کاربری بهتری را میتوان برای خانه نیما یوشیج در تهران در نظر گرفت

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، کاربری بهتری را میتوان برای خانه نیما یوشیج در تهران در نظر گرفت.

«نیما یوشیج» (پدر شعر نو فارسی) اهل مازندران بود و سالها در خانه پدری اش در یوش می زیست، اما چند سالی در کنار همسرش «عالیه جهانگیر» و فرزندشان در خانه ای در دزاشیب تهران و در همسایگی جلال آل احمد و سیمین دانشور زندگی کرد؛ خانه ای که گفته می شود زمین آن با وامی که عالیه (همسر نیما) از بانک ملی گرفته بود، خریداری شد و بعدها توسط خود نیما و همسرش ساخته شد اما نیما و عالیه سالهای زیادی در این خانه زندگی نکردند. دو سال بعد از فوت عالیه هم فرزندشان این خانه را فروخت.

بعد از آن یادگار نیما در تهران فراز و نشیب های زیادی را پشت سرگذاشت؛ در دورانی متروکه و جای خواب معتادان شد. با این وجود تلاش های زیادی برای حفظ این خانه شد و به دنبال آن سال 1380 خانه در فهرست میراث ملی ثبت شد، اما بعد از 16 سال یعنی آبان سال 1396 با شکایت مالک وقت خانه که سودای تخریب داشت و با حکم دیوان عدالت اداری، از فهرست ثبت ملی خارج شد. هرچند علاقمندان به نیما و میراث دوستان دست روی دست نگذاشتند و به این موضوع معترض شدند.

دی همان سال 1396 گروه «خانه ام ابری است» با هدف جلوگیری از تخریب خانه نیما یوشیج در تهران راه اندازی شد و جمعی از اهل قلم و هنر با امضاء بیانیه ای و جمعی از اهل فرهنگ و هنر نیز در نامه ای به شهردار تهران خواستار حفظ خانه «نیما یوشیج» در تهران شدند. به دنبال آن معاون رئیس جمهور دوم بهمن 1396 در نامه ای به معاون میراث فرهنگی کشور خواستار ساماندهی و رسیدگی به وضعیت خانه نیما یوشیج شد.

سازمان میراث فرهنگی با بررسی برخی مدارک و بر اساس ماده قانونی با عنوان 79، در مکاتبه ای با دیوان عدالت ادار، بار دیگر درخواست بازگرداندن رأی ثبت ملی خانه نیما یوشیج را مطرح کرد و چهارم بهمن 1396 «خانه نیما یوشیج» دوباره واجد ارزش ثبت شناخته شد.

بعد از پشت سر گذاشتن این چالش ها، انگار آبها از آسیاب افتاد و خیال همگان از بابت خانه نیما راحت شد و همین، خانه نیما یوشیج را به فراموشی سپرد، در آن سالها درختها خشکیدند و حیاط خانه به زباله دانی همسایه ها تبدیل شد. تنها یادگار نیما در تهران دیگر رنگ و بوی گذشته را نداشت و برای سرپا ماندن تقلا می کرد. آنقدر وضع وخیم شد که انجمن های دوستدار میراث فرهنگی دی سال 1397 با حضور در جلو خانه «نیما» در محله دزاشیب و با روشن کردن شمع به یاد نیما، خواستار توجه مسئولان شهری و میراثی به وضعیت این بنای تاریخی و ملی شدند.

دوباره توجه ها به خانه نیما یوشیج در تهران جلب شد و فروردین سال 1398 شهردار منطقه یک تهران از خرید این خانه توسط شهرداری خبر داد و قرار بر این شد که سازمان زیباسازی مرمت خانه را آغاز کند و تا 21 آبان (سالروز تولد نیما یوشیج) این خانه را افتتاح کند؛ وعده ای که بیش از دو سال به طول انجامید و سرانجام خانه نیما یوشیج 22 آبان سال 1400 به خانه موزه تبدیل و افتتاح شد.

اکنون حدود دو سال از افتتاح خانه موزه نیما یوشیج میگذرد، اما این خانه جز اینکه گفته می شود «خانه نیما» هست، رنگ و بو و نشانی از زمان زیست نیما یوشیج ندارد؛ در ورودی چوبی و شیشه ای مدرن و آیفون تصویری که برای زنگ خانه کار گذاشته شده، در تضاد با شکل و شمایل قدیمی خانه است، حتی وسایل قدیمی خانه سر جایشان نیستند، انگار همیشه یک جای کار برای حفظ این یادگاری نیما می لنگد.

احمد محیط طباطبایی، رئیس شورای بین المللی موزه ها در ایران (ایکوم) می گوید: نیما در ادبیات معاصر ایران و تحولات شعر فارسی جایگاه مهم و تأثیرگذاری دارد. او اهل یوش مازندران بود و خانه پدری او در یوش در زمان دکتر کازرونی (رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی در سالهای 72 تا 76) مرمت شد و با مجوزی از دولت، پیکر این شاعر از امامزاده عبدالله به خانه اش در یوش منتقل و دفن شد. هر چه مدارک و اسناد از نیما و دوستان نیما که به او هدیه داده شده بود یا امضاء نیما پای آن بود، به خانه اش در یوش منتقل و به نمایش گذاشته شد.

همچنین در سال 1383 در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در هفته میراث فرهنگی، بابک گرمچی (نقاش، متخصص چاپ دستی و گرافیست ایرانی) از سوی سازمان میراث فرهنگی نمایشگاهی از نیما و آثارش برپا کرد و کل این نمایشگاه نیز به خانه نیما در یوش منتقل شد.

او ادامه می دهد: وقتی موضوع خانه نیما در تهران مطرح شد، شهرداری تهران و واحد زیباسازی، این خانه را در اختیار گرفتند، اما متاسفانه با خانه نیما در تهران آن رفتاری که با خانه دکتر شریعتی و خانه سیمین و جلال داشتند، نشد. در واقع این خانه دچار دستبرد به معنای تغییر در وجوه تاریخی آن شد. ضمن اینکه مدارک، وسایل و اسناد این خانه موجود نیست اما به هر حال این خانه هنوز باقی است و بهتر است به جای خانه موزه نیما یوشیج، به «موزه یا کتابخانه نیما یوشیج» یا «خانه شعر و ادبیات معاصر ایران» تغییر کاربری داده شود، چون مدارک و اسناد مربوط به نیما در خانه یوش قرار گرفته و از آن مدارک نمیتوان در این خانه هم استفاده کرد.

همچنین میتوان در خانه تهران نیما با استفاده از حقیقت مجازی فضاسازی هایی انجام داد که برای مخاطب جذاب باشد.

محیط طباطبایی همچنین به وضعیت قبر مادر و همسر نیما یوشیج در قبرستان امامزاده عبدالله اشاره می کند و می گوید: قبر نمادین نیما که در گورستان امامزاده عبدالله قرار داشت، در سالهای گذشته توسط شهرداری ساماندهی شد و یادمانی هم برای او گذاشتند اما قبر مادر و همسرش که در کنار او قرار داشت، نیاز به ساماندهی دارد. همچنین برای یادمان نیما در امامزاده عبدالله میتوان از QR کد استفاده کرد.