آثار باستانی اصفهان و عالمی شیرین از تاریخگردی

شهر اصفهان، مهمترین شهر گردشگری ایران است که در تمام دنیا شناخته شده و گردشگران زیادی را به سمت خود جذب کرده است. شاید بتوان اصلی ترین جاذبه اصفهان را کهن ترین بناهای اصفهان دانست که قدمت برخی از آثار تاریخی اصفهان به بیش از هزار سال پیش می رسد. کتاب لونلی پلنت (Lonely Planet) که یکی از مشهورترین مراجع گردشگری در تمام دنیا محسوب می شود، در نسخه راهنمای ایران، تصویری از مسجد شیخ لطف الله اصفهان را بر روی جلد کتاب به چاپ رسانده و از اصفهان به عنوان مهمترین مقصد گردشگری در ایران نام برده است. از جمله مشهورترین آثار باستانی اصفهان می توان به منارجنبان، سی و سه پل، پل خواجو، کاخ چهل ستون اشاره کرد که تعدادی از اماکن دیدنی اصفهان به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده اند. به غیر از این بناهای تاریخی که همه ما نام آن ها را می دانیم و از شکوه و جلال آن ها مطالب بسیاری شنیده ایم، بناهایی نیز در اصفهان وجود دارند که ناشناخته مانده و در بین عظمت بناهای دیگر مظلوم واقع شده اند. در این بخش قصد داریم به معرفی کهن ترین بناهای اصفهان پرداخته و اطلاعاتی در مورد هر یک از آن ها را در اختیارتان قرار دهیم تا در سفر خود بتوانید از اماکن دیدنی اصفهان بازدید کرده و با تاریخ و هنر بی نظیر اصفهان بیشتر آشنا شوید. پس با همگردی همراه باشید.

اصفهان، تاریخی ترین شهر ایران

اصفهان یکی از مهمترین شهرهای ایران است که هنر و معماری اماکن دیدنی اصفهان در تمام دنیا بی نظیر می باشد. در مورد تاریخ و قدمت آثار تاریخی اصفهان، می توان نام های مختلف آن را مورد بررسی قرار داده و مدارک موجود در این زمینه را مطالعه نمود. با توجه به این مدارک، اصفهان در گذشته با نام سپاهان شناخته می شد. این نام که در زمان ساسانیان بر روی این شهر قرار داده شده به معنای محلی برای جمع شدن سپاه می باشد. اما قدمت اصفهان از زمان ساسانیان بیشتر بوده و مربوط به زمانی است که این منطقه را اسپادانا می نامیدند. اسپا به معنای اسب بوده و می توان آن را مربوط به دوران هخامنشیان و مادها دانست.

کتابخانه سارویه

سارویه یا کهن دژ یکی از کهن ترین بناهای اصفهان است که براساس تحقیقات انجام شده، قدمت آن به بیش از 7000 سال می رسد. این بنا یکی از مظلوم ترین اماکن دیدنی اصفهان بوده که در حمله اعراب به ایران کاملا از بین رفته و تنها تپه ای خاکی از آن به یادگار مانده است. این تپه اکنون در کرانه شمالی زاینده رود و در کنار پل شهرستان قرار دارد. سارویه در آغاز دوره هخامنشیان کتابخانه بزرگی بود که کتاب های فراوانی در آن نگهداری می شد. دوره هخامنشیان، مصادف با قرن پنجم یا ششم قبل از میلاد بوده، از این رو می توان گفت که شهر اصفهان پیش از میلاد مسیح نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بسیار مورد توجه قرار داشته است. در سال های پایانی دوران صفویان بر بالای این تپه یک قلعه ساخته شد که اشرف افغان در آن و در بین آثار باستانی اصفهان اقامت داشت. به همین دلیل این تپه به تپه اشرف شهرت یافت. از این مجموعه بزرگ امروزه تنها یک تپه باقی مانده که آن نیز مورد بی مهری قرار گرفته و اکنون از آن به عنوان پیست موتور سواری استفاده می شود. همین مسائل باعث آسیب رسیدن به این اثر کهن تاریخی در بین اماکن دیدنی اصفهان و تخریب آن شده است.

آتشگاه مهربین

آتشگاه مهربین یکی از آثار باستانی اصفهان است که در خیابان آتشگاه و در 8 کیلومتری مرکز شهر واقع شد. قدمت ساخت این آتشکده در بین آثار تاریخی اصفهان به زمان ساسانیان بر می گردد. با اینکه زمان زیادی از ساخت این زیارتگاه می گذرد، اما ساختمان آن همچنان پابرجا مانده و می توان آن را یکی از سالم ترین اماکن دیدنی اصفهان معرفی کرد. این آتشکده بر روی تپه ای از جنس سنگ های رسوبی ساخته شده و دلیل ساخت آن بر روی تپه این بوده که زیارتگاه از همه جای شهر قابل دیدن باشد. جنس بنای زیارتگاه نیز از خشت می باشد که استفاده از لایه هایی از نی در آن باعث تقویت بنا شده است. آتشگاه مهربین، دارای اتاق هایی است که از آن ها برای نگهداری آتش مقدس استفاده می شد. با اینکه امکان بازسازی و مرمت این بنا وجود دارد اما در حق آن کم لطفی شده و هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است. شاید دسترسی سخت به این بنا و تبلیغات کم را بتوان از جمله عمده ترین دلایل بی توجهی به آن در بین آثار تاریخی اصفهان بیان کرد.

خانقاه علی بن سهل

علی بن سهل ازهر اصفهانی یکی از معروف ترین عرفا و دانشمندان اصفهانی است که در سال 280 هجری قمری در این شهر زندگی می کرد. سهروردی، ملقب به شیخ اشراق خود را منسوب به علی بن سهل دانسته و این را یکی از افتخارات خود به شمار می آورد. مقبره علی بن سهل در بین آثار باستانی اصفهان حدود هشتصد سال قبل از ساخت سی و سه پل بنا شده، از این رو می توان آن را جز آثار باستانی اصفهان معرفی کرد. این مقبره در خانقاه علی بن سهل ساخته شده که محل عبادت او در دوران زندگی بوده است. این خانقاه در بین دیدنی ترین بناهای اصفهان با معماری خراسانی بنا شده و قدمت آن به هزار و صد سال پیش بر می گردد. گفته می شود ابن بطوطه، جهانگرد مشهور مراکشی به مدت دو هفته مهمان ابن سهل بوده و در همین خانقاه در بین اماکن دیدنی اصفهان اقامت داشته است. حدود 200 سال پس از ساخته شدن این خانقاه، مناره ای در نزدیکی آن ساخته شد که به مناره علی شهرت یافت. معماری عمومی این مناره به شیوه رازی است که بعدها 3 مناره دیگر با نام های مناره زیار، مناره رهروان و مناره چهل دختران نیز به این شیوه ساخته شده اند.

پل شهرستان

پل شهرستان که پل جی یا پل جسر حسین نیز نامیده می شود، قدیمی ترین پلی است که بر روی رودخانه زاینده رود ساخته شده است. این پل در بین کهن ترین بناهای اصفهان در بلوار سلمان فارسی و در 4 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد. تاریخ شناسان قدمت این پل را در بین آثار تاریخی اصفهان به دوران قبل از اسلام و زمان ساسانیان نسبت داده که البته از آن پل چیزی باقی نمانده است. پلی که امروزه دیده می شود، پلی است که حدود 10 قرن پیش و در زمان سلجوقیان ساخته شده و الگوی ساخت آن نیز از معماری رازی تبعیت می کند. پل شهرستان به دلیل روستایی با نام شهرستان که در نزدیکی آن قرار دارد، به این نام خوانده می شود. با توجه به خشک شدن زاینده رود پل شهرستان جلوه خود را از دست داده و زیبایی و شکوه سابق را ندارد اما امیدواریم دوباره زاینده رود پرآب شده و روحی دیگر به اماکن دیدنی اصفهان ببخشد.

مسجد هفتشویه

یکی از آثار باستانی اصفهان، مسجد هفتشویه این شهر است که در روستایی به همین نام در بخش شمال شرقی اصفهان قرار دارد. این مسجد هزارساله از خشت خام و آجر ساخته شده و گچ بری های بسیار زیبایی نیز بر روی آن دیده می شود. این گچبری ها مربوط به دوران ایلخانی بوده و تزییناتی مانند گل و بوته و آیه های قرآنی را به تصویر کشیده است. مسجد هفتشویه با وجود گچ بری های زیبا و بی نظیری که دارد، ناشناخته مانده و مانند بسیاری دیگر از آثار تاریخی این ناحیه دچار آسیب و تخریب شده است. پیشنهاد می کنیم حتما در سفر خود به اماکن دیدنی اصفهان از این بنا بازدید کرده و تماشای گوشه های باقی مانده از آن را از دست ندهید. اگر دوست دارید از معماری های مشابه این مسجد بازدید نمایید، می توانید به دیدن مسجد جی در بین آثار تاریخی اصفهان بروید. این مسجد یکی از آثار به جا مانده از دوران سلجوقی است که در نزدیکی پل شهرستان قرار دارد.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان، معروف ترین بنایی است که در مطلب اماکن دیدنی اصفهان به شما معرفی می کنیم. این بنا برخلاف دیگر سازه های معرفی شده در بالا، مشهور بوده و یکی از مهمترین بناهای مذهبی ایران محسوب می گردد. قبل از ساخت این مسجد، در این مکان یک آتشکده بنا شده بود. با توجه به تزیینات ستون های این آتشکده، قدمت آن را به دوره ساسانیان نسبت داده می شود. پس از آن در دوران سامانیان بنای اولیه مسجد نهاده شد و سپس بخش های دیگر آن در دوره های دیلمیان، صفویان، آل بویه و سلجوقیان ساخته شد. از این رو، نمی توان این بنا را به دوره خاصی نسبت داد. قدیمی ترین قسمت مسجد، بخش شبستان آن است که با توجه به نوع معماری آن را به دوران دیلمیان نسبت داده شده است. کاشی کاری ها و مقرنس کاری های این مسجد نیز شهرت جهانی دارد تا جایی که آن را با بناهایی مانند تخت جمشید مقایسه کرده اند. مسجد جامع اصفهان یکی از 20 اثر مهم تاریخی ایران بوده که نام آن در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مسجد تاریخی در بین کهن ترین بناهای اصفهان، قدمتی 1200 ساله دارد و با توجه به حفظ و نگهداری که از آن صورت گرفته، به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری اصفهان شناخته شده و مورد استقبال بسیاری از توریست های داخلی و خارجی قرار دارد. در این مطلب سعی کرده ایم، آثاری را به شما معرفی کنیم که کمتر شناخته شده و اطلاعات اندکی از آن ها در اختیار افراد قرار دارد. امیدواریم با این کار توانسته باشیم وظیفه خود را در شناساندن آثار تاریخی اصفهان انجام داده و خدمتی هرچند اندک به تاریخ، هنر و معماری بی نظیر ایرانی کرده باشیم.