نگاهی به هفتمین جشنواره بین المللی صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر

ایرنا/ این خبر پیرامون نگاهی به هفتمین جشنواره بین المللی صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر برای شما نوشته شده است.

هفتمین جشنواره صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر روز چهارشنبه 26 بهمن 1401 در موزه ملی ایران گشایش یافت، از همان روز نخست این رویداد که با نماد سرو سیمین 7 معروف است، روزانه یک اصله نهال سرو توسط یکی از هنرمندان پیشکسوت حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی غرس شده و این سنت تا روز هفتم رویداد ادامه خواهد داشت.

در این جشنواره حدود 70 اثر فاخر خارجی از هنرمندان 12 کشورهای مختلف و بیش از 300 اثر فاخر ملی از هنرمندان داخلی به دبیرخانه ارسال شده که قرار است به انتخاب هیات داوران در روز اختتامیه 7 سرو سیمین به برگزیدگان اعطا شود که 4 سرو سیمین به آثار ملی و داخلی و سه سرو سیمین هم به آثار هنرمندان خارجی اعطا خواهد شد.

همچنین، در بخش ویژه جشنواره 2 جایزه به آثار بخش میراث ناملموس یک سرو سیمین به رویش دوباره (تداوم هنر در نسل های خانواده) و ترنج سیمین به یک بانوی برگزیده حوزه صنایع دستی اعطا می شود.

در روز نخست جشنواره یک اصله نهال سرو به نماد جشنواره هفتم (سرو سیمین 7) توسط مریم جلالی معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی و احمد الفارسی نایب رئیس صنایع دستی غرب آسیا از کشور عمان عضو شورای جهانی صنایع دستی (WCC) و علی طلوعی معاون توسعه و مدیریت و در محوطه بیرونی موزه ملی غرس شد.

همچنین، در آغاز این مراسم با حضور محمود لیایی معاون وزیر ارتباطات و مدیر عامل شرکت ملی پست، علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری و مریم جلالی معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی و سایر مسئولان وزارتخانه رونمایی شد.

همچنین، تابلوی نقاشی مینیاتوری با عنوان وحدت ملی که به موضوع وحدت اقوام ایرانی می پردازد، همزمان با آغاز جشنواره در محل موزه ملی ایران رونمایی شد. این تابلوی نقاشی حاصل تلاش یکی از هنرمندان پیشکسوت کرد است که به معرفی و تقویت وحدت اقوام ایرانی می پردازد. این تابلو 4 اسفند در محل موزه ملی ایران در معرض دید علاقمندان است.

پیش از گشایش جشنواره، مرشد ورمزیار پس از علی خوانی و روایت داستانی از چهار سده گذشته پس از اسلام و جنگ جمل، ابیاتی از شاهنامه سترگ فردوسی را برای حاضران خواند.

یکی از ابتکارات این دوره از جشنواره در نظر گرفتن رئیس افتخاری برای هر روز از این رویداد است، امیر عبدی، هنرمند پیشکسوت آینه کار و رئیس افتخاری دومین روز هفتمین جشنواره سرو سیمین بود که با حضور در موزه ملی ایران از بخش های مختلف جشنواره بازدید کرد و دومین نهال سرو را کاشت.

عبدی پیرامون نگاهی به هفتمین جشنواره بین المللی صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر بیان کرد: هویت ملی ایرانیان در فرهنگ و صنایع دستی است که باید نسل به نسل منتقل شود. آثاری همانند قلمزنی، اسلیمی ها، نقاشی و صنایع دستی در سطح ملی است و این نشان می دهد ما در دنیا حرف برای گفتن داریم. هنر آینه کاری در قدیم بگونه ای دیگر بود و دانشجویان این حوزه با طرح های جدید برگرفته از سنت هایمان هنری را ارائه می دهند که انسان شگفت زده می شود.

در روز دوم جشنواره دو کارگاه آموشی برگزار شد. کارگاه آموزشی «چطور کسب و کارمان را توسعه دهیم؟» با تدریس احمد الفارسی؛ نایب رئیس صنایع دستی غرب آسیا از کشور عمان نخستین کلاس آموزشی بود. الفارسی در این کارگاه درباره توقف کسب و کارهای کوچک در عمان بدلیل ویروس کرونا از دست رفتن برخی مشاغل و بازاریابی و توسعه فروش های آنلاین برای حفظ بازار صنایع دستی صحبت کرد.

وی در این کارگاه آموزش تاکید کرد: یک هنرمند جوان بخاطر عشق به کارش می تواند موفق شود. زندگی همواره با ریسک همراه است. شاید در آغاز راه به موفقیت دست نیابید، اما وقتی سختکوش باشید در نهایت پیروزی بدست می آورید.

تجربیات موفق بومگردی در عرصه صنایع دستی دومین کارگاه آموزشی جشنواره بود که با همکاری انجمن اقامتگاه های بومگردی برگزار شد. یاور عبیری، رئیس انجمن اقامتگاه های بومگردی در این کارگاه به نقش مکمل و همپوشانی صنایع دستی و بومگردی اشاره کرد گفت: اقامتگاه های بومگردی از دهه 80 آغاز بکار کردند و تا دهه 90 با فراز و نشیب هایی همراه بودند. پس از دهه 90 کسب و کارهایی در زمینه بومگردی راه اندازی شد و فعالیت این حرفه افزایش یافت؛ اکنون 3400 اقامتگاه بومگردی داریم و به دنبال این هستیم تا بحث آموزش را در این حرفه تقویت کنیم.

استاد حسن فیضی راد هنرمند پیشکسوت صحافی، رئیس افتخاری سومین روز جشنواره بود که به موزه ملی ایران آمد. او ضمن کاشت سومین نهال سرو این رویداد فرهنگی، از بخشهای مختلف آن بازدید کرد.

وی بیش از 20 سال در آستان قدس رضوی به در کنار حاج آقا رفوگران از اساتید برجسته این حوزه به صحافی کتاب مشغول بوده است و چند سالی هم در کاخ گلستان به فعالیت در این حوزه پرداخته است. او صحافی سنتی را از پدرش علی فیضی راد آموخته و نزد استاد آلمانی فردریش لان کامرر نیز شاگردی کرده است.

در سومین روز هفتمین جشنواره، نواهای زیبایی از موسیقی های آذربایجانی و کردی در موزه ملی ایران طنین انداز شد و گروههای موسیقی سنتی ماژور از کردستان و آزار ایلدریم از استان آذربایجان شرقی با ترکیبی دلنواز از رقص و نوازندگی سازهای ایرانی به اجرای موسیقی مقامی پرداختند.

محمد محمدی، سرپرست گروه آزار ایلدریم از استان آذربایجان شرقی میگوید: حرکات آیینی برگرفته از زندگی روزمره مردم غیور آذربایجان است که در سه بخش بازگو می شود؛ بخش نخست از بدو تولد تا مرگ زمان است که بهترین آن آیین ازدواج و خواستگاری است. دومین بخش مرتبط با آیین های سال قمری و مناسبت های مذهبی است. سومین بخش نیز دربردارنده آیین های گوناگون سال شمسی است.

فیلم مستند برادر سیم، خواهر زر ساخته علی مقامی با حضور لیندا کیانی در سومین روز جشنواره اکران شد. براساس این فیلم مستند، بافت پارچه های زربفت، تعیین کاربری برای پارچه است و بهترین نمونه های پارچه های نفیس زربفت در موزه ملی ایران نگهداری می شود. یکی از فرش های زربفت که در این موزه نگهداری می شود، بافته ای به یادگار مانده از نوادگان سعدی شیرازی است که به سفارش شاه عباس صفوی بافته شد.

رنگ و طرح پارچه های زربفت نقش ها را حفظ می کنند و فقط این طرح ها نیستند که خاطره و تاریخ دارند، بلکه از دل این پارچه ها فرهنگ، تاریخ و تمدن ایرانی به تصویر کشیده می شود. وقتی تاریخ و تمدن ایران کنار گذاشته شود، هویت ملی ایران از بین می رود. ما می توانیم این هنر و صنایع دستی را به تمام جهان صادر کنیم تا تاریخ این مرز و بوم همواره زنده بماند.

سومین کارگاه آموزشی جشنواره به موضوع اقلیم ایران پراکندگی جغرافیایی بومگردی و ارائه تجربیات موفق بومگردی در عرصه صنایع دستی» اختصاص داشت، مدیر کلبه آقامیر بیان کرد: بومگردی به عنوان یک پدیده اجتماعی در پهنه ایران پابرجاست؛ اقلیم ایران، پراکندگی جغرافیایی بومگردی بسیاری دارد و پیشه های پدری در کسب و کارهای خانوادگی می تواند به پویایی اقتصاد و کسب و کار بیانجامد. گردشگری می تواند به حفظ تنوع زیستی کمک کند. جوامع روستایی و عشایر بطور مستقیم با تنوع زیستی در ارتباط هستند.

استاد محسن کاوه دارنده نشان درجه یک هنری در رشته معرق، استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز، الزهرا و سوره رئیس افتخاری چهارمین روز جشنواره بود و کاشت چهارمین نهال سرو را برعهده داشت.

در چهارمین روز از جشنواره روایتی زیبا از داستان «رستم و اشکبوس» از شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسط محمدرضا معجونی برای حاضران نقل شد. به گفته این نقال پیشکسوت سه کلمه در شاهنامه بیشتر تکرار شده است: ایران، خرد و رستم. شاهنامه دو پایه مستحکم دارد: خداشناسی و خردگرایی که میتوان این دو پایه محکم را در شاهنامه به روشنی دید. در شاهنامه تمام جشن ها، آداب، رسوم و سنت ها دیده می شود. از نوروز گرفته تا فرهنگ مردم در این نامه سترگ وجود دارد.

همچنین در روز چهارم، فیلم ترمه ساخته شهرام درخشان در سینما سرو سیمین اکران شد، ترمه یکی از تولیدات نفیس شهر یزد است که پیشینه بسیار طولانی دارد. برخی بر این باورند که ترمه در کشمیر بافته شد اما خاستگاه اصلی ترمه، یزد بوده است.

از دوره صفویه ترمه حالت نیمه انبوه پیدا می کند و بافت آن در طبقه اشراف تفاوت زیادی با مردم عادی دارد و به همان میزان تولید اضافه می شود. برخی می گویند هندی ها در زمینه تولید شال استعداد داشتند و در تولید ترمه نیز شکوفایی بسیاری یافتند. 35 سال پیش صد درصد تولید ترمه دستباف جای خود را به ترمه ماشینی داد، اما باید به تولید دستباف بیشتر اهمیت داد. باید پیشینه ترمه حفظ شود و در زمینه نقش و نگار اصالت ترمه را درنظر گرفت. ترمه یک موتیف به نام «بته» دارد و به سروی در برابر گل سر خم کرده است.

پوررنگ پورحسینی «طراحی و گسترش ساختار کسب و کار سازگار با پارادایم توسعه پایدار و با تاب آوری بالا در عرصه صنایع خلاق فرهنگی (بویژه صنایع دستی و بومگردی)» را برگزار کرد. شناخت بازارهای هدف موجود و تحلیل بازارهای هدف محتمل و بیان ارزش های اصلی که بر پایه آنها کسب و کارها شکل می گیرند، از جمله محورهایی بود که وی در این کارگاه تدریس کرد.

این پژوهشگر حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی در این کارگاه گفت: بومی سازی، تفویض اختیار، تعادل بین کار و خانواده مساله اساسی است که باید در کسب و کارها مورد توجه قرار گیرد.

هفتمین جشنواره بین المللی صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر با عنوان سرو سیمین 7 با دبیری سید مرتضی عمادی تا 4 اسفند در محل موزه ملی ایران برگزار می شود. شش دوره از این جشنواره به صورت ملی برگزار شده و امسال برای اولین بار به صورت بین المللی برگزار می شود.