برای شناخت تمدن ایران به تحقیقات و پژوهشهای علمی بسیار نیاز است

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، برای شناخت تمدن ایران به تحقیقات و پژوهشهای علمی بسیار نیاز است.

علیرضا عسکری چاوردی (رئیس وقت دانشگاه هنر شیراز و نماینده انجمن باستان شناسی ایران در استان فارس) با اشاره به آنکه ایران سرزمین بزرگی است و در حقیقت یکی از تمدنهای مهم جهان بوده، گفت: ایران تاریخی فرهنگی از نظر جغرفیایی از ایران امروز بسیار بزرگتر بوده است و سهم تمدنی آن کم و بیش تمام غرب و جنوب غربی آسیا را شامل می شود. بدیهی است برای شناخت این تمدن عظیم و سرنوشت ساز به تحقیقات و پژوهش های علمی بسیار نیاز است.

او با طرح این سئوال که در حال حاضر چه میزان اعتبار در حوزه سازمانی بزرگترین وزارتخانه پژوهشی کشور برای شناخت تمدن ایران با ظرفیت 30 هزار اثر باستانی در داخل و بیشتر از 10 هزار اثر باستانی ایرانی در خارج از کشور وجود دارد؟ گفت: این پرسش از این دیدگاه مطرح می شود که بدانیم سهم اعتباری بودجه پژوهشی باستان شناسی کشورهایی که تعداد آثار باستانی آنها حداکثر به 5 هزار اثر می رسد، تقریبا هزار برابر کشور ما است. به عنوان مثال اعتبار پژوهش های باستان شناسی کشور آلمان، سوئیس، فرانسه و اتریش در وزارت علوم تحقیات و فناوری این کشورها هر کدام هر ساله بیشتر از 500 میلیارد تومان است، در حالی که در این کشورها سهم میراث فرهنگی آثار باستانی هر کدام از آنها با قدمت بیشتر از دو هزار سال، کم و بیش در حدود 500 اثر باستانی است.

عسکری چاوردی خاطرنشان کرد: بنابراین، به نسبت آثار باستانی کشور متمدنی نظیر ایران ایجاد ردیف های اعتباری در سازمان برنامه و بودجه بهارستان تحت عنوان پژوهش های باستان شناسی وزارت علوم تحقیقات و فنآوری با اعتبار سالیانه ضروری است و این اعتبار باید در اختیار پژوهش های باستان شناسی دانشگاه های دولتی وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فنآوری قرار گیرد. به احتمال پاسخ داده می شود که وزارت میراث فرهنگی متولی آثار باستانی است و ردیف بودجه ها در اختیار این وزارتخانه است. بله، در تمام کشورهای جهان همین روش است اما تفاوت در تخصیص ردیف بودجه مطالعاتی و پژوهشی است.

در تمام کشورهای جهان ردیف بودجه پژوهش در اختیار وزارت علوم تحقیقات و فناوری قرار دارد و ردیف بودجه مطالعات در اختیار وزارتخانه های دیگر منوط به موضوع های تخصصی هر وزارتخانه قرار دارد.

به گفته این استاد دانشگاه، بین اعتبار و ردیف بودجه پژوهشی و مطالعاتی تفاوت وجود دارد و در تمام کشورهای جهان اعتبارات مطالعاتی به وزارتخانه ها تخصیص می دهند که بتوانند پروژه های مطالعاتی هر طرح عمرانی را از طریق موسسات پژوهشی وابسته به خودشان، دانشگاهی و شرکتهای مشاور انجام دهند. به همین نسبت، اعتبارات پژوهشی در تمام کشورهای جهان به هیچ وزارتخانه های تعلق نمی گیرد، زیرا مسئولیت پژوهش و تولید علم در تمام جهان با وزارت علوم تحقیقات و فناوری است.

متاسفانه عدم شناخت و درک صحیح از تفاوت بین پژوهش و مطالعه منجر شده است تا سازمان برنامه و بودجه کشور به صرف اینکه اعتبارات مطالعه به وزارتخانه های مربوطه تخصیص می دهد عملا پشتوانه های تولید علم در حوزه وزارت علوم تحقیقات و فنآوری دارای خلاء شود. این موضوع به ویژه در حوزه پژوهش های تمدنی کشور متمدنی مثل ایران محسوس است.

او معتقد است: وظیفه و مسئولیت کشور در حوزه میراث فرهنگی و تمدنی کشور به صرف مطالعات باستان شناسی یک پژوهشگاه وزارتخانه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی محدود نمی شود که این وزارتخانه نیز باید در این زمینه تقویت شود اما واقعیت اینکه وظیفه وزارتخانه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشور تولید علم نیست بلکه این وزارتخانه مطالعاتی اگر انجام می دهد در جهت حفاظت و توسعه پایدار میراث فرهنگی کشور است. بنابراین، مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت علوم تحقیقات و فناوری در زمینه تولید علم فرهنگ و تمدن تاریخ و باستان شناسی این سرزمین احساس مسئولیت دارند اما در عمل نمی توانند اقدامی نمایند.

به این دلیل است که اساسا ردیف اعتباری پژوهش های باستان شناسی در وزارت علوم تحقیقات و فناوری به کلی وجود ندارد. مسئولیت اجتماعی و قانونی مجموعه دولت جمهوری اسلامی ایران است که برای تولید علم تمدن بزرگ ایران در عصر اسلامی و ایران عصر باستان با وجود هزاران اثر باستانی ردیف بودجه ویژه ای همانند تمام کشورهای جهان به وزارت علوم تحقیقات و فناوری تخصیص دهد، زیرا چگونه میتوان بدون تخصیص ردیف پژوهش های باستان شناسی در وزارت علوم تحقیقات و فناوری مثلا تمدن هفت هزار ساله سیلک یا تمدن شهرنشینی ایران متمدن در 5 هزار سال پیش در شوش و شهر سوخته یا گسترده فرهنگی ایران باستان را در دوره هخامنشی و ساسانی در خاورمیانه و مهمتر سهم تمدنی ایران بزرگ در عصر اسلامی را شناخت؟

چگونه میتوان ایران را در دانشگاههای جهان با زبان علم و تولید دانش معرفی کرد و جایگاه ایران بزرگ را در اندیشه نسل معاصر جهان با پیشینه علمی آن تقویت و تثبیت کرد؟

عسکری چاوردی یادآور شد: تمام دانشگاه های اروپایی از ردیف بودجه پژوهش های باستان شناسی وزارت علوم تحقیقات و فناوری کشورشان هرساله صدها محوطه باستانی را در اروپا و حتی خارج از کشورهای خودشان در ایران، ترکیه، هند، مصر و عراق کاوش می کنند و دلیل پیشتازی کشورهای اروپایی در تولید علم تاریخ جهان درست به همین موضوع تخصیص ردیف بودجه پژوهش های باستان شناسی در وزارت علوم کشورهایشان مربوط است.

در صورت تخصیص ردیف بودجه پژوهش های باستان شناسی به وزارت علوم تحقیقات و فناوری به سرعت شاهد پیشرفت کشور در حوزه تمدنی خواهیم بود، زیرا بستر آموزشی و پژوهشی دانشگاههای کشور کاملا آماده است و اگر در گذشته این ردیف بودجه در وزارت علوم کشور وجود نداشت، زیرا رشته باستان شناسی همانند امروز در دانشگاههای کشور وجود نداشت و پیش از انقلاب در حوزه مطالعات باستان شناسی به کشورهای خارجی وابسته بودیم.

این باستان شناس یادآور شد: خوشبختانه امروز با استقلال کشور و نیازهای علمی و توسعه پایدار کشور و وجود ده ها اثر ثبت جهانی و هزاران اثر باستانی ملِی ضرورت دارد برای پویایی در استقلال کشور این ردیف بودجه به وزارت علوم تحقیقات و فناوری کشور تخصیص پیدا کند. بدون شناخت پیشینه تمدنی کشور در جهان معاصر امروز چگونه می توانیم پویا باقی بمانیم؟ لازم است پژوهش های باستان شناسی کشور در حوزه وزارت علوم تحقیقات و فناوری به سرعت گسترش پیدا کند و زمینه های رشد و توسعه کشور با این پژوهش های باستان شناسی تقویت شود.

زیرا باستان شناسی رشته مادر سایر رشته ها است و از نتیجه تحقیقات باستان شناسی است که گردشگری پایدار در کشور ایجاد می شود، سایت موزه ها شکل می گیرد و اتکاء به دانش عمومی و تخصصی تاریخ ایران در پژوهش های باستان شناسی تولید می شود. تقویت این رشته مادر در کشور از نیازهای بنیادین علمی است و برای تقویت پشتوانه های تاریخی و فرهنگی کشور در جهان از وزارت علوم تحقیقات و فناوری انتظار می رود که درخواست ایجاد این ردیف بودجه «پژوهش های باستان شناسی» به مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه ارائه نماید تا این ردیف پیش از ارسال لایحه بودجه سالیانه دولت به مجلس شورای اسلامی در سال اخیر ایجاد شود و کشور با شناخت از گذشته تمدنی خودش به شکوفایی برسد.