شرایط و احکام سفر در ماه رمضان چگونه است؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این پرسش مطرح می گردد که شرایط و احکام سفر در ماه رمضان چگونه است؟

خداوند هیچگاه روزه را امری برای مشقت ما قرار نداده است؛ چنانچه در آیه 185 سوره بقره خداوند می فرمایند: “کسی که در ماه رمضان در وطنش حاضر باشد، باید روزه را به جا آورد، حال آنکه بیمار بوده یا در سفر باشد. خداوند آسانی بندگانش را می خواهد.” بنابراین، مطابق شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، می توانید قضای روزه هایی که به دلیل عذر شرعی نتوانستید به جا بیاورید را کامل کنید.

طبق نظر علما نیز به طور کلی مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد اما اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است، شخص مسافر بنا به نظر مرجع تقلید خود می تواند سفر خود را مدیریت کرده و قضای آن را بعد از برگشت به وطن به جای آورد.

مسافر کیست؟

براساس مقاله شرایط و احکام سفر در ماه رمضان چگونه است؟ باید بدانید که اگر سفر شخصی در ماه مبارک از شرایط زیر برخوردار باشد از نظر شرع، آن شخص مسافر بوده و احکام جاری بر اعمال او احکام مسافر است.

1. مجموع مسافت رفت و برگشت نباید کمتر از 8 فرسخ یعنی 43 کیلومتر باشد، به عبارت دیگر فاصله مبدأ و مقصد حداقل باید 21 و نیم کیلومتر باشد.
2. قبل از اینکه سفر شروع شود قصد پیمودن حداقل 8 فرسخ را داشته باشد.
3. قبل از خارج شدن از حد ترخص از تصمیم پیمودن 8 فرسخ پشیمان نشود.
4. سفرش در اثناء پیمودن مسافت شرعی، با رسیدن به وطن یا مکانی که قصد اقامت ده روزه در آنجا دارد قطع نشود.
5. سفر، مشکلات شرعی از جمله قصد برای انجام کار حرام را دارا نباشد.
6. مسافر به صورت کلی در سفر نباشد مثل عشایر و...
7. شغل مسافر سفر کردن نباشد مثل رانندگان بین شهری یا شغل وی در شهر دیگری قرار نداشته باشد.
8. حد ترخص را رد کند یعنی از وطن یا جایی که قصد اقامت ده روز یا بیشتر را دارد به اندازه ای دور شود که صدای اذان شهر را نشنود و دیوارهای شهر را نبیند.

احکام روزه مسافر از دیدگاه امام خمینی (ره)

1. مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند نباید روزه بگیرد، و مسافری که نمازش را تمام می خواند مثل کسی که شغلش مسافرت یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.
2. اگر روزه دار بعد از ظهر سفر کند باید روزۀ خود را تمام نماید و اگر پیش از ظهر سفر کند وقتی به حد ترخص برسد باید روزۀ خود را بخورد و اگر پیش از آن روزه را باطل کند کفاره بر او واجب است.
3. اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش برسد یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد و اگر انجام داده، روزه آن روز بر او واجب نیست.
4. اگر مسافر بعدازظهر به وطنش برسد یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند نباید آن روز را روزه بگیرد.

احکام روزه مسافر از دیدگاه مقام معظم رهبری

1. مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد. و مسافری که نمازش را تمام می خواند، مثل کسی که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.
2. مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی اگر برای فرار از روزه باشد ،مکروه است.
3. اگر غیر روزه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، بنا براحتیاط واجب نباید در آن روز مسافرت کند و اگر در سفر باشد، باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد، ولی اگر نذر کرده باشد روز معینی را روزه بگیرد، می تواند در آن روز مسافرت نماید.
4. اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معین نکند، نمی تواند آن را در سفر بجا آورد. ولی چنانچه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد، باید آن را در سفر بجا آورد. و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد، روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد.
5. براساس مقاله شرایط و احکام سفر در ماه رمضان چگونه است؟ باید بدانید که مسافر می تواند برای خواستن حاجت، سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبی بگیرد.
6. کسی که نمی داند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مساله را بفهمد، روزه اش باطل می شود و اگر تا مغرب نفهمد، روزه اش صحیح است.
7. اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل می باشد و در سفر روزه بگیرد، روزه او باطل است.
8. اگر روزه دار بعدازظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند، وقتی به حد ترخص برسد، یعنی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود، باید روزه خود را باطل کند، و اگر پیش از آن روزه را باطل کند، بنابر احتیاط کفاره نیز بر او واجب است.
9. اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش برسد یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد و اگر انجام داده روزه آن روز بر او واجب نیست.
10. اگر مسافر بعدازظهر به وطنش برسد، یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند، نباید آن روز را روزه بگیرد.
11. براساس مقاله شرایط و احکام سفر در ماه رمضان چگونه است؟ باید بدانید که مسافر و کسی که از روزه گرفتن عذر دارد، مکروه است در روز ماه رمضان جماع نماید و در خوردن و آشامیدن کاملا خود را سیر کند.

احکام روزه مسافر از نظر آیت الله سیستانی

1. مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد و مسافری که نمازش را تمام میخواند مثل کسی که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.
2. مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی برای فرار از روزه مسافرت مکروه است و همچنین است مطلق سفر در ماه رمضان مگر اینکه برای حج یا عمره یا به جهت ضرورتی باشد.
3. اگر غیر روزه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، چنانچه به اجاره یا مانند آن واجب شده باشد، یا روز سوم از روزهای اعتکاف باشد، نمی تواند در آن روز مسافرت کند و اگر در سفر باشد چنانچه ممکن است باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد؛ ولی اگر روزه آن روز به نذر واجب شده باشد ظاهر آن است که سفر در آن روز جایز است و قصد اقامت واجب نیست، هرچند بهتر آن است که تا ناچار نشود مسافرت نکند و اگر در سفر است قصد اقامت نماید. ولی اگر به قسم یا عهد واجب شده باشد ـ بنا بر احتیاط واجب ـ مسافرت نرود و اگر در سفر بود قصد اقامت کند.
4. اگر نذر کند روزه مستحبی بگیرد و روز آن را معین نکند، نمی تواند آن را در سفر بجا آورد، ولی چنانچه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد، باید آن را در سفر بجا آورد. و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد، روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد.
5. مسافر می تواند برای خواستن حاجت سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبی بگیرد، و احوط این است که آن سه روز روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد.
6. کسی که نمیداند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزه اش باطل می شود و اگر تا مغرب نفهمد، روزه اش صحیح است.
7. اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل میباشد و در سفر روزه بگیرد، روزه او ـ بنا بر احتیاط ـ باطل است.
8. اگر روزه دار بعدازظهر مسافرت نماید، باید ـ بنا بر احتیاط ـ روزه خود را تمام کند، و در این صورت قضای آن لازم نیست، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند، ـ بنا بر احتیاط واجب ـ نمی تواند آن روز را روزه بگیرد، خصوصاً اگر از شب نیت سفر داشته باشد. ولی در هر صورت نباید پیش از رسیدن به حد ترخص چیزی را که روزه را باطل میکند انجام دهد، وگرنه کفاره بر او واجب می شود.
9. اگر مسافر در ماه رمضان چه آنکه قبل از فجر در سفر بوده و چه آنکه روزه بوده و سفر نماید، چنانچه پیش از ظهر به وطنش برسد، یا به جایی برسد که میخواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده ـ بنا بر احتیاط ـ باید آن روز روزه را بگیرد و در این صورت قضا ندارد و اگر انجام داده، روزه آن روز بر او واجب نیست و باید آن را قضا کند.
10. اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش برسد، یا به جایی برسد که میخواهد ده روز در آنجا بماند ـ بنا بر احتیاط ـ روزه اش باطل است و باید آن را قضا کند.
11. مسافر و کسی که از روزه گرفتن عذر دارد، مکروه است در روز ماه رمضان جماع نماید، و در خوردن و آشامیدن کاملاً خود را سیر کند.

روزه مسافر از نظر آیت الله مکارم شیرازی

1. مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر، دو رکعت بخواند، نمی تواند در آن سفر روزه بگیرد؛ ولی باید قضای آن را بجا آورد، و مسافری که نمازش را تمام می خواند؛ مثل کسی که شغل او سفر است، باید در سفر روزه بگیرد.
2. اگر روزه دار بعدازظهر مسافرت کند، باید روزه خود را تمام کند و صحیح است.
3. اگر روزه دار پیش از ظهر مسافرت کند، وقتی به «حد ترخص» برسد؛ یعنی به جایی برسد که صدای اذان شهر را نشنود و اهل آنجا او را نبینند، باید روزه خود را رها کند و اگر پیش از آن روزه را باطل کند، علاوه بر قضا، بنابراحتیاط واجب، کفاره هم دارد.
4. مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است.
5. اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش برسد، یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه تا آن وقت، کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده است، باید آن روز را روزه بگیرد و اگر انجام داده، باید بعداً قضای آن را بجا آورد.
6. اگر مسافر بعدازظهر به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز در آن جا بماند برسد، نباید آن روز را روزه بگیرد، و بعداً قضای آن را بجا می آورد. طبق نظر علما بطور کلی مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد اما اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است، شخص مسافر بنا به نظر مرجع تقلید خود می تواند سفر خود را مدیریت کرده و قضای آن را بعد از برگشت به وطن به جای آورد.

احکام نماز مسافر

• در کنار شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، شرع می گوید اگر شما به سفر رفته اید و دارای شرایط زیر هستید، باید نماز خود را به صورت شکسته به جا آورده و نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت بخوانید.
• مقصد شما باید حد فاصل چهار تا هشت فرسخ از محل اقامت تان دورتر باشد. اگر کمتر و بیشتر از این فاصله بود حد ترخص رعایت نشده است.
• از ابتدای سفر باید قصد کنید که بیش از هشت فرسخ از خانه خود دور نمی شوید.
• قبل از رسیدن به حداقل مسافت، یعنی چهار فرسخ، باید قصد خود را مشخص کرده باشید.
• سفر شما نباید برای کار حرام صورت بگیرد.
• اگر به وطنی دورتر سفر می کنید و بین راه قصد اقامت ده روزه در مکانی را دارید. حکم برای آن مکان ده روزه لحاظ خواهد شد.
• شغل شما نباید مسافرت باشد. خواه راننده تریلی یا اتوبوس باشد و یا هر پیشه دیگری که مجبورید به خاطر آن مدام به شهرهای مختلف سفر کنید.
• در ادامه شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، اگر کوچ نشین هستید و محل زندگی ثابتی ندارید، شما در رده مسافرین قرار نمی گیرید.
• باید ده روز در محل جدید اقامت داشته باشید. محلی که صدای اذان وطنتان در آن شنیده نشود.
• اگر در موارد ویژه و خاص قرار گرفتید باید با مراجعه به کتب فقهی یا تماس با دفاتر مراجع عظمای تقلید از حکم خود مطلع شوید.

کفاره روزه مسافر

• در مواردی به مسافر کفاره تعلق می گیرد. هنگامی که او قبل از ظهر مسافرت خود را شروع کند، روزه اش باطل است. با این وجود نمی تواند قبل از رسیدن به فاصله مشخص چهار فرسخی یا همان حد ترخص افطار کند. اگر چنین کرد، کفاره باطلکردن روزه به شکل عمدی بر او واجب است.
• مطابق شرایط شرعی روزه مسافر در ماه رمضان، کفاره افطار عمدی در ماه رمضان عبارتست از غذا دادن به شصت فقیر که فقر و تنگدستی آنها اثبات شده و یا شصت روز روزه داری به شرطی که یک ماه و یک روز آن متوالی و پشت سر هم به جا آورده شود. باقی شصت روز اگر جابجا و در ماههای متفاوت باشد، ایرادی ندارد.