تاج آباد یکی از کمیاب ترین کاروانسراهای مدور است

ایسنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های بدست رسیده، تاج آباد یکی از کمیاب ترین کاروانسراهای مدور است.

همین حوالی کاروانسرایی هست که به قدمت یک تاریخ قد علم کرده تا بگوید این گوشه از زمین خوب خدا هم حکایتهای زیادی از آمدن و رفتن مسافرانی دارد که شبها و روزهایی در این کاروانسرا بیتوته کرده اند و هنوز صدای پای آنها در فضای تاریخی کاروانسرا به گوش می رسد و اگر خوب گوش کنی با تمام وجودت حس میکنی.

درب چوبی کاروانسرا گویی برایت از مسافران رهگذر تاریخ در این حوالی خاطره ها دارد تا برایت از قصه چاه و دلو پرآب و فانوس ها و مشعل های روشن شبانه کاروانسرا که امید را به دل مسافر در راه مانده می پاشید، حجره های پرمسافر دیروز و عطر چای داغ تعارف شده به زائران حسینی و بوی خاک نم زده از باران شب در حیاط کاروانسرا حکایت کند.

اثر تاریخی کاروانسرای تاج آباد شهرستان بهار معروف به کاروانسرای «شاه عباسی» واقع در روستای رسول آباد در 25 کیلومتری همدان روزگاری لوکس ترین اقامتگاه ها در زمان خودش بوده و با توجه به قرار گرفتن روستای تاج آباد (رسول آباد) در مسیر تردد زائران عتبات عالیات این روستا هم اکنون نیز به عنوان شاهراه اصلی گردشگری غرب کشور محسوب می شود.

در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که هم اکنون در ریاض عربستان در حال برگزاری است، پرونده 56 کاروانسرای کشور ایران مورد بررسی قرار گرفت که در بین آنها کاروانسرای تاریخی تاج آباد روستای رسول آباد سفلی شهرستان بهار نیز بررسی و ثبت جهانی شد.

اما این که این اثر در چه شرایط و وضعیتی از مرمت بوده و پس از ثبت جهانی چه برنامه هایی برای این اثر در دست اقدام خواهد بود، سوالی است که پاسخش را در ادامه می خوانید.

فرماندار شهرستان بهار از ثبت جهانی کاروانسرای تاج آباد روستای رسول آباد سفلی این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که هم اکنون در ریاض عربستان در حال برگزاری است، پرونده 54 کاروانسرای کشور ایران مورد بررسی قرار گرفت که در بین آنها، کاروانسرای تاریخی تاج آباد نیز ثبت جهانی شد.

مجتبی فیض اللهی با بیان اینکه این کاروانسرای تاریخی مربوط به دوران صفویه در سال 1376 با شماره 1872 ثبت فهرست آثار ملی کشور شده بود، افزود: کاروانسرای تاج آباد یکی از جاذبه های تاریخی و تماشایی در روستای تاج آباد کنار جاده همدان- کرمانشاه و بر سر راه زائران کربلا واقع در 25 کیلومتری همدان بوده که قدمت آن به اواخر دوره صفوی و ابتدای دوره قاجار می رسد.

فرماندار شهرستان بهار با اشاره به این بنای تاریخی منحصر بفرد مدور با 27 حجره تصریح کرد: این کاروانسرا با طرح پلان مدور و اتاق های متعدد برای استراحت مسافران و خرید و فروش اجناس بوده است.

وی با بیان اینکه این اتفاق را به مردم استان همدان، شهرستان بهار و مردم روستای رسول آباد سفلی تبریک میگویم، یادآور شد: یکی از برنامه های اقتصادی که می تواند توسعه اقتصادی را در هر استان و شهرستان به همراه داشته باشد، موضوع میراث فرهنگی و گردشگری است و به طور قطع این اتفاق مبارک، نقش مؤثری در توسعه اقتصادی استان و شهرستان و نیز اهالی روستای رسول آباد سفلی خواهد داشت.

کارشناس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بهار با بیان اینکه کاروانسرای شاه عباسی تاج آباد یکی از کمیاب ترین کاروانسراهای مدور کشور بوده، گفت: کاروانسرای تاج آباد مربوط به دوره صفویه از مصالح اصلی چون آجر قرمز و ساروج ساخته شده و کاروانسرایی زیارتی به حساب می آید که زائران کربلا از آن استفاده می کردند.

محمدرضا قادری با اشاره به این که تنها سه نوع از این مدل کاروانسرا در ایران وجود دارد بطوریکه این کاروانسرا بر خلاف پلان مستطیلی شکل دیگر کاروانسراها دارای پلان مدور است، تصریح کرد: تاکنون 90 درصد مرمت کاروانسرای شاه عباسی تاج آباد انجام شده و در حریم کاروانسرا دو مورد تملک باقی مانده که با انجام آن، کار مرمت این اثر تاریخی پایان خواهد یافت.

وی با بیان اینکه ملکیت و نظارت این کاروانسرا با میراث فرهنگی و احیای آن به بخش خصوصی محول شده، تصریح کرد: این اثر تاریخی از یک یا دو سال گذشته از طریق صندوق حمایت به بخش خصوصی واگذار شده و بخش خصوصی از سال گذشته اقدام به مرمت و بازسازی و محوطه سازی اولیه آن را آغاز کرده است.

قادری با اشاره به اینکه بخش خصوصی ضمن احیای آن، در رابطه با بومگردی نیز دارای بهره برداری خواهد بود، اظهار کرد: با توجه به ثبت جهانی این اثر تاریخی توجه به صنعت سبز بومگردی و نیز توجه هر چه بیشتر به گردشگری روستای تاج آباد ضرورت دارد.

وی با بیان اینکه روستای تاج آباد (رسول آباد سفلی) محور گردشگری بوده و در مسیر تردد زائران عتبات عالیات واقع شده، خاطرنشان کرد: روستای تاج آباد با وجود کاروانسرای شاه عباسی و قرار گرفتن در بزرگراه کربلا مستعد راه اندازی اقامتگاه و خانه های بومگردی است و این امر نیاز به مشارکت و پیگیری مردم روستا دارد که در این رابطه به میدان بیایند.

قادری پیرامون اینکه تاج آباد یکی از کمیاب ترین کاروانسراهای مدور است، تأکید کرد: در صورت استقبال از صنعت بومگردی توسط اهالی این روستا به طور قطع میراث فرهنگی استان و شهرستان در این زمینه سرمایه گذاران و افراد متقاضی برای راه اندازی خانه های بومگردی را حمایت کرده و تسهیلات لازم را پرداخت خواهد کرد.

وی با بیان اینکه بخش خصوصی در شرف مقدمات کار و آماده سازی کاروانسرا برای سال آینده برای استقبال از زائران اربعین حسینی و نیز مسافران و گردشگران در حال تردد از این محور خواهد بود، گفت: سال آینده مسافران زائران از این اثر تاریخی برای اسکان استفاده خواهند داشت.

وی با اشاره به اینکه هر ساله برنامه های مختلفی در این کاروانسرا در حال برگزاری است، یادآور شد: معرفی جاذبه ها و حوزه های گردشگری نیازمند اجرای برنامه های مختلف در معرفی هر اثر تاریخی و گردشگری بوده که به طور قطع با ثبت جهانی کاروانسرای شاه عباسی برنامه های ویژه تری از جمله برگزاری رویدادها، جشنواره ها و مراسم های مختلف و متنوع در مکان این اثر تاریخی پیش بینی خواهد شد.

قادری با بیان اینکه ماهانه گروه های رصد ستارگان، گروه های عکاسی و گردشگری و علاقمندان به میراث فرهنگی از این اثر تاریخی بازدید دارند و گروه رصد ستارگان به خاطر مناسب بودن شرایط از این مکان برای رصد استفاده می کنند، گفت: سالانه 2000 تا 3000 نفر از این اثر تاریخی بازدید دارند.

دهیار روستای رسول آباد هم اظهار کرد: روستای تاج آباد براساس آمار سرشماری سال 1395 دارای 1101 نفر جمعیت با 651 خانوار با محوریت اشتغال دامداری و کشاورزی است.

فردین یادگاری با بیان اینکه اثر تاریخی کاروانسرای شاه عباسی روستای رسول آباد زیرمجموعه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است، افزود: با توجه به ثبت جهانی این اثر تاریخی انتظار است که این کاروانسرا به صورت 24 ساعته برای بازدید گردشگران باز باشد و از یک نگهبان تمام وقت برای آن استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه روستای تاج آباد فاقد خانه های بومگردی است، گفت: در طرح بازنگری روستا در سال گذشته حدود چهار تا پنج هکتار را با تغییر کاربری به بحث گردشگری روستا اختصاص داده ایم، چرا که مطمئن بودیم اثر تاریخی کاروانسرای شاه عباسی ثبت جهانی خواهد شد و در پی آن توجه به صنعت سبز بومگردی روستا ضرورت دارد.

یادگاری خاطرنشان کرد: به طور قطع ثبت جهانی کاروانسرای شاه عباسی تاج آباد از نقش مؤثری در بازگشت معکوس بسیاری از سرمایه گذاران روستای تاج آباد برای سرمایه گذاری در دیار خود برخودار خواهد بود و این امر زمینه رونق اقتصادی روستا را در آینده نه چندان دور به همراه خواهد داشت.

وی با اشاره به نامگذاری هر یک از کوچه های سطح روستا به نام شعرا و نویسندگان و به نام کتابهای معروف برخی از مشاهیر و نویسندگان معروف جهان بیان کرد: با توجه به اینکه اهالی روستای تاج آباد علاقه بسیاری به کتاب و مطالعه دارند، به تصمیم و ایده شورا دوره گذشته روستا و دهیاری های سابق روستا و جوانان تحصیلکرده هر یک از کوچه ها و خیابان ها به نام یکی از شعرا و یا به نام یکی از مشاهیر و نویسندگان و آثار آنها نامگذاری شده است.

دهیار روستای تاج آباد رودکی، گلستان، منطق الطیر، شازه کوچولو، گلشن راز، صد سال تنهایی و دن آرام را از جمله کوچه و خیابان های این روستا برشمرد و خاطرنشان کرد: در نامگذاری کوچه و خیابانهای روستا در تابلوهای نامگذاری نام کوچه ها به سه زبان فارسی، کردی و انگلیسی نگاشته شده است.

یادگاری اضافه کرد: در سال 86 با تغییر کاربری حمام قدیمی روستا به کتابخانه با مشارکت و خودیاری اهالی، این روستا صاحب کتابخانه شده است که زیرمجموعه کانون فرهنگی، هنری مساجد فعالیت می کند.