محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است.

شهرستان محلات با برخورداری از بسته کامل گردشگری، مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی به شمار آمده و شما را از سفر به هر نقطه دیگری بی نیاز می کند. محلات در جنوب شرقی استان مرکزی و در فاصله حدودا 250 کیلومتری غرب پایتخت قرار گرفته است. به واسطه همجواری با دلیجان به عنوان یکی از کریدورهای اصلی جنوب به شمال و جنوب به شرق کشور، دسترسی از نیمه جنوبی کشور به این شهرستان هموار است.

محلات در کشور به عنوان پایتخت گل شناخته شده و کمتر ایرانی است که نام «شهر گل» یا «هلند ایران» را نشنیده باشد. قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی تقریبا کوهستانی، آب و هوای مطلوبی را برای این شهر به ارمغان آورده تا در تمام فصول سال به ویژه بهار و تابستان پذیرای مسافران و گردشگران از تمام نقاط کشور باشد.

اگر از سمت پایتخت (شرق استان مرکزی) راهی محلات شوید، به شهر نیمور می رسید. درباره نامگذاری نیمور سخن بسیار است، عده ای ریشه این نام را «تیمور» و عده ای دیگر «نیم آورد» می دانند که در اثر گذر زمان به نیمور تبدیل شده است. اگرچه به خاطر معادن غنی و باکیفیت سنگ تزئینی این منطقه، نیمور سیمای توسعه ای و مدرن به خود گرفته اما اگر کمی در کوچه و محله های نیمور تامل کنید، بوی تاریخ را در آن استشمام خواهید کرد.

براساس آنچه که منابع تاریخی روایت کرده اند و مقاله محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است، تاریخ این شهر به دوران ساسانی و پیشدادیان می رسد. دهه های پیش اسنادی از غار زل هستیجان (از توابع دلیجان) کاوش شده و در حال حاضر حدود 300 مورد از این اسناد در دانشگاه برکلی آمریکا موجود است. جالب اینجاست که در بیشتر این اسناد که متعلق به حدود هزار و 300 سال پیش است از نیمور نام برده شده است. این موضوع نشان دهنده پیشینه بسیار قوی فرهنگی و تاریخی در این منطقه است.

از میدان امام حسین (ع) نیمور که به ست شمال حرکت کنید، بوی تاریخ را بیشتر احساس می کنید، این منطقه یادآور محله های کهن شهر نراق است. هنوز هم بسیاری از خانه های اینجا ساختار قدیمی خود را حفظ کرده، حتی سقف قوسی که محلی برای نگهداری احشام یا آذوقه آنها بوده نیز در برخی بناها موجود است و برخی باغ ها نیز توانسته اند در برابر تغییر کاربری مقاومت کنند اما در این منطقه و در میان ساختمان ها و کوچه های باریک، بنایی خودنمایی می کند که مردم آن را قلعه جمشیدی یا قلعه گبری می نامند. به اعتقاد برخی منابع تاریخی، این قلعه محور اصلی شکل گیری نیمور بوده و هسته مرکزی شهر را تشکیل میداده است.

اکثر کتب معتبر تاریخی مانند «تاریخ قم»، «راهنمای قلعه های ایران»، «مختصر البلدان» و «سفرنامه عراق عجم» که از این منطقه سخن گفته اند، از نیمور و قلعه مستحکم و زیبای آن یاد کرده اند. چنانکه ابن فقیه می گوید: «...و هیچ بنایی از خشت و گل، خوش منظرتر از بنای نیمور، روستایی در اصفهان نیست و در این بناها، تصویرها، و اخبار و پندها شگفت انگیز است.»

این قلعه شگفت انگیز رمز و رازهای بسیاری را در خود جای داده و از تکنولوژی های شگفت انگیزی برای محافظت از ساکنان خود بهره می برده است به طوری که ساکنان آن ماهها در برابر مهاجمان مقاومت کرده و آنها را شکست داده اند.

کمی آن طرف تر از قلعه جمشیدی و در میان دشت نیمور بنایی وجود دارد که آن را میل میلونه می نامند. با وجود ثبت این بنا در فهرست آثار ملی، اما ابهام هایی در مورد کاربری آن وجود دارد و اینکه آیا ارتباطی بین میل میلونه و قلعه یا حصار نیمور وجود دارد یا خیر به درستی مشخص نیست.

میل میلونه می تواند تنها بخشی باقیمانده از یک بنا یا برج نگهبانی باشد. شباهت آن به یک ستون از چهار طاقی و پایه های باقیمانده از آتشکده آتشکوه احتمال آتشکده بودن آن را نیز مطرح می کند. به گواه کتب تاریخی، در گذشته، اطراف این بنا ظروف، ابزار نظامی و استخوان انسان نیز یافت شده است. میل میلونه هر چه باشد، مانند میخی محکم پیشینه نیمور را به زمین کوبیده است.

یخچال نیمور به عنوان تنها یخچال باقیمانده در منطقه دلیجان، محلات و خمین، پل تاریخی این شهر که متعلق به دوران قاجار است در کنار قلعه نائب و حصار نیمور که اکنون بقایایی از آن در قسمت شمالی شهر باقی مانده، از دیگر آثاری است که دیدن آنها خالی از لطف نیست.

براساس مقاله محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است، باید بدانید که در تپه های جنوبی نیمور و به شکل پراکنده بیش از 125 سنگ نگاره وجود دارد که باستان شناسان آنها را به متعلق به هزاره دوم تا نهم قبل از میلاد می دانند.

بناهای دیدنی نیمور به همین ها ختم نمی شود، کمی آن سوتر از محلات و در محدوده جنوب شهرستان بر روی رودخانه اناربار، سازه ای قدیمی وجود دارد که ممکن است از دور یک دیوارچین ساده به نظر برسد اما اگر از نزدیک به آن نگاه کنید، انواع دانش مهندسی آب و خاک، مکانیک آب و استاتیک را در آن خواهید یافت. این بنای شگفت انگیز که عمری بیش از 2000 سال داشته و متعلق به دوران ساسانیان است، «بند نیمور» نام دارد.

براساس مقاله محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است، باید بدانید که بند نیمور سازه ای است که آب رودخانه را به سمت دشت نیمور هدایت می کند و از تکنولوژی هایی از قبیل تقسیم درست آب، جلوگیری از انسداد مسیرهای هدایت آب و...برخوردار است.

در مسیر حرکت از نیمور به سمت محلات، روستای هدف گردشگری آتشکوه قرار دارد که اثری ارزشمند و تاریخی را در خود جای داده است. آتشکده آتشکوه یکی از مهمترین آثار بجا مانده از دوران باستان در ایران است که مورخان قدمت این بنا را به دوره ساسانیان مربوط می دانند.

بنای چهار طاقی آن شامل ستون های سنگی استوانه ای شکل است که بر روی هم استوار شده اند. این بنا دارای اتاق های سرپوشیده و محلی برای برافروختن آتش بوده و طبیعت سرسبز و دلنشین منطقه به جذابیت های این بنا افزوده است. اثر در تاریخ 21 آبان 1317 با شماره ثبت 311 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اگر بخت با شما یار باشد، می توانید شاهد آدام و رسوم کهنی مانند «قوچ گدار» یا لایروبی رودخانه لعل بار و نهرهای نیمور نیز باشید. مراسمی که قدمت آن به بیش از 1000 سال می رسد. سیستم آبیاری دو هزار ساله دشت نیمور نیز یکی از روشهای جالب اما گیج کننده است که برای درک آن نیاز به تمرکز و تکرار دارید.

مراسم زیبای بیل گردانی به عنوان شکرانه آب و آغاز فصل کشت، هر ساله در هفته سوم فروردین در نیمور برگزار می شود. این آئین باستانی مذهبی بیش از دو هزار سال قدمت دارد و هرساله پس از پایان لایروبی توسط کشاورزان نیمور برگزار می شود. اگر آداب و رسوم کشور برای شما جذاب است، یکی از این آیین ها را می توانید با تمام جزئیات به شکل زنده ببینید.

پس از آتشکوه و در مسیر محلات روستای گل چشمه به عنوان مرز میان استان مرکزی و اصفهان واقع شده است. اینجا یکی از ارزشمندترین زیست بوم های جانوری کشور است، چرا که در منطقه حفاظت شده موته تنها زیستگاه آهوی ایرانی واقع شده است. ظل السلطان، فرزند ناصرالدین شاه و حاکم منطقه به تنهایی نسل بسیاری از حیوانات این منطقه از جمله گورخر و پلنگ را در این نقطه نابود کرده و به دلیل برهم خوردن چرخه طبیعت و شکار بی رویه، خطر آهوی ایرانی را نیز تهدید می کند.

اگر خیلی خوش شانس باشید، می توانید گله هایی از این جانور ارزشمند را مشاهده کنید. اگر به رصد اجرام آسمانی علاقمند هستید، اطراف روستای گل چشمه به دلیل نبود آلایندگی نوری گزینه مناسبی برای این کار است.

روستاهای شهرستان محلات نیز هر کدام به دلیلی بهانه مناسبی برای حضور گردشگران دارند. روستای لریجان که پیش از نوروز به دلیل تولید سبزه نوروزی سیمای سبز به خود گرفته بود، گردشگران را برای بازدید از ارگ تاریخی خود فرا می خواند. هرچند به دلیل کم توجهی، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست اما با این وجود، باز هم می تواند مقصدی مطلوب برای علاقمندان به تاریخ و پیشینه این سرزمین باشد. آنطور که لعل بار، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان محلات می گوید، این روستا نیز به دلیل پتانسیل های تاریخی و طبیعی و باغات بسیار در آستانه تبدیل شدن به روستای هدف گردشگری است.

در فاصله حدود 40 کیلومتری شمال شرقی محلات، روستای خورهه قرار دارد که یکی از بناهای منحصر بفرد تاریخی کشور را در خود جای داده است. از دور دو سرستون در این بنا خودنمایی می کند که به گفته محققان و اسناد باستانی، تعداد آنها 12 عدد بوده و با قدمت 2200 سال مربوط به دوره سلوکیان یا اشکانیان است. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 131 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. حفاری های باستانی این مکان در سال 1955 میلادی توسط اداره باستان شناسی ایران به عمل آمد و در خلال این کاوش ها، تعدادی سفال و چند اثر نقره متعلق به دوره سلوکیان کشف شد.

در پایان این کاوش ها، باستان شناسان کشف کردند که ساختمان خورهه مرکب از 3 ساختمان مرتبط به هم بوده است. همچنین محوطه های باستانی مربوط به دوران سلجوقیان نیز در خورهه وجود دارد. این بناها تنها جاذبه های گردشگری خورهه نیستند بلکه غارها، طبیعت زیبا و جذاب به ویژه در ابتدای بهار و انار خورهه نیز بهانه هایی هستند که شما را برای سفر به خورهه ترغیب خواهند کرد.

از خورهه که به سمت محلات حرکت کنید، پس از طی حدود 20 کیلومتر، به منطقه نمونه گردشگری آبگرم خواهید رسید. آبگرم محلات یکی از مشهورترین چشمه های آبگرم کشور است. مجتمع جهانگردی آبگرم محلات چندین چشمه مختلف با ترکیبات معدنی و دمای متغیر از 35 تا حدود 100 درجه سانتیگراد را در خود جای داده که هرکدام برای درمان بیماری های مختلفی از جمله کبدی، صفراوی، کلیوی، دستگاه گوارش و همچنین بیماری های رماتیسمی، استخوانی، پوستی و ریوی مفید است.

براساس مقاله محلات مقصد مناسبی برای سفرهای نوروزی است، باید بدانید که این چشمه ها در طول سال همواره میزبان مسافران متعددی از داخل و خارج از کشور است. امکانات رفاهی مطلوب این سایت گردشگری، شرایط مناسبی را برای اسکان گردشگران فراهم کرده است. اگر به آبگرم سفر کردید، طبیعت گردی در کوههای منطقه و چشم انداز زیبای ارتفاعات آن را از دست ندهید.

با گذر از نقاط مختلف تاریخی و طبیعی شهرستان، نوبت به شهر محلات می رسد تا حسن ختامی برای سفر باشد. آوازه گل شهر خوش آب و هوای محلات در همه جا پیچیده است. این شهر کهن، نام های بسیاری را به خود دیده تا به محلات رسیده است. در سفرنامه های مختلف از محلات و کوچه باغ هایش بسیار سخن گفته شده و طبیعت این شهر ستوده شده است.

اگر در محله های قدیمی این شهر گردش کنید، آثاری از این تاریخ کهن مشاهده خواهید کرد. سرچشمه محلات از پربازدیدترین نقاط کشور است. در مسیر رسیدن به سرچشمه، چنارهای سربه فلک کشیده، توجه هر کسی را به خود جلب می کند. تونل های جذاب و دلنشینی که توسط بیش از 5000 چنار جوان و چند ده ساله در خیابان های شهر ایجاد شده، جاذبه ای است که نباید از آن غافل شد. گویا محلات و چنار با هم عجین شده اند و محلات را با چنارهایش و چنار را با محلات می شناسند.

در مسیر سرچشمه، چناری کهنسال خودنمایی می کند که عمر آن را از 400 تا 1200 سال تخمین می زنند اما هرچه هست در تمام کتاب های تاریخی از این درخت باعظمت یاد شده است. هرچه به سرچشمه نزدیک شوید، زیبایی چنارها بیشتر می شود. در نزدیکی سرچشمه، تنها آسیاب آبی شهرستان قرار دارد که قدمت آن به دوران صفویه می رسد.

از آسیاب آبی که گذر کنید، به سرچشمه خواهیم رسید. منطقه نمونه گردشگری پارک سرچشمه در شمالی ترین نقطه شهرستان محلات قرار گرفته و با بهره گیری از چشمه ای خروشان، سرچشمه حیات در منطقه بوده است. درباره علت نامگذاری یا تاریخچه تاسیس آن اطلاعات چندانی وجود ندارد اما اکثر روایت ها و نوشته ها، تاسیس آن را به دوران قاجار نسبت می دهند. هر چند یافته های تاریخی قدمت آن را به صفویه نیز می رساند. ظل السلطان، فرزند ناصرالدین شاه کسی که بیش از 30 سال بر اصفهان حکومت کرد نیز از سرچشمه یاد کرده است.

تصاویر قدیمی از سرچشمه نیز وجود دارد که ادعا می شود مربوط به پادشاهان قاجار و ناصرالدین شاه است که نمی تواند آن را تائید یا رد کند اما چنارهای قطور و سربه فلک کشیده و یکپارچه داخل پارک و پائین دست آن تا آسیاب آبی و از آسیاب تا چنار کهنسال این شهرستان نشان از قدمت این پارک دارد.

در کاوش های باستان شناسی که هنگام بازسازی محوطه سرچشمه انجام شد، لوله های سفالی هدایت آب در این منطقه یافت شد که نشان از پیشینه این پارک دارد. در کتیبه ای که هنگام بازسازی سرچشمه یافت شد، به این نکته اشاره شده است که یک چهارطاقی در مظهر چشمه در سال 988 هجری قمری به دستور شاه سلطان محمد خدابنده، چهارمین شاه صفوی در این محل احداث شده است.

به جرات میتوان سرچشمه را پربازدیدترین نقطه استان مرکزی نامید، چرا که در ایام تعطیلات و به ویژه تعطیلات نوروز، همواره شاهد جمعیت انبوه بازدید کنندگان از این منطقه نمونه گردشگری هستیم. براساس اعلام نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان محلات، در بازه 15 اسفند 1401 تا 15 فروردین 1402، بیش از 55 هزار نفر یعنی تعدادی فراتر از جمعیت این شهرستان از سرچشمه بازدید کرده اند و تراکم جمعیت در روزهای تعطیل موید این مسئله است.

از نکات منحصر بفرد سرچشمه، زیبایی چهار فصل آن است. در بهار و تابستان گلهای رنگارنگ در کنار سرسبزی غالب بر بوستان جلوه زیبایی را خلق می کند و در زمستان، درختان مه گرفته در کنار بخار آب تصویری دلنشین خلق می کند بویژه اگر با برف نیز تلفیق شود.

در فصل پاییز به دلیل برخورداری این پارک از درختان چنار و ریزش برگ ها، تابلوی بی نظیری از نقاشی طبیعت خلق می شود که چشم هر بیننده ای را به خود میخکوب می کند.

سرچشمه از ابتدا تا انتها، کتابی از زیبایی، لذت و آرامش را پیش روی شما می گشاید که هرکسی را تا ورق زدن تک تک برگ ها، پای خود میخکوب می کند، چشمه ای خروشان که در ابتدا با حوضی پر از ماهی، کودکان و چه بسا بزرگترها را برای مدتی سرگرم می کند، آب چشمه که در رگهای پارک جاری شده و به آن زندگی می بخشد و درختان چناری که هویت محلات هستند با عمری چند ده ساله همچون تمام نقاط شهر، در سرچشمه نیز جلوه ای بدیع خلق می کنند.

آب چشمه پس از سیری کوتاه در سرچشمه، با یک سقوط آزاد، آبشاری دلنشین را بوجود می آورد که خود سندی دیگر بر منحصر بفرد بودن سرچشمه است.

در محوطه پایین دست آبشار نیز فضایی دلنشین برای استراحت فراهم است. پایان بخش فضای پارک، دریاچه و پلی است که روی آن ایجاد شده تا علاوه بر افزایش فضای پارک، محل مناسبی برای استراحت یا چادر زدن مسافران فراهم شود.

رستورانها، سوپرمارکت ها، شهربازی، گلخانه ها و فضاهای اقامتی و رفاهی موجود در داخل و اطراف سرچشمه، اقامتی بی دغدغه را برای مسافران و بازدید کنندگان فراهم کرده است. در کنار اینها، تونل سبز حاصل از درختان چنار تنومند در خیابان های منتهی به سرچشمه، در هنگام ورود، شما را به میهمانی جذابی فرا می خواند و در هنگام خروج، بدرقه ای آرامش بخش در انتظار شما خواهد بود.

کمی پایین تر از سرچشمه، در پهنه ای به وسعت حدود 25 هکتار، کوچه باغ های باقیمانده از محلات قدیم با نام «پولگان» وجود دارد که سرسبزی جذاب آن در کنار شکوفه های بهاری یا میوه های پاییزی و جریان دلنشین آب، آرامش بی نظیری را به هر انسانی هدیه می کند. باغداران کهنسال این منطقه نیز همواره با آغوش باز پذیرای بازدید کنندگان هستند. یک بار تجربه این منطقه، شما را مشتاق به بازدید دوباره از آن خواهد کرد.

سقف چوبی مسجد جامع محلات و نوشته های روی آن که اثر هنرمندان خطاط نامداری مانند شیخ زین العابدین محلاتی از خطاطان برجسته دوران قاجار در آن مشاهده می شود، از ناشناخته ترین جاذبه های محلات است که بازدید از آن خالی از لطف نیست. بقاع امامزادگان محلات به ویژه امامزادگان فضل و یحیی (ع) با محراب سنگی ارزشمندی که قدمت آن را متعلق به سال 330 تا 430 هجری قمری می دانند و همچنین درخت کهنسال موجود در حیاط این امامزاده از دیگر نقاطی است که می توان در سفر به محلات از آن بازدید کرد.

در گوشه و کنار محلات نیز غارهایی از جمله غار سوراخ گاو و شاه بلبل واقع در خورهه، غار چال شغال در روستای آتشکوه، غار یکه چاه واقع در روستای یکه چاه و غار بابا جابر در روستای جودان موجود است که اگر از راهنمایان محلی کمک بخواهید، شما را به سمت آنها هدایت خواهند کرد. سرآمد آنها غار آزاد خان در غرب محلات و روستای سنجه باشی است که شاهد دوران مهمی از تاریخ در زمان حمله آزاد خان افغان بوده که بسیاری را در غار محبوس می کند.

دیدن باغ های تولید گل و گلخانه های محلات یکی از اصلی ترین بهانه های هر شخص برای بازدید از محلات است. سابقه تولید گل در شهرستان محلات به حدود 100 سال می رسد و این دانش تجربی در کنار شرایط آب و هوایی و خاک حاصلخیز، محلات را به مهد تولید و پرورش گل های زینتی و شاخه بریده کشور تبدیل کرده است.

تولیدات باکیفیت محلات سالها است که راه خود را به کشورهای همسایه و اروپا نیز باز کرده اند. رتبه نخست کشور در تولید گلهای فصلی و نشائی، رتبه دوم کشور در تولید گلهای شاخه بریده و رتبه سوم کشور در تولید گل های گلدانی را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر هزار بهره بردار در سطح 1027 هکتار شامل 608 هکتار فضای باز و 419 فضای گلخانه ای در صنعت گل و گیاه مشغول فعالیت هستند. تجربه بازدید از گلخانه های محلات و دیدن گلهای نادر و جذابی که تنها در محلات یافت می شود، تا مدتها در خاطر شما خواهد ماند.

در پایان سفر به محلات، به جز تصاویر زیبایی که با خود خواهید داشت، ارده و حلوای محلات را به عنوان سوغات تهیه کنید تا کام جسمتان نیز مانند کام روحتان شیرین شود.