احتمال خروج شهر سوخته از لیست جهانی یونسکو وجود دارد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین اخبار و گزارشهای بدست آمده، احتمال خروج شهر سوخته از لیست جهانی یونسکو وجود دارد.

با قوت گرفتن تکمیل احداث باند دوم زابل به زاهدان و با توجه به مغایر بودن این کار با قوانین و مقررات سازمان یونسکو، احتمال خروج شهر سوخته از لیست جهانی یونسکو وجود دارد و این موضوع زنگ خطری جدی برای حوزه گردشگری و باستان شناسی سیستان و بلوچستان و ایران محسوب می شود.

مدیر کل پیشین میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: باند دوم بزرگراه زاهدان زابل تهدید جدی برای خارج شدن شهر سوخته از لیست جهانی است، این جاده علیرغم اینکه تمام دستورالعمل های ثبت جهانی تاکید می کند که تمامی عناصری که در حریم بصری هستند حذف شوند، اجرا شده است.

کامبیز مشتاق گوهری افزود: متولیان احداث جاده، در اقدامی سریع و در سایه سکوت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که در ظاهر مخالف این اقدام بوده ولی در عمل هیچ اقدام حقوقی انجام نمی دهد، باند دوم این بزرگراه را اجرا کردند.

وی بیان کرد: باند دوم بزرگراه از وسط یکی از محوطه های اقماری شهر سوخته گذشته و آن محوطه را نابود کرده، برخی قصد دارند که میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را مانع توسعه نشان دهند.

گوهری گفت: میراث فرهنگی برای توسعه مانع ایجاد نمی کند بلکه در مواردی که امکان اجرای راه جایگزین نباشد که در دشت پهناور سیستان این امکان وجود دارد و با چرخش 2 تا 5 کیلومتری می توانستند باند دوم را احداث کنند و اگر شرایط اضطراری بود، با دادن یک فرصت کوتاه بین دو هفته تا یک ماه، عملیات رفع خطر، حفاری، ثبت و خروج آثار انجام میشد، سپس اجازه احداث باند دوم را صادر می کردند. این اقدام بسیار متفاوت با این است که پیمانکار با ماشین آلات راه سازی بخشی از محوطه تاریخی را از بین ببرد.

مدیر کل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ادامه داد: پس از اینکه برخی افراد مراجعه کردند و نسبت به اجرای باند دوم هشدار دادند، بلافاصله باند دوم را اجرا کردند، جاده جدید تقریباً مماس با عرصه شهر سوخته بوده و ماشین آلات راه سازی حتماً از روی عرصه شهر سوخته تردد کرده اند.

مدیر کل پیشین دفتر معماری و طراحی شهری وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: مشاور طرح بزرگراه زابل زاهدان می خواهند ارزان ترین، سریع ترین و صاف ترین مسیر را انتخاب کنند، مشاوران تهرانی هم مصیبت های زیادی را بر سر استان آورده اند.

وی تصریح کرد: مدیران راه و شهرسازی در خصوص اجرای باند دوم بزرگراه زاهدان به زابل نمی توانستند حدود یک ماه صبر کنند تا یک اثر تاریخی نابود نشود، آن وقت می خواهند سریع باند دوم را احداث کنند، چند سال است که جاده زابل زاهدان در حال احداث است؟

وی با بیان اینکه محوطه تاریخی از بین رفته، اضافه کرد: تهدید خروج شهر سوخته از لیست جهانی محتمل بوده است.

مشتاق گوهری در پاسخ به این پرسش که آیا امکان داشت کاوش این محوطه های اقماری شهر سوخته، تاریخ اولین ها را تغییر دهد؟ گفت: تأیید چنین موضوعی حرف خیلی دقیقی خواهد بود، هر رخدادی در باستان شناسی ممکن است، نمی خواهیم از میراث به عنوان مانع توسعه استفاده کنیم، شاید اکتشافی بدست آید که بعد متوجه شویم که چه اثری از دست رفته است و شاید چنین اتفاقی رخ ندهد.

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان نیز در این خصوص گفت: دشت سیستان بقدری ارزشمند است که باند دوم چه از شرق جاده فعلی و چه از غرب آن عبور کند و چه با فاصله بسیار، باز هم ممکن است در عملیات عمرانی به آثار تاریخی برخورد کنیم، یا خطر تخریبشان وجود دارد، پس چه بهتر که باند جدید که نیاز استان محسوب می شود، در نزدیکی جاده فعلی باشد، زیرا این جاده سالهای سال است ساخته شده و تخریب ها اتفاق افتاده و چه بهتر که جای جدیدی تخریب نشود.

رضا کیخواه آریا ادامه داد: باند دوم یک جاهایی از شرق جاده فعلی و یک جاهایی از غرب آن عبور می کند و اتفاقاً محوطه شهر سوخته در غرب آن قرار گرفته است، ما تأکید داریم جاده در این محدوده در شرق جاده فعلی و از پشت مجتمع پژوهشی شهر سوخته عبور کند که کاوش های آن قبلاً انجام شده، در غیر این صورت یکی از آثار ثبت جهانی را از دست خواهیم داد.

نکته دیگری که کیخواه آریا اشاره می کند، ثبت جهانی مشروط «شهر سوخته» است، به طوری که قرار بوده جاده فعلی هم جابجا شود، حتی صحبت هایی مطرح شده که در کنار جاده جدید، باند قبلی هم در محوطه شهر سوخته یک انحنا داشته باشد، تا آن را جابجا کنیم.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: مطالعات باند دوم جاده زابل زاهدان دو سال قبل شروع شده که نقشه کامل تپه ها و برجستگی های دشت سیستان و محوطه «شهر سوخته» در آن دیده شده بود.

علیرضا جلالزایی افزود: در جریان ساخت، هفته گذشته پیمانکار به محوطه ای رسید که برجستگی نبود و به همین دلیل در نقشه های جی پی اس وجود نداشت، در نزدیکی یک قلعه روبروی تپه طالب خان که تعداد آثار تاریخی در کنار آن دیده شد، این قسمت را که دیدیم مشکوک شدیم و به همین دلیل کار را متوقف کردیم. بلافاصله درخواست بررسی از سوی پژوهشگاه باستان شناسی داده شد و در انتظار مجوز نجات بخشی هستیم.

به گفته این مقام مسئول، این درخواست هفته گذشته به پژوهشگاه داده شده و مجوز این مرکز برای نجات بخشی در مرحله صدور است.

وی افزود: منکر جانمایی این جاده در مسیر آثار و تپه های باستانی نیستیم، اما اکنون نقطه های تازه برای جانمایی جاده به پیمانکار داده شده تا کمترین آسیب به آثار، تپه ها و محوطه ها برسد.

پیش از ظهر پنجشنبه هجدهم خرداد امسال، جلسه هم اندیشی و بررسی موانع مربوط به میراث فرهنگی در حوزه زاهدان زابل با حضور «عطاءالله ‏اکبری» مدیرکل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان، «علیرضا جلالزایی» مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و ‏صنایع دستی، معاون گردشگری، «مهدی پارسی» معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی، «رضا ‏گنجعلی» معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، «زهره شیرازی» مدیر پایگاه شهر سوخته گردشگری و ‏صنایع دستی استان و «رضا کیخواه آریا» سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان برگزار شد .

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان در این جلسه با تأکید بر اینکه آب و راه دو عامل مهم در توسعه به شمار می روند، بیان ‏کرد: تکمیل جاده فوق که یکی از محورهای پرتردد استان به شمار می رود و در طول این مسیر آثار تاریخی و ‏گردشگرپذیر مهمی وجود دارند، فرصت بسیار خوبی برای توسعه گردشگری خواهد بود.

علیرضا جلالزایی با اشاره به اینکه مدیران و متولیان امر باید بی وقفه و بی منت برای خدمت به مردم تلاش کند، افزود: ‏آمادگی هرگونه حمایت و همکاری با اداره کل راه و شهرسازی استان در حوزه دو بانده کردن مسیر جاده ‏زاهدان زابل را داریم.‏

مدیر کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان نیز در این جلسه با اشاره به اینکه عملیات ‏ساخت باند دوم جاده زاهدان زابل برای کاهش تلفات انسانی و زمان رسیدن به مقصد با سرعت در دست اجراست، بیان کرد: این پروژه سالها بر زمین مانده بود تا اینکه با کمک دولت و اجماع صورت گرفته ‏توانستیم این امر را محقق و تا اسفند سال آینده برای بهره برداری از مردم کار را به اتمام برسانیم.

عطاءالله ‏اکبری افزود: طی سنوات گذشته تعاملات خوبی مابین اداره کل میراث فرهنگی و راه و شهرسازی صورت گرفته ‏و از این حیث با کمترین مشکل در انجام عملیات هایی که زمینه ساز توسعه و رفاه مردم است، مواجه بوده ایم، ‏بالغ بر آن تمام تلاش پیمانکاران و مجموعه راه و شهرسازی بر آن است تا در انجام عملیاتهای اجرایی کمترین آسیبی به آثار تاریخی وارد نشود.‏