طرح مهندسی روسی بازسازی شد.

ساختمانی دیدنی و باشکوه با نام دارالفنون

معماری مدرسه تاریخی دارالفنون شامل پنجاه اتاق مربع شکل در چهار سمت حیاط است و همه اتاق ها دارای تزیینات زیبای نقاشی و گچبری رنگی هستند. در بخش جلوی اتاق ها، ایوان و سایبان وجود داشته و در وسط حیاط هم حوض بزرگی بود که باغچه هایی برای ساخت فضای سبز و گلکاری در اطراف آن دیده می شدند. در بخش شرقی مدرسه تاریخی دارالفنون چندین دکان وجود داشت و وزارت علوم و معارف در بخش بالایی آن قرار گرفت. در بخش شمالی، فضایی وسیع با تعدادی اتاق کوچک و بزرگ دیده شده که برای دانش آموزان نظامی و موسیقی ساخته شد. مدرسه تاریخی دارالفنون دارای آزمایشگاه های تخصصی فیزیک، شیمی، داروسازی و چاپخانه، کتابخانه، سفره خانه بود و در یکی از بخش ها، دو اسکلت برای بخش پزشکی دیده می شد. مدرسه دارالفنون تهران پس از دوران امیرکبیر به مدت هشتاد سال پابرجا بود و از آن استفاده می شد تا اینکه بالاخره تخریب و به سبک معماری روسیه مورد بازسازی شد. درب مدرسه دارالفنون تهران در حال حاضر به سمت خیابان دیدنی ناصر خسرو گشوده می شود و دارای معماری سنتی است. این درب با دو ستون زیبای نقره ای در جای خود محکم شده و در بالای آن دارالفنون و سال تأسیس آن 1268 به خط خوش نوشته شده است. در بخش بیرونی پله های مدرسه، نرده آهنی دیده می شود که از سقوط ناگهانی افراد جلوگیری می کند. بنای حال حاضر مدرسه دارالفنون تهران شامل سی و دو کلاس بوده که دوازده کلاس، در بخش شرقی بنا و در دو طبقه مجزا قرار دارند و در طرف مقابل و در بخش غربی هم دوازده کلاس دیده می شوند.

آدرس: تهران، ناصرخسرو، بالاتر از سعدی جنوبی