مسجد جامع قروه یکی از مساجد مشهور استان زنجان است

سیری در ایران/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، مسجد جامع قروه یکی از مساجد مشهور استان زنجان است.

مسجد جامع قروه یکی از بناهای تاریخی ارزشمند شهرستان ابهر بوده که در روستای قروه در کیلومتر 15 جاده ترانزیتی ابهر تاکستان قرار دارد. این مسجد همانند مساجد دوران سلجوقی به سبک چهار طاقی ساخته شده و گنبد بسیار زیبایی بر اضلاع چهارگانه بواسطه چهار فیلپوش استوار گردیده است.

بنای این مسجد در حال حاضر عبارتست از یک شبستان گنبددار و دو شبستان در طرفین آن که از مصالح خشت و آجرهای حاصله از تخریب دیوارهای قدیمی ساخته شده و دارای سقفی از تیر چوبی است و هنوز آثار و بقایای شبستان های اصلی و ملحقات بنا در نمای بیرونی مسجد دیده می شود. شبستان اصلی مسجد از آجر ساخته شده و دو نوع آجر در آن به خدمت گرفته شده است. از پی تا زیر فیلپوش ها از آجرهای بزرگتر به ابعاد 8×31/5×31/5 سانتیمتر و سپس به جهت اجرای تزئینات در فیلپوش ها و پوسته گنبد از آجرهای کوچکتر به ابعاد 5×21/5×21/5 سانتیمتر استفاده شد.

پاطاق فیلپوش ها بر روی تخته اشباع شده قطوری که با دیوار 45 درجه زاویه دارد، قرار داده شده و سپس قوس پنج او هفت تند با ساقه بلند اجرا شد بطوریکه چهار فیلپوش متناوباً با چهار طاق نما که از نظر سبک و ابعاد یکسان است، پلان مربع شبستان را به دایره تبدیل نمود. فیلپوش ها و طاق نماها عموماً به تزئینات آجری و هندسی مزین است. بالای آنها طاق نماهای کوچکتری که قوس پنج او هفت کند با ساقه بلند دارد، متوالیا قرار گرفته و پاطاق عرقچین گنبد را تشکیل می دهد.

گنبد این مسجد از نوع گنبد عرقچین بوده که با گنبد مسجد جامع سجاس قابل مقایسه است. قسمت باقیمانده فعلی از مسجد عبارتست از گنبدخانه و مستطیل شبستان ستون دار خشتی در سمت غرب آن و در سمت شرق نیز شبستان دیگری است که بخشهایی از آن تخریب شده و یک شبستان خشتی دیگر در جنوب و متصل به آن قرار دارد که امروزه هیچ ارتباط مستقیمی با مسجد ندارد. برخی باستان شناسان با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده، این مسجد را متعلق به دوران آل بویه می دانند. کتیبه ای که در لچگی محراب قرار دارد، اشاره بر احداث این مسجد در سال 413 هجری قمری دارد که هم ز مان با دوره حکومت آل بویه است.