بازدید از موزه طبیعی یک پیشنهاد جذاب برای گردشگران در سفر به گلستان است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، بازدید از موزه طبیعی یک پیشنهاد جذاب برای گردشگران در سفر به گلستان است.

گشت و گذار در پیچ و خم جنگل های هیرکانی شیرینی نوروزگردی گردشگران و مسافران در سفر به گلستان را دوچندان می کند؛ جنگلی که میلیون ها سال سختی های طبیعت را پشت سر گذارده و همچون فسیل زنده بازگو کننده تاریخ طبیعت است.

عمر جنگل های هیرکانی حتی از جنگل های آمازون، گینه و سوماترا که برای بسیاری از افراد نام آشنایند هم بیشتر است. مشابه جنگل های هیرکانی در اروپا وجود داشت که بر اثر عصر یخبندان دوران چهارم از میان رفتند و هم اکنون عموم جنگل های کنونی اروپا دست کاشت هستند.

از آنجایی که شواهد علمی نشان می دهند سابقه تاریخی جنگل های هیرکانی به دوران سوم زمین شناسی (ژوراسیک) یا همان عصر دایناسورها مرتبط است، این جنگل ها به فسیل زنده یا موزه طبیعی شهره شده اند.

جنگل های هیرکانی گلستان نوار سبزی است که از جلگه گرگان تا قسمتی از کشور آذربایجان کشیده شده اند. نام این جنگل ها از نام قدیم گرگان که در گذشته هیرکان خوانده میشد، گرفته شده است، حدود 25 درصد جنگل های هیرکانی در استان گلستان واقع است و متنوع ترین گونه های گیاهی و جانوری در این محدوده واقع شده است.

جنگل های هیرکانی منطقه ای جنگلی در کرانه جنوبی دریای خزر و شمال رشته کوههای البرز که غنا و تنوع زیستی، گونه های بومی، نادر و منحصر بفرد گیاهی و جانوری و زیبایی حیرت انگیز طبیعی چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند.

از جنگل های هیرکانی با نام فسیل زنده یا موزه طبیعی نیز یاد می شود، زیرا بسیاری از گونه های گیاهی موجود در این جنگل ها امروز به صورت فسیل در اروپا یافت می شود؛ اهمیت این سابقه طولانی زمانی آشکار می شود که بدانیم همزمان با عصر یخبندان، به غیر از جنگل های هیرکانی که به دلیل قرار گرفتن بین رشته کوههای البرز و دریای خزر از اقلیم معتدل تری برخوردار بودند، تمامی جنگل های پهن برگ بجز تعداد معدودی نابود شدند. از همین رو، جنگل های هیرکانی را مادر جنگل های جوان اروپا و شمال آمریکا می دانند.

تنوع گونه های گیاهی در جنگل های هیرکانی بسیار بالاست و تاکنون بیش از 80 گونه درختی پهن برگ، چهار گونه سوزنی برگ و 50 گونه درختچه ای در این منطقه شناسایی شده است؛ از مهمترین گونه های گیاهی در جنگل های هیرکانی در بین درختان میتوان به راش، ممرز، بلوط، توسکا، انجیلی، افرا، نمدار، بارانک، نارون، زبان گنجشک، انجیر، لرگ وسرخدار و در بین گونه های درختچه ای به آلوچه وحشی، انار، شمشاد، ولیک، ازگیل، جل، خاس، گالش، انگور، سیاه تنگرس طبی و...اشاره کرد.

در میان گونه های جانوری میتوان به پلنگ، خرس، کل ، بز، گرگ، مارال، شوکا ، گربه وحشی، روباه، شغال، سمور، سیاه گوش ، خرگوش، موش جنگلی، راسو، قوچ، سنجاب، و در میان ساکنان آسمانی زیباترین جنگل های زمینی، بهشت هیرکان یعنی پرندگان به توکا، سنقر سفید، انواع پرندگان شکاری، دارکوب، سار، سینه سرخ، سسک، چرخ ریسک خزری، قرقاول، سهره، بلدرچین، قوش، دال (کرکس)، کبک، اردک نوک پهن و اردک اره، کبوتر جنگلی، عقاب و جغد اشار ه کرد.

ثبت جنگل های هیرکانی در لیست میراث جهانی یونسکو

جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر بزرگ طبیعی ایران پس از بررسی در چهل و سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو آذربایجان، در تاریخ 10 جولای 2019 مصادف با 19 تیر 1398 با شماره 1584 در فهرست جهانی به ثبت رسید.

ثبت جنگل های هیرکانی در لیست میراث جهانی یونسکو که از مدتها قبل موردتوجه بوده به یکی از اولویتهای کشور در سال 2017 تبدیل شد.

در مجموع تعداد 15 سایت در استانهای گلستان، سمنان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان محیط زیست، سازمان جنگل ها و مراتع و دانشگاه تربیت مدرس برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو پیشنهاد شده است.

از دو میلیون هکتار مساحت جنگل هیرکانی حدود 25 درصد در استان گلستان واقع شده است. سه سایت استان گلستان پارک ملی گلستان، منطقه حفاظت شده جهان نما و منطقه ابر هستند.

پارک ملی گلستان بزرگترین، قدیمی ترین و غنی ترین پارک جنگلی ایران است که در شمال ایران و جنوب شرقی دریای خزر قرار گرفته است. این سایت مساحتی برابر با 87 هزار و 241 هکتار دارد. قرار گرفتن در مرز بین دو اقلیم نیمه مرطوب خزری و خشک و نیمه خشک ایران تورانی و پستی و بلندی های شدید باعث تنوع اقلیمی در این سایت شده که تأثیر زیادی در ایجاد جنگل های پهن برگ در غرب، جنگل های سوزنی برگ در ارتفاعات و مراتع و درخت زارها در شرق و شمال سایت دارد.

این پارک با وجود اینکه درصد کمی از مساحت ایران را در برگرفته اما یک هشتم گونه های گیاهی، یک سوم پرندگان و بیش از پنج درصد از گونه های پستانداران ایران را در خود جای داده است.

این سایت همچنین دارای بزرگترین جمعیت گونه در معرض خطر انقراض پلنگ ایرانی است. مهمترین گونه های جانوری پارک شامل پلنگ ایرانی، گرگ، گوزن مارال، شوکا، قوچ اوریال، بز وحشی و غزال است.

سایت جهان نما در محدوده سیاسی استان گلستان و در جنوب و جنوب شرقی شهرستان های گرگان و کردکوی در سلسله جبال البرز واقع شده است.

به دلیل وجود حیات وحش ارزشمند و چشم اندازهای بی نظیر همچنین وجود زیستگاه های مختلف کوهستانی تپه ای و دشتی و جنگل های انبوه و متراکم، پهنه ای کم نظیر و منحصر بفرد در لیست سایتهای پیشنهادی برای ثبت جهانی قرار گرفته است. واقعیتی که به خودی خود آشکارا می تواند تنوع اقلیمی کم نظیر این زیستگاه ارزشمند را نشان دهد لذا میتوان به صورت همزمان جنگلهای پهن برگ بلوط، راش و ممرز را در نیمه شمالی و رویشگاه های درختانی سوزنی برگ ارس و متراکم را در نیمه جنوبی منطقه مشاهده کرد.

در منطقه جهان نما 59 گونه پستاندار شناسایی شده که این تعداد گونه ها حدود 4.30 درصد از پستانداران خشکی زی ایران را شامل می شوند. از پستانداران شاخص منطقه میتوان به مرال، بز و پاز ن، گوسفند وحشی، شوکا، پلنگ ایرانی و...اشاره کرد.

تاکنون حدود 607 گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده و ازنظر تنوع گیاهان دارویی نیز بسیار غنی است.

ابر قسمتی از قدیمی ترین و زیباترین جنگل های هیرکانی است و با گونه های گیاهی و جانوری نادر، یکی از زیباترین نقاط ایران و شمال شرق کشور است. جنگل ابر به دلیل اینکه در اغلب مواقع فضای آن را اقیانوسی از ابر فراگرفته به این نام مشهور است.

ویژگی های شاخص این زون به دلیل وجود درختان سرخدار و رویشگاه درختان و سوزنی برگ در محدوده دره زرین گل و پونه آرام علی آباد کتول و روستاهای افراتخته و سیاه رودبار است که قدمت رویشگاه درختان سرخدار به 200 تا 300 میلیون سال قبل می رسد.

دامنه تغییرات ارتفاعی سایت از 129 تا دو هزار و 902 متر و اقلیم منطقه نیمه مرطوب تا نیمه مرطوب سرد است به دلیل تنوع ارتفاعی منطقه و قرار داشتن این سایت در محل تقاطع دو ناحیه رویشی هیرکانی و ایران و تورانی سیمای زیستگاهی و رویشگاهی منطقه بسیار متنوع است. خرس قهوه ای، گرگ، پلنگ، خوک وحشی، مرال، شوکا، شغال، روباه، خرگوش، کل و بز، کبک، بلدرچین، عقاب جنگلی، کرکس، شاهین، فاخته و قرقاول از جمله گونه های جانوری موجود در این منطقه هستند.

قدمت زمین شناسی بیش از 40 میلیون سال، ارزش دیرین شناسی درختان با بیش از یک میلیون سال، تنوع زیستی بسیار بالای گیاهی و جانوری و زیباشناختی که در واقع به عنوان یک فسیل زنده منحصر بفرد در جهان مطرح است، اهمیت جنگل های هیرکانی را دوچندان می کند.

در کنار ارزش های زیست محیطی این جنگل، توسعه گردشگری با تبلیغ یونسکو می تواند گامی مؤثر در اقتصاد کشور و استان گلستان باشد.

همچنین ثبت جهانی جنگل های هیرکانی به عنوان سومین اثر جهانی استان در کنار سایر ظرفیت های میراث فرهنگی، صنایع دستی، گوناگونی اقلیمی و تنوع اقوام بستر مناسبی را در استان گلستان برای جذب گردشگر گرد هم آورده که میتوان با بهره مندی مناسب از این پتانسیل ها این استان را به مقصدی برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرد.