آشنایی با صنایع دستی بافتنی ایران

صنایع دستی بافتنی، یکی از گنجینه های فرهنگی و هنری ایران است که قدمتی بسیار طولانی دارد و از معروف ترین و قدیمی ترین صنایع دستی این سرزمین به شمار می رود. از دیرباز، بافتنی ها در زندگی روزمره مردم ایران جایگاه ویژه ای داشته اند و از جمله محصولاتی هستند که هم زیبایی و هنر، و هم کاربرد و کارایی را در خود جای داده اند.

با استفاده از چهارچوبی به نام "دار"، این صنایع دستی بافته می شوند. دارها، اسکلتی برای شکل گرفتن بافت مورد نظر هستند که بسته به نوع بافت، می توانند افقی یا عمودی باشند. هنرمندان و بافندگان با استفاده از دار، طرح های خود را پیاده سازی و نقش های زیبا و شگفت انگیزی را بافته می کنند.

بین صنایع دستی بافتنی ایران، قالی و فرش های دست باف سنتی به عنوان اثراتی از هنر و زیبایی بی نظیر مشهورند. خرید فرش دستبافت نه تنها به خاطر زیبایی و کیفیت بالایشان، بلکه به خاطر تاریخچه ی بسیاری که در خود جای داده اند، ارزش خرید بیشتری پیدا می کنند.

گلیم نیز از جمله بافته های داری است که بدون پرز می باشد. این بافت بر روی دارهای عمودی و افقی بافته می شود و بافت پودنمایی آن، به ویژگی ای خاص و جذاب می افزاید.

همچنین، زیلو نیز از محصولات بافتنی داری است که نخ پنبه ای به کار می رود و دارهای آن عمودی هستند. این بافت ها اغلب در روستاها تولید می شوند و از دارای بافت دوطرفه ای هستند که زیبایی و جذابیت خاصی به آنها می بخشد.

گبه نیز از دیگر بافت های داری است که پرزدار بوده و ساختار نرمی دارد. این ویژگی باعث می شود که بافت گبه، نرم و راحت برای استفاده باشد. با خرید گبه می توان دنیایی از بافت های زیبا و نرم، با رنگ های خیره کننده را به محیط خانه خود برد.

به طور کلی، صنایع دستی بافتنی ایران از ثروت های بی شماری برخوردارند که هنر، زیبایی و کاربرد را در خود جای داده اند. این صنایع، میراثی ارزشمند از تاریخ و فرهنگ ایران هستند که با حفظ و ترویج آنها، به نشان دادن ارزش های فرهنگی و هنری کشورمان کمک می کنیم.

گبه: نقش و زیبایی هنر دستباف ایرانی

گبه یکی از شاهکارهای هنر دستباف ایرانی است که با ویژگی های خاص خود، جایگاه ویژه ای در صنعت فرش دستباف دارد. این نوع فرش دارای پرزهای بلند با تراکم بالای پودها است که به آن نرمی و مقاومت بیشتری می بخشد. گبه ها اصالتاً برای مصرف خانگی عشایر بافته می شدند و کمتر جنبه تجاری داشتند، اما امروزه به عنوان یکی از جواهرات هنری دنیای فرش شناخته می شوند.

افراد قوم قشقایی، لر بویراحمد و لر بختیاری اغلب بافنده های گبه هستند. این بافندگان در طراحی گبه ها کاملاً آزاد هستند و معمولاً از طرح ها و رنگ های متنوعی استفاده می کنند. نقش های گبه از محیط و طبیعت اطراف الهام گرفته شده اند و شامل المان های هندسی و نمادینی هستند که حکایت از زندگی، اعتقادات و آیین های محلی دارند. برخی از طرح های مشهور گبه عبارتند از شیری، خشتی، حوض گبه و ابرش که هر یک دارای زیبایی بصری و معانی فرهنگی یونیکی هستند.

با تنوع رنگی و طراحی منحصربه فرد خود، گبه ها به راحتی در دکوراسیون های مدرن جای می گیرند. این فرش ها می توانند به عنوان روکش مبلمان، قطعه مرکزی اتاق نشیمن یا حتی تابلوی دیواری استفاده شوند و به هر فضایی زیبایی و گرمای خاصی بیافزایند.

زیلو بافی: هنری با اصالت در صنعت بافت ایرانی

هنر زیلوبافی یکی از جواهرات فرهنگی و هنری ایران است که اغلب مورد توجه کافی قرار نمی گیرد. این هنر، یکی از شاخه های بافتنی است که با استفاده از نخ و پنبه و مواد طبیعی دیگر تولید می شود. زیلو عموماً در مناطق گرم و خشک مانند یزد تولید و استفاده می شود و میان حصیر و فرش قرار می گیرد.

تاریخچه زیلوبافی به دوران اسلامی بازمی گردد، ولی امروزه به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی یزد شناخته می شود. تولید این هنر در گذشته به اندازه ای بود که در یزد حدود 400 کارگاه تولیدی وجود داشته است. شرایط آب و هوایی یزد، به عنوان یک شهر خشک و گرم، نیاز به زیراندازی سبک و خنک برای استفاده در منازل و مکان های مختلف را ایجاب می کرد.

قیمت زیلوبافی معمولاً بر اساس کیفیت و نوع مواد استفاده شده در تولید آن تعیین می شود. زیلوهای دستی از زیلوهای ماشینی گران تر هستند و زیلوهای تولید شده در خود شهر مبدا (یزد) ارزان تر هستند. برای خرید زیلو، دقت به بافت و جنس آن ضروری است، زیرا ممکن است زیلوهای ماشینی به جای زیلوهای دستی به فروش برسند.

زیلوها به سه دسته تقسیم می شوند: زیلوهای مسجدی، زیلوهای خانگی و زیلوهای مرغوب. همچنین، زیلوهای مسافرتی نیز به عنوان جایگزین سبک برای زمینه های مختلف استفاده می شوند.

فرش دستباف ایرانی: نمادی از هنر و فرهنگ بی نظیر

فرش دستباف ایرانی به عنوان یکی از برترین قالی های دستبافت جهان شناخته می شود و نمایانگر هنر و فرهنگ ژرف این سرزمین است. این هنر از قرن های قدیمی شکوفا شده و با گذشت زمان، توسعه یافته است، به طوری که امروزه تنوع زیادی در انواع و اشکال فرش دستباف ایرانی وجود دارد.

فرش های دستباف ایرانی به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر یک ویژگی های خاص خود را دارند. این تقسیمات شامل فرش های شهری، فرش های روستایی و فرش های عشایری می شود. فرش های شهری معمولاً دارای طرح ها و رج شمار بالا هستند، در حالی که فرش های روستایی بدون نقشه بافته می شوند و ساده ترند. همچنین، فرش های عشایری با زمختی و درشتی بافته می شوند که هر کدام از این انواع ویژگی های فردی را دارند.

شهرهایی مانند اصفهان، کرمان و تبریز به عنوان معروف ترین شهرهای تولید فرش دستباف ایرانی شناخته می شوند. این شهرها محل تولید فرش هایی با طرح ها و رنگ های متنوع هستند که به شهرت جهانی دست یافته اند.

از جنسیت نیز، فرش های دستباف ایرانی از پشم، ابریشم، گل ابریشم، کف ابریشم و سوف ساخته می شوند. طرح های این فرش ها نیز بسیار گوناگون است و شامل آثار باستانی، اسلامی، شاه عباسی، اسلیمی، قابی، اقتباسی، افشان، بته ای، عشایری، تلفیقی، واگیره ای، ترکمن، درختی، شکارگاهی، گل فرنگ، گلدانی، ماهی درهم، محرابی و هندسی می شوند.

تنوع انواع و طرح های فرش دستباف ایرانی، انتخاب مناسبی را برای هر نیاز فراهم می کند و باعث می شود هر کس به راحتی بتواند فرشی که بهترین مطابقت را با سلیقه و نیازهای خود دارد، انتخاب کند. این تنوع و زیبایی های هنر دستباف ایرانی، آن را به یکی از ارزشمندترین ارمغان های فرهنگی این سرزمین تبدیل کرده است.

هنرهای دستی بافتنی ایران، یکی از میراث های گرانبهای فرهنگی و هنری کشورمان محسوب می شوند. حمایت از این هنرها نه تنها به حفظ و گسترش آنها کمک می کند، بلکه به حفظ فرهنگ و هویت ملی نیز کمک می نماید. بافتنی ها نه تنها جزء هنر و زیبایی فرهنگی ایران هستند، بلکه نمایانگر تاریخ و ارزش های اجتماعی و فرهنگی این سرزمین می باشند.

همچنین، خرید محصولات دستی بافتنی از هنرمندان محلی، فرصتی است برای ارتباط مستقیم با فرهنگ و هنر ایرانی و درک بهتر از ارزش ها و معانی آن ها. بنابراین، با حمایت از هنرمندان محلی و بازدید از نمایشگاه ها، ما به حفظ و ارتقاء هنر و فرهنگ ایرانی کمک می کنیم و به ترویج هنر و زیبایی های این سرزمین کمک می کنیم.