کاروانسرای زین الدین بنایی مدور است که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای واصله، کاروانسرای زین الدین بنایی مدور است که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد.

در دل استان کویری یزد کاروانسرایی منحصر بفرد به عنوان کاروانسرایی مدور به نام «زین الدین» با قدمتی بیش از 400 سال وجود دارد. شاه عباس صفوی 999 کاروانسرا را در ایران بنا نهاد و کاروانسرای زین الدین یکی از آنهاست که به مناسبت دیدار شاه عباس با زین الدین گنجعلی خان، حاکم کرمان در قرن 10 قمری ساخته شده است.

این بنا در گذشته محلی برای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و امروزه با حفظ همان اصالت و محیط تاریخی خود، به اقامتگاهی برای گردشگران تبدیل شده است.

کاروانسرای زین الدین واقع در بخش مرکزی مهریز و در فاصله 70 کیلومتری شهر یزد، در تاریخ 28 مرداد 1351 با شماره ثبت 926 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و از طرف یونسکو نیز جایزه یکی از برترین هتل ها و برترین مرمت ها را از آن خود کرده است.

از دیگر نکات جالب در معماری مجموعه پلان دایره ای آن است. این کاروانسرا از خارج به شکل دایره دیده می شود در حالی که از داخل دوازده ضلعی است.

بنای فوق پنج برج نیم دایره دارد که به دیواره هشت متری آن پیوسته اند. پس از سردر نسبتاً پهن ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد. در اطراف صحن، رواق های سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاق هایی مشابه بچشم میخورد. این سکوها امروزه مزین به پرده های ترمه، فرش دست بافت، گلیم، پشتی هایی دورتادور و دیگر تزئینات شده تا آرامش را برای گردشگران و مسافران کویر به ارمغان بیاورد.

در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق ها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود. فضای ضلع شمالی بنا، اتاق های شاه نشین با سقفی بلند با کاربندی هست که امروزه بخشی از آن سالن غذاخوری و بخش دیگر با فرش های دستبافت و پشتی های زیبا برای نشستن و استراحت بکار می رود.

این مجموعه 2 حیاط شامل حیاط اصلی سر باز و دیگری سر پوشیده دارد. داخل حیاط صفه ای چند ضلعی و بزرگ قرار دارد که به نوعی میتوان گفت جای حوض را پرکرده و اطراف آن را باغچه ای زیبا با گلها و گیاهان رنگارنگ و سرسبز در برگرفته است.

در دو طرف کاروانسرا پله هایی وجود دارد که به پشت بام کاروانسرا راه دارد. غروب آفتاب در پشت بام این کاروانسرا دیدنی است. تغییر رنگ کوهها به آبی، تاریک شدن آرام آسمان وسیع کویر و نمایان شدن درخشش ستاره ها، تجربه ای بی نظیر را از سفر به یزد برایتان به ارمغان می آورد. همچنین در ساخت این عمارت از اعداد 5 و 12 که برای مسلمان مقدس به شمار می رود، استفاده شده است.

مصالح بنا از آجرست و درون بنا بیشتر از تزئینات آجر استفاده شده که تابع طرح 12 ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است. قسمت شاه نشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی هست؛ کنگره ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره ها و نمای تمام آجر آن چهره خاصی را به این کاروانسرا بخشیده است.