ارائه توضیحاتی درباره اقدامات مرمتی در کوه خواجه و کاوشهای شهر سوخته و بندر تیس

ایسنا/ براساس خبرهای واصله، ارائه توضیحاتی درباره اقدامات مرمتی در کوه خواجه و کاوشهای شهر سوخته و بندر تیس صورت پذیرفت.

مجتبی سعادتیان، معاون میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: امسال از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری مرمتهای خوبی در بناهای تاریخی بویژه پایگاه های ملی انجام شده است. برای نمونه در محدوده بلوچستان «مقابر جالق» که به دوره اسلامی تعلق دارد و در پایگاه ملی باغ شهر جالق واقع شده، «قلعه بمپور» و «باغ خالصه بمپور» بنای فرمانداری که به «موزه محلی چابهار» تغییر کاربری داده و «حسینیه آل رسول» فعالیت مرمتی داشتیم و در حوزه سیستان نیز در «شهر سوخته»، بافت «قلعه نو»، «کوه خواجه»، «آسبادها» که برای ثبت جهانی هم آماده می شوند، «قلعه رستم» و «قلعه مچی» فعالیتهای مرمتی خیلی خوبی انجام شده است.

سعادتیان درباره کاوشهایی که امسال برای محوطه های باستانی سیستان و بلوچستان انجام شده، گفت: کاوش باستان شناسی برای تعیین حریم و عرصه در محوطه های اقماری «شهر سوخته» انجام شد، همچنین دو کاوش دیگر هم در دست بوده و واگذاری آن انجام شده است که شامل «تیس» در چابهار و شهر سوخته سیستان می شود، فرآیند صدور مجوز آنها نیز در حال انجام است. همچنین در تلاش هستیم فعالیت کاوش «شهر سوخته» را تا قبل از به پایان رسیدن سال آغاز کنیم.

او درباره مرمتهایی که امسال در شهر سوخته انجام شده، توضیح داد: کل فضاهایی را که تاکنون در «شهر سوخته» کاوش شدند، مرمت کردیم که به ترتیب شامل کاخ سوخته، گورستان، منطقه مسکونی مرکزی و شرقی، قسمت بناهای یادمان، منطقه صنعتی و کارگاه ها مرمت است.

معاون میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان درباره تأمین بودجه کاوش شهر سوخته با توجه به کمبود آن در فصل گذشته که کاوش های باستان شناسی را محدود کرده بود، گفت: قاعدتا کمبود بودجه همیشه در کاوش ها وجود دارد، اما سعی ما بر این است که برای این کاوش حداقل تأمین مالی انجام شود. بخشی از این تأمین مالی به صورت استانی و ملی است و اداره میراث فرهنگی استان نیز در تلاش است این کمبودها را جبران کند.

او در ادامه بیان کرد: مسأله کمبود بودجه همیشه در همه کشور وجود داشته است، به طبع ما هم مستثنی نیستیم، اما در تلاشیم با رایزنی ها و مهم نشان دادن این فرآیند این نواقص را جبران کنیم.

سعادتیان اظهار کرد: کاوش در کوه خواجه یکی از سخت ترین فعالیت هایی است که یک باستان شناس می تواند با آن مواجه شود. در این کوه با یکسری سازه های ناپایدار مواجه هستیم و در عین حال فضاهایی که به محوطه های باستانی تبدیل شده اند، کاوش آنها برای باستان شناسان می تواند خطرناک باشد، بنابراین کاوش این کوه و محوطه های باستانی آن خیلی سخت و خطرناک است. بنابراین اولویت اصلی استحکام بخشی سازه های فرسوده ای است که نیازمند اقدامات حفاظتی فوری مانند شمع زنی و ایجاد پشتیبان در بخشهای مختلف است.

در فاز بعدی باید عملیات استحکام بخشی ثانویه را برای بخشهایی که آسیب دیده اند، انجام دهیم که شامل کار کردن روی پی بنا و مقاوم سازی آن است. همچنین باید در بخشهایی که طاق هایی که ریختند و باعث ورود آب به مجموعه می شوند، طاق زنی و گنبد زنی شوند. سپس در بخشهایی که امکان پوشاندن یا مسقف کردن آنها را نداریم، آبهای سطحی را هدایت کنیم تا از داخل مجموعه عبور نکنند. این موارد فعالیتهای روتینی است که هر سال انجام می شود.

او اضافه کرد: بر همین اساس بخشی از آبراهه های سطحی پیرامون کوه خواجه را مدیریت کردیم تا کمترین آسیب متوجه آثار باستانی آن شود و همچنین امسال شمع زنی ها و استحکام بخشی جداره های فرسوده انجام شده و استحکام بخشی این سازه های تاریخی جز برنامه هر ساله ماست. اگر مشاهده شود که نشست در دیوار و بخشهای مختلفی داشته باشیم، سریعا اقدامات حفاظتی مانند سبک کردن سازه فوقانی انجام می شود.

سعادتیان درباره کاوش در بندر تاریخی تیس گفت: قرار است با همکاری پژوهشکده باستان شناسی و دانشگاه تهران کاوش هایی در بندر تیس انجام دهیم اما هنوز نهایی نشده است. پتانسیل هایی که در بندر تیس وجود دارد، ما را ملزم می کند برنامه های چند ساله کاوش در این محوطه تاریخی داشته باشیم. همچنین شهرستان دلگان و محوطه های آن نیز از جمله آثاری هستند که باید برنامه های باستان شناسی و کاوش مستمر برای آنها داشته باشیم و جز برنامه های آینده است.

معاون میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان درباره اقدام برای تهیه پرونده ثبت جهانی بندر تاریخی تیس اظهار کرد: درباره «تیس» مهمترین اتفاقی که باید بیفتد این است که دامنه فعالیت های باستان شناسی در آن گسترش پیدا کند تا به یکی از استانداردهای ثبت جهانی یونسکو در آن برسیم، مانند «شهر سوخته» و «شوش» دامنه کاوش های باستان شناسی در آنها زیاد انجام شده و همین موضوع استانداردهای لازم برای ثبت جهانی را برای آنها رقم زد. اما این اتفاق برای «تیس» در حال حاضر خیلی دور است و اگر دامنه کاوش های آن گسترش یابد، شاید در سالهای آینده این اتفاق هم برای «تیس» رخ دهد.

سعادتیان درباره طولانی شدن فرآیند تعیین حریم و عرصه محوطه های تاریخی بندر تیس نیز گفت: گمانه زنی ها برای تعیین حریم و عرصه محوطه های بندر تیس انجام شده و پرونده آن هم آماده است، منتظر ابلاغ و تصویب از سوی وزارتخانه هستیم. یکسری ایرادها در این پرونده وجود داشت؛ خانه و زمین های مردم در عرصه تعیین شده قرار میگیرد و باید توسط میراث فرهنگی تملک شود و این عوامل باعث طولانی شدن روند شده است. قرار بر این شد که ابتدا محوطه های ثبتی، تعیین حریم و عرصه شوند و کل روستا به عنوان حریم منظری در نظر گرفته شود و بعد به ترتیب اهمیت و اولویت محوطه های دیگر ثبت و تعیین حریم و عرصه شوند.