قلعه سنگی پرند از شاهکارهای اسلامی به شمار می رود

ایرنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، قلعه سنگی پرند از شاهکارهای اسلامی به شمار می رود.

شهر پرند در شهرستان رباط کریم در موقعیت بسیار راهبردی در جنوب غربی پایتخت قرار گرفته است و ضمن جای دادن هزاران هزار جمعیت در این شهر، یکی از مناطق بسیار جذاب اعم از گردشگری کشاورزی، صنعتی، اجتماعی و یکی از کریدورهای اصلی راه و شهرسازی در کشورمان و استان تهران محسوب می شود.

در شهر پرند طولانی ترین پیست بین المللی کارتینگ منطقه است و لیسانس آ از فدراسیون جهاتی اتومبیلرانی را دارد. مترو آن در ادامه خط یک مترو تهران است و شما را از ایستگاه شاهد به فرودگاه امام خمینی و به این شهر می آورد. از سوی دیگر قطار برقی تهران به پرند نیز پنجاه و سه کیلومتر طول دارد که هر رزوه مسافران خود را به این شهر می رساند. تست گرم خط متروی پرند با موفقیت انجام و قرار است با حل مشکل تامین برق پایدار، بهره برداری رسمی از این پروژه بعد از حدود دو دهه انتظار به زودی انجام شود.

شهر پرند به فرودگاه بین المللی امام خمینی بسیار نزدیک است. شهر فرودگاهی امام خمینی اکنون با هتلهای 5 ستاره و شرکتهای کترینگ و خدماتی و غیره یک مقصد کسب و کار خوب در حوزه گردشگری است.

یکی از مهمترین آثار تاریخی شهرستان رباط کریم که بسیار هم دیدنی و باشکوه است، قلعه سنگی نام دارد که در این شهرستان و تقاطع اتوبان تهران ساوه واقع شده است. بنای قلعه سنگی در تقاطع مسیر اتوبان تهران ساوه و جاده قدیم ساوه از یادگارهای بسیار شاخص و ارزشمند معماری ایران قلمداد می شود که امروزه دیوارهای عظیم و سنگی آن در جنوب شهر جدید پرند تنها بنای کهن و باشکوهی است که در این منطقه خودنمایی می کند.

این بنا به عنوان قلعه حکومتی از روزگاران کهن به دلایل گوناگون همچون اقتصاد، شرایط نظامی، جغرافیایی و مذهبی شکل گرفته و در ادوار مختلف به تدریج گسترش یافته است. با توجه به معماری، آثار و شواهد تاریخی بدست آمده از عملیات پژوهشی و باستان شناسی، به احتمال زیاد زمان احداث آن به دوران آل بویه باز می گردد.

قلعه سنگی پرند یکی از 54 کاروانسرای ایران است که به تازگی در یونسکو ثبت شده و با قدمت یک هزار و 500 سال علاوه بر زیبایی منحصر بفرد، اسرار زیادی در خود دارد. کارشناسان معتقدند معماری عمارت حاکم نشین قلعه سنگی از معماری دوره ساسانیان الهام گرفته و ویژگی های منحصر بفردی دارد. این بنای سنگی در گذشته به عنوان بنای حکومتی مورد استفاده بوده و از شاهکارهای اسلامی بشمار می رود.

گفتنی است روند ساخت تکمیلی این قلعه بیش از 200 سال به طول انجامیده است؛ هرچند پیش از انقلاب اسلامی مطالعاتی از سوی اروپایی ها روی این قلعه صورت گرفته است اما مهر 1382 مطالعات و بررسی های جدی از سوی اساتید و متخصصین امر با نظارت سازمان میراث فرهنگی کشورمان توسط مرحوم دکتر باقر شیرازی در این قلعه کلید خورد، پژوهش و مطالعاتی بسیاری که برخی معماهای آن بدون پاسخ مانده است.

پیشینه قلعه سنگی که از سنگ ساخته شده به اوایل دوره های اسلامی و زمان حکومت آل بویه در ایران باز می گردد، پلان این قلعه به سبک بناهای متداول دوران اسلامی به صورت چهار ایوانی و با یک حیاط مرکزی است. در بازدید از این قلعه متوجه چهار برج مدور که قطر هر یک پنج متر است خواهید شد، در اضلاع چهارگانه قلعه چهار اتاق مربع شکل با سقف گنبدی بسیار عالی از نظر معماری قرار گرفته است.

اکثر بناهای تاریخی کهن کشورمان به دلیل سهولت تهیه مصالح و کاهش هزینه ساخت با خشت خام ساخته شده اند، پس از آن بناهای آجری که با زحمت بیشتری نسبت به بناهای خشتی ساخته شده را می بینیم، اما احداث بناهای سنگی مانند قلعه سنگی پرند که هم پر هزینه و هم ساخت آنها بسیار سخت بوده است، به دلیل شرایط منطقه، ناامنی، ضرورت استحکام و پایداری زیاد در جنگها صورت می گرفت.

در محوطه و حجره های قلعه تعداد 40 هزار قطعه سفال پیدا شده که توسط باستان شناس ها کدبندی شده اند. به مرور با کنار هم چیدن کدها، از ظروف سفالی رمزگشایی شده و از کنار هم قرار دادن قطعات پازل شکل نهایی سفال ها بدست می آید.

یکی از جالب ترین راز و رمزهای این قلعه زیبا وجود چاه آب درون قلعه است. این چاه حدود 1500 سال پیش ساخته شد. عمق این چاه حدودا 40 متر بوده و جالب اینجاست که همیشه آب دارد.

«ماکسیم سیرو» در کتاب «کاروانسراهای ایران» آن را از ابنیه دوران پیش از سلجوقی میداند و طبق نوشته او کهن ترین کاروانسرای فلات ایران نزدیک رباط کریم و در کنار دشت آباد و حاصلخیز شهریار قرار دارد. دیوار ضخیم کاروانسرای رباط کریم ارتفاعی معادل دو برابر ارتفاع ساختمان هایی دارد که در داخل کاروانسرا ساخته شده اند.

تزئینات قطاربندی بالای بدنه بیرونی دیوارها جملگی نشان از طرحی از پیش فکر شده برای احداث بنایی با الگوی چهار ایوانی و به منظور کاربردی خاص است. با توجه به وسعت دشتهای حاصلخیز منطقه، این فرض بیشتر تقویت می شود که از این مکان در دوران آبادانی به عنوان جایگاه رتق و فتق امور حکومتی در منطقه شهریار استفاده میشد. تا دوره قاجاریه ذکری از رباط کریم و کاروانسرای سنگی آن نیامده است. در این دوره به ظاهر رباط کریم رونق بیشتری می یابد.