اطلس طبیعت گردی نیاز ضروری جنگلهای شمال کشور است

ایرنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های واصله، اطلس طبیعت گردی نیاز ضروری جنگلهای شمال کشور است.

صنعت گردشگری در جهان طی چهار دهه اخیر توسعه چشمگیری یافته است که به اعتقاد کارشناسان از مهمترین عوامل مولد ثروت و اشتغال معرفی شده و به عنوان موتور اقتصادی رشد و توسعه کشورهای پیشرفته و در حال توسعه مطرح است.

هم اکنون گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) به عنوان یکی از پرجاذبه ترین شاخه های گردشگری در میان جوامع بوده که جایگاه ویژه ای دارد و براساس اطلاعات نهادهای مربوط روز به روز بر شمار علاقمندان این بخش افزوده می شود.

براساس معیارهای سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو)، ایران یکی از 10 کشور بزرگ جهان از لحاظ دارا بودن جاذبه های گردشگری اعم از طبیعی، تاریخی، مذهبی و...محسوب می شود.

برآیندها مبین این است که کشورمان با وجود داشتن جاذبه های کم نظیر طبیعی در جهان نمونه شاخص آن جنگلهای شمال تاکنون از این ظرفیت های بالقوه خود به شکل مطلوبی بهره نبرده است. این در حالی است که کشورهای پیشرفته دنیا از این ظرفیت نهایت بهره برداری از جنبه گردشگری و اقتصادی را داشته است.

قدمت جنگلهای شمال ایران به حدود 30 الی 40 میلیون سال قبل بر می گردد و دارای 90 گونه درختی و 211 گونه درختچه ای و هزار و 558 گونه علفی و بوته ای است، مساحت این عرصه ها در حدود یک درصد جنگل های اروپا است ولی تعداد گونه های آن 16 درصد گونه های موجود در کل قاره اروپا است.

این مقایسه ها نشان می دهد جنگلهای هیرکانی در شمال ایران با وجود مساحت کم، تنوع گونه ای بسیار زیادی دارد و از این نظر و به دلیل تنوع زیستی و گستردگی ذخایر ژنتیکی، شایسته تحقیقات زیادی است که یکی از آنها تعیین کهنسال ترین درختان موجود در آن است.

جنگلهای هیرکانی با 1.9 میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان شروع می شود و تا گلی داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی 800 کیلومتر و عرض 20 تا 70 کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگلهای هیرکانی هم معادل 20 هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

این عرصه های جنگلی شمال ایران مواهب گرانبها و ارزشمند فراوانی را درخود جای داده که تا کنون شناسایی و تحقیقات علمی بر روی آنها انجام نشده و ضروری است برای حفاظت همه جانبه از این میراث طبیعی برنامه ریزی علمی و اصولی اتخاذ شود.

کارشناسان معتقدند طبیعت گردی در مقایسه با دیگر تفریحات از هزینه کمتری برخوردار بوده و نشاط و طراوت را برای طبیعت گردان به همراه دارد، چرا که افراد در طول روز با فشارها و استرس های روحی و روانی متعددی در این زندگی صنعتی امروز مواجه هستند که با طبیعت گردی میتوان از شدت تخریب این اختلال های روحی و روانی بر زندگی افراد کاهش داد.

در تعطیلات نوروزی سال گذشته، طبق آمارهای رسمی 15 میلیون مسافر و گردشگر در اقامتگاه های رسمی مانند هتل، متل، اماکن بومگردی، پلاژهای دولتی و اقامتگاه های نیمه رسمی مانند مدارس، بقاع متبرکه و اماکنی از این دست اقامت کردند، برآوردهای کارشناسی هم نشان می دهد که دست کم به همین تعداد مسافر و گردشگر در اقامتگاه های غیررسمی و غیرمجاز مانند ویلاها و خانه های اجاره ای، چادرهای مسافرتی و حتی داخل خودروهایشان تعطیلات نوروزی را در مازندران سپری کردند. به این جمعیت باید آمار افرادی را اضافه کرد که خودشان دارای خانه دوم در مازندران هستند و به نوعی مسافر و گردشگر محسوب می شوند.

دست اندرکاران امور جنگل و صنعت گردشگری یکی از شاخه های پرطرفدار صنعت گردشگری شاخه اکوتوریسم و زیرشاخه آن طبیعت گردی جنگلی یا جنگل گردی می دانند که درآمدزایی خوبی به همراه دارد اما متولیان ذیربط تاکنون نتوانسته اند از این ظرفیت طبیعی برای جذب طبیعت گردان و مسافران علاقمند به این عرصه ها بهره ببرند.

10 درصد ظرفیت گردشگری مازندران هنوز شکوفا نشده است

استاندار مازندران در خصوص بکارگیری از ظرفیت حوزه های مختلف گردشگری این استان اظهار داشت: سالانه میلیون ها مسافر به این استان می آیند و اکنون حتی 10 درصد ظرفیت گردشگری این دیار شکوفا نشده است که باید برای رفع این چالش با توسعه زیرساخت ها تلاش وافر صورت گیرد.

سید محمود حسینی پور نوری پیرامون اینکه اطلس طبیعت گردی نیاز ضروری جنگلهای شمال کشور است، خاطرنشان کرد: اگر تالاب میانکاله و قله دماوند در کشورهای توسعه یافته وجود داشت این کشورها بودجه سالانه خود را از این منابع بدست می آوردند در حالی که ما نتوانستیم از این منابع با حفظ رعایت زیست محیطی استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: بیش از 470 کیلومتر نوار ساحلی داریم اما یک اتوبوس مسافری دریایی در خزر نداریم و این امر باعث می شود مردم ما به کشورهای منطقه برای استفاده از این امکانات سفر کنند.

در حالی که اگر ظرفیت جنگلهای شمال در حوزه صنعت گردشگری با تهیه اطلس طبیعت گردی مشخص بشود بطور قطع گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آن بهره خواهند برد و با داشتن چنین نقشه راهی هم آسیب به عرصه ها کاهش می یابد و هم درآمدزایی خوبی برای کشور و خطه شمال رقم می زند.

با این وجود، ظرفیت کشورمان بنا به گفته مسئولان امر برای پذیرش اکوتوریست ها (طبیعت گرد) بسیار بالاست و جز چند کشور برتر دنیا در این زمینه هستیم، چون جنگلهای شمال نادرترین عرصه های جنگلی در جهان هستند و حتی مانند آن وجود ندارد.

هم اکنون 119 پارک و تفرجگاه جنگلی با مجموع مساحت 36 هزار و 852 هکتار در شمال کشور وجود دارد که سالانه پذیرای میلیون ها گردشگر است. اگر در کنار این تفرجگاه های شناسنامه دار، عرصه های جنگلی هم دارای نقشه راه طبیعت گردی شوند، صنعت گردشگری به معنای واقعی توسعه می یابد.

به تاکید مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران نوشهر، برای حفظ جنگلهای هیرکانی خطه شمال کشور تهیه اطلس طبیعت گردی بسیار ضروری است تا شاهد آسیب های کمتر به این عرصه ها بود.

مهرداد خزایی پول پیرامون اینکه اطلس طبیعت گردی نیاز ضروری جنگلهای شمال کشور است، افزود: تهیه اطلس طبیعت گردی در حقیقت یک نقشه راه برای گردشگران طبیعت گرد است و این مساله سبب می شود گردشگران بهتر از طبیعت بهره ببرند و کمتر شاهد عوارض و آسیب ها به این عرصه ها در خطه شمال کشور باشیم.

وی اظهار داشت: امروز ورود جمعیت به خطه شمال کشور بویژه مازندران بخاطر مسائلی مانند بحران خشکسالی، ریزگردها و آلاینده های محیط زیستی چشمگیر است و بیشترین جمعیت را هم در نقاط جلگه ای شاهد هستیم، برای داشتن پراکنش جمعیتی باید طبیعت گردی که شاخه ای از گردشگری است، بروزتر شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران نوشهر خاطرنشان کرد: امروز آثار طبیعی فراوانی در جنگلهای هیرکانی شمال کشور وجود دارد و بیشتر گردشگران طبیعت گرد شناختی از این آثار خدادادی ندارند به عنوان نمونه میتوان به جاده کلاردشت عباس آباد، آبشار زانوس کجور و چشمه های فراوان دیگر در دل این عرصه های طبیعی اشاره کرد.

خزایی پول پیرامون اینکه اطلس طبیعت گردی نیاز ضروری جنگلهای شمال کشور است، گفت: شمار طبیعت گردان که برای بهره مندی از عرصه های طبیعی وارد مازندران می شوند شاید عده ای از طریق تماس های تلفنی و حتی راهنماهای طبیعت گردی که شاید مجوز هم نداشته باشند وارد جنگلهای شمال می شوند.

بهره گیری کامل از طرفیت جنگلهای شمال

وی افزود: ورود بدون شناخت از مسیرها مسافران و گردشگران در قالب طبیعت گرد به جنگلهای شمال عوارض فراوانی به همراه دارد و از مهمترین این خسارتها لگد مال کردن خاک در عرصه های طبیعی است که سالها شکل یافت و باید در این حوزه هم کارهای مطالعاتی دانشگاهی انجام گیرد.

وی بیان داشت: وجود جنگلهای هیرکانی که ظرفیت ملی و بین المللی است و از آنجایی که طبیعت گردی یک شاخه گردشگری جوان است نیاز به تبلیغات بیشتری دارد و همه باید در این زمینه از جمله دانشگاهیان، پژوهشگران و صاحبان تجربه کمک کنند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران نوشهر ابراز امیدواری کرد با اجرای کامل طرح تنفس جنگلهای شمال و در پی آن به سرانجام رسیدن مدیریت پایدار این عرصه های طبیعی بتوان به بهترین شکل از جنگلهای هیرکانی خزری بهره ببریم.

برخی از صاحب نظران یکی از چالش های اساسی پیش روی توسعه صنعت گردشگری در حوزه طبیعت گردی را عدم شناخت درست از طبیعت و مزایای آن برشمردند و می گویند: زمانی که بحث طبیعت گردی مطرح می شود با دنیای از معضلات زیست محیطی مانند زباله ریزی گردشگران و تخریب محیط زیست شاهد هستیم.

آنان تاکید دارند در این ارتباط آموزش و فرهنگ سازی را باید جدی گرفت و چالش های فراروی طبیعت گردی در کشور برطرف شود.

جنگلهای هیرکانی ارزشمندترین عرصه های جنگلی ایران و جهان از آن به عنوان موزه طبیعی یاد می شود. این جنگلهای پهن برگ به عنوان یک زیست بوم منحصر بفرد در جنوب دریای خزر قرار گرفته است. مازندران بیشترین سهم را در جنگلهای هیرکانی دارد که به حدود یک میلیون هکتار می رسد، اما آنچه از این پهنه در مازندران به ثبت میراث جهانی رسیده به دلیل تجاوز و تغییرات انسانی در گذشته و حال به میزانی کمتر از این رقم رسیده است. از 12 لکه ثبت شده در میراث جهانی یونسکو، 6 لکه در جغرافیای استان مازندران قرار دارد که وسعت آن 46 هزار و 800 هکتار است.

بزرگترین سایت هیرکانی مازندران بولا در ساری با 17 هزار و 516 هکتار و کوچکترین آن نیز خشکه داران تنکابن با وسعت 217 هکتار است.

اقتصاد استان را با گردشگری گره بزنیم

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت: طی 6 ماهه نخست امسال 81 میلیون شب اقامت در مراکز رسمی گردشگری استان ثبت شد.

مهران حسنی افزود: این تعداد گردشگری از ابتدای فروردین تا پایان شهریور در پنج هزار و 615 واحد گردشگری و اقامتی شامل هتل، متل، هتل آپارتمان، بومگردی و خانه مسافر ثبت شده است.

وی با اشاره به اینکه مازندران یک میلیون و 246 هزار تخت در واحدهای رسمی و غیررسمی در اختیار دارد، گفت: متاسفانه سال گذشته به دلیل تعطیلی های ناشی از همه گیری کرونا آمار دقیقی از گردشکری وجود ندارد که بخواهیم مقایسه کنیم اما رشد چندین برابری را نسبت به دوران پیش از کرونا شاهد هستیم.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران افزایش این میزان گردشگر و مسافر در استان را تلنگری بر نیازمندی گردشگری برای مدیریت مناسب و اقتصادی سازی دانست و تاکید کرد: تحولی در حوزه گردشگری استان در حال شکل گیری است که نیاز دارد این موج را وارد مرحله اقتصادی کنیم و اقتصاد استان را به شکل محسوسی به صنعت توریسم گره بزنیم.

آمار 80 میلیونی اقامت گردشگر در مازندران با احتساب چهار شب اقامت برای هر فرد، در حالی است که با احتساب آمار مسافران غیررسمی و صاحبان ویلاهای شخصی این شمار از مرز 100 میلیون نفر نیز خواهد گذشت.

جنگلهای شمال ظرفیت طبیعت گردی بسیار خوبی دارد

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی کشور با تاکید بر ضرورت تهیه اطلس طبیعت گردی برای جنگلهای شمال گفت: یکی از شاخه های پرطرفدار صنعت گردشگری شاخه اکوتوریسم و زیرشاخه آن طبیعت گردی جنگلی یا جنگل گردی است که درآمدزایی خوبی دارد.

نقی شعبانیان افزود: از 2 دهه قبل، طی یک رویکرد جهانی به این نتیجه رسیدند که جنگلها را صرفا یک منبع تولید چوب نبینند بلکه به ارزشهای زیست محیطی این عرصه های طبیعی بیشتر اهمیت دادند.

وی خاطرنشان کرد: جنگلهای هیرکانی جز جنگلهای بسیار باارزش دنیا است، چرا برخی از گونه های آن نظیر انجیلی فقط در این جنگلهای بی نظیر وجود دارد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: جنگلهای هیرکانی ظرفیتهای گردشگری و طبیعت گردی بسیار خوبی دارد.

شعبانیان با بیان اینکه طبیعت گردی یکی از برنامه طرح مدیریت پایدار جنگلهای شمال در نظر گرفته شده، گفت: برای طبیعت گردی در این طرح تاکنون رنامه ریزی های خوبی صورت گرفته که امید است تا چهار سال آینده این طرح راهبردی به اتمام برسد.

طبیعت گردی، یکی از برنامه های طرح مدیریت پایدار جنگلهای شمال

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی کشور همچنین ادامه داد: باید این برنامه ریزی برای طبیعت گردی طوری باشد تا حداقل آسیب ها به جنگلهای هیرکانی وارد بشود.

وی اضافه کرد: در این ارتباط فرهنگ سازی خیلی مهم است و برآیندها مبین این است که جنگلهای شمال برای گردشگران داخلی و هم خارجی جذاب بوده و با انجام این طرح بسیاری از دغدغه های موجود این عرصه ها نیز کاهش می یابد.

وی طبیعت گردی را یکی جذاب ترین نوع صنعت پردرآمد و اشتغالزای گردشگری دانست و افزود: جنگل آرام بخش ترین محیط در دنیای پر از استرس و اظطراب امروز بوده و بسیاری از کشورهای دنیا در راستای بهره گیری از این ظرفیت طبیعی کارهای خوبی کردند.

شعبانیان بیان کرد: متاسفانه در کشور ما گردشگری اکوتوریسم هنوز جنبه علمی پیدا نکرده است. این واقعیت را باید بپذیریم، جنبه علمی از این نظر که تمام مسائل و تنگناه ها و محدودیت ها و مزیت ها برجسته شود، این کار انجام و تحقیق نشده است.

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی کشور ادامه داد : طبیعت گردی در طرح مهم مدیریت پایدار جنگلهای شمال دیده شده و طبق بررسی های انجام شده همه عرصه های جنگلی شمال ظرفیت گردشگری را دارد و کارشناسان امر با حضور در همه سطوح این عرصه ها به نتایح خوبی دست یافتند.

اطلس طبیعت گردی به مدیریت پایدار جنگلهای شمال کمک می کند

وی گفت: با این حال سعی ما بر این است مکان هایی که بکر است و احتمال آسیب دیدن دارد آنجا را گردشگری نبینیم و مکانهای خاصی را برای طبیعت گردی تعریف کنیم و برای آن برنامه داشته باشیم که در قالب آن برنامه حداقل آسیب را به طبیعت وارد بشود.

به گفته وی، بخش گردشگری در جنگلهای شمال فرصت خوبی برای این عرصه هاست که باید با احتیاط عمل شود.

وی خاطرنشان کرد: گردشگری و طبیعت گردی در جنگلهای شمال یک ضرورت است، چرا که می تواند به مدیریت پایدار جنگلهای شمال کمک بکند.

طبیعت گردی از دیرباز بن مایه فکری ایرانیان بوده است

محمدرضا اورمزدی، پژوهشگر حوزه گردشگری معتقد است رفتن به طبیعت از دیرباز بن مایه های فکری ایرانیان بوده است که در حفظ و حراست این عرصه ها علاقه داشتند.

وی خاطرنشان کرد: طبیعت گردی یک سفر مسئولانه است و جنگلهای شمال یک ذخیره گاه زیست کره خیلی خاص است، چون در نوع خودش خیلی نادر است.

وی خاطرنشان کرد: تهیه اطلس طبیعت گردی در جنگلهای هیرکانی یک ضرورت است اما نهادهای میراث فرهنگی، محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی با هم به صورت متمرکز برای تحقق این مهم و رشد و اعتلای سرزمینمان و حفاظت از عرصه ها تلاش کنند.

اورمزدی تصریح کرد: در سازمان میراث فرهنگی کمیته ای به نام کمیته طبیعت گردی و اکوتوریسم داریم که سوال این است که چه میزان اسنادی موجود این کمیته اجرایی شده است.

این استاد گردشگری نقش مردم و همراهی آنان و بحث فرهنگ سازی را در تحقق راهبرد طبیعت گردی در جنگلهای شمال را بسیار تاثیرگذار دانست و گفت: جنگلهای شمال در واقع الماس سرزمین ایران است که علاوه بر این که موضوع نقشه راه گردشگری در این عرصه را باید جدی گرفت، برای حفظ و حراست از آن تلاش وافر داشت.