الماس کوه نور، تلالو یک جواهر در میان افسانه و تاریخ

شاید هیچ تکه جواهری همچون الماس کوه نور این چنین هزار صاحب نباشد و میان هاله ای از افسانه ها پنهان نمانده باشد. جواهر کوه نور قطعه الماسی است که چند کشور با ملیت های گوناگون خود را مالک و صاحب آن می دانند و هر یک هم برای خود دلیلی دارند و سندی. الماسی که اکنون در برج لندن در میان دیگر جواهرات سلطنتی بریتانیا آرمیده است و زندگی خوش و خرمی دارد. شاید بهترین جواب را در اعتراض های ملت ایران برای بازگرداندن جواهر کوه نور نخست وزیر وقت انگلیس، دیوید کامرون داده باشد که رو به معترضان باز پس گیری این الماس درخشان گفته است: «اگر به یکی از این درخواست ها جواب ها مثبت بدهیم به زودی موزه بریتانیا خالی خواهد شد.» تاریخچه دست به دست شدن این الماس 105 قیراطی بین پادشاهان کشورهای مختلف خود حدیثی است مفصل.

سفرهای جواهر کوه نور

این که جواهر کوه نور از کجا به پادشاه هندوستان رسیده، یکی از همان وقایعی است که در پرده ابهام باقی مانده است. اگر به افسانه ها و نقل قول ها مراجعه کنیم، به این مطلب می رسیم که الماس کوه نور در قلعه ای باستانی به نام گلکنده در حوالی ایالت آندرا پرادش هند به دست آمده و توسط عبد الله قطب به پادشاه گورکانی اهدا شده، اما به نظر می رسد که تاریخ و مکان پیدا شدن کوه نور چندان معلوم نباشد، اما بعد از فتح هندوستان به دست نادر شاه افشار در سال 1739 میلادی، دیگر وضعیت این جواهر قیمتی مشخص است. در این تاریخ نادر شاه بعد از دیدن دو قطعه الماس درخشان دربار هند آن ها را کوه نور و دریای نور نامید و با جواهراتی دیگر آن ها را به عنوان غنائم جنگی به ایران آورد. پس مرگ نادر و پریشان شدن احوال ایران به دلیل نبود پادشاهی قدرتمند الماس کوه نور توسط احمد شاه درانی به افغانستان منتقل و به دربار شاه شجاع درانی رسید. اما انگار این کوه نورانی برای سرزمین و آب و خاکی که در آن زاده شده، خلق شده بود که در نبردی شاه شجاع از مهاراجه راجیستینگ شکست خورد و این سردار هندی، کوه نور را به هند باز گرداند، اما انگار سرنوشت برای این الماس سرگردان قصه ای دیگر نوشته بود و هنوز زمان آرامش آن فرا نرسیده بوده است. کمپانی هند شرقی سر انجام صاحب کوه نور شد و در سال 1877 به ملکه انگلیس هدیه شد. ملکه نیز طبق وصیتی آن را به بانوان سلطنتی ارث داد و روی تاج سلطنتی برایش جایگاهی در نظر گرفت.

درباره الماس کوه نور

این الماس عجیب و سرگردان در گذشته وزنی داشته کمی بیشتر از 180 قیراط اما در سال 1854 میلادی تراشی مجدد بر روی آن خورد و وزنش به 105 قیراط کاهش یافت، چرا که این الماس بر خلاف تصور رایج، جواهر بی عیبی نبود و در قلب آن لکه های زرد رنگی وجود داشت که همین عاملی شد تا ملکه انگلیس، جواهر کوه نور را به دست جواهر ساز بسپارد و تراشی به آن بدهد. بر خلاف تصور رایج، الماس کوه نور بزرگ ترین الماس دنیا نیست و الماس های بسیاری از این تکه جواهر بزرگ تر و سنگین تر هستند، اما شاید تاریخی که بر این الماس گذشته آن را خاص تر کرده و مورد توجه بیشتر قرار داده است.