گردشگری عشایری فارس چشم به راه توسعه زیرساختها است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارش های منتشر گشته، گردشگری عشایری فارس چشم به راه توسعه زیرساختها است.

زندگی عشایر کوچنده فارس بدلیل ارتباط تنگاتنگ با جاذبه های طبیعی و بهره گیری از فرهنگ و سنتهای ارزشمند نقش مهمی را در رونق گردشگری این استان ایفا می کند که بهره گیری از این ظرفیت مهم به دلیل فراهم نشدن زیرساختهای لازم با مشکلات بسیاری روبرو است.

ﮐوچ عشایر قشقایی در استان فارس یاد عشﻖ و مهربانﯽ دارد، نﯽ لبﮏ عشایر کوچ رو آواز اندوه ایل است که از نای جوان عشایری بیرون می جهد، جوان قشقایی عشایری نان جوین را دوست دارد، کار در سرمای زمستان و گرمای تابستان را در کنار ایل دوست دارد، کتری چایش بی دسته است و دسته داسش تاول بسته و همین جلوه های نای و نی در مناطق عشایری و در میان سیاه چادرهای ایل چشم اندازهای زیبایی از گردشگری عشایری را به تصویر کشیده است.

کوچ ذات زندگی عشایر است و طبیعت خانه آنها و روزی بخش زندگیشان؛ هرچند زندگی عشایر با دشواری های بسیاری همراه است اما برای شهرنشینانی که شلوغی شهر، بوی دود، معطلی پشت چراغ قرمز و سکونت در خانه های سیمانی، تکراری و خسته کننده شده، پناه آوردن به دامان طبیعت تنها راهی است که می تواند آرامش از دست رفته را به آنها بازگرداند. این روزها استفاده از ظرفیت گردشگری عشایر و دیدن و تجربه زندگی عشایرنشینان مورد توجه قرار گرفته و جذابیت های بسیاری را برای گردشگران داخلی و خارجی ایجاد کرده است.

سرمایه گذاری 12 هزار میلیارد تومانی در مناطق نمونه گردشگری

این در حالیست که استان فارس به دلیل برخورداری از زیست بوم های عشایر و شهرت در زندگی کوچ نشینی از توان بالایی برای تبدیل شدن به قطب اصلی گردشگری عشایر در ایران بهره می برد. ظرفیتی که مغفول مانده و آنطور که شایسته است مورد توجه قرار نگرفت.

اخیرا احمد تجری، مدیرکل دفتر سرمایه گذاری، زیرساخت و مناطق نمونه گردشگری کشور بر ضرورت استفاده از ظرفیت های جامعه عشایری فارس برای توسعه مناطق نمونه تأکید کرد و با بیان اینکه در مناطق نمونه گردشگری به دلیل واگذاری ها و ساخت و سازهای صورت گرفته با مشکلات زیادی روبرو هستیم، یادآور شد که بسیاری از این مشکلات فرابخشی و بین دستگاهی است.

وی با اشاره به اینکه تاکنون سرمایه گذاری 12 هزار میلیارد تومانی در مناطق نمونه گردشگری صورت گرفته و اشتغال بیش از 4 هزار نفر با ایجاد و بهره برداری از این مناطق انجام شده، اظهار داشت که مشکلات گردشگری در مناطق عشایری شناسایی شده و در حال برطرف شدن هستند؛ البته برخی از این مشکلات قابل حل هستند و برخی دیگر دارای پیچیدگی هایی هستند که زمان بیشتری برای رفع آن نیاز است.

تنوع قومیت ها و ایلات و عشایر در فارس

با این حال کوچ سنتی عشایر از ییلاق به قشلاق و بالعکس، مناظر طبیعی و زیبای مسیر کوچ از جمله آبشارها، تنگه ها، مراتع سرسبز و رودخانه ها از جاذبه های گردشگری مناطق عشایری فارس بشمار می روند که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرند.

مهران نامداری، فعال فرهنگی و اجتماعی جامعه عشایری استان فارس هم که معتقد است استان فارس به دلیل شرایط ویژه ای که از نظر اقلیمی و آب و هوایی دارد یک ایران کوچک محسوب می شود.

وی پیرامون اینکه گردشگری عشایری فارس چشم به راه توسعه زیرساختها است، اظهار کرد: فارس به دلیل پراکندگی و تنوع اقوام و قومیت هایی که در این استان وجود دارد از شرایط مطلوبی برای رونق گردشگری عشایر بهره می برد.

این فعال فرهنگی و اجتماعی جامعه عشایری ادامه داد: در استان فارس قومیت های مختلفی از جمله قشقایی، لر، ایلات خمسه، ایلات کوهمره و طوایف مستقل حضور دارند، لذا این استان هم به دلیل تنوع قومی و پراکندگی جغرافیایی و هم به خاطر جمعیت گسترده اقوام و قومیت های مختلف قطب عشایر سیار، نیمه سیار و عشایر اسکان یافته در کشور محسوب می شود.

نامداری با بیان اینکه عشایر درصد قابل توجهی از جمعیت استان فارس را تشکیل می دهند، گفت: زندگی عشایر به واسطه حضورشان در دامان طبیعت از نظر سبک و شیوه زندگی جذابیت ویژه ای دارد؛ عشایر برای تولیدات محصولات و امکانات مورد نیاز زندگی خود مستقل هستند و در حوزه فرهنگی نیز از تولیدات هنری و صنایع دستی زیبا و متنوعی در رشته های مختلف بهره می برند.

وی فرش دستباف، گلیم و گبه را از مهمترین تولیدات عشایر در حوزه صنایع دستی دانست و گفت: عشایر فارس در حوزه صنایع دستی ظرفیت بالایی دارند و این دانش به صورت تجربی و سینه به سینه از نسل های گذشته به عشایر نشینان امروز منتقل شده است و در حال حاضر شاهد تولیدات ارزشمندی از عشایر در این عرصه هستیم.

ضرورت حمایت از هنرمندان و بانوان عشایر

نامداری پیرامون اینکه گردشگری عشایری فارس چشم به راه توسعه زیرساختها است، بیان کرد: ایجاد زیرساختها، اعطای تسهیلات کم بهره و حمایت مالی از تولید کنندگان صنایع دستی باید در دستور کار مسئولان قرار بگیرد تا افراد فعال در این عرصه بتوانند تولیدات فاخری در حوزه صنایع دستی داشته باشند. همچنین ایجاد بازارچه های موقتی و دائمی برای عرضه صنایع دستی در جامعه عشایری استان فارس ضروری است.

وی عنوان کرد: متاسفانه عده ای افراد سودجو و دلال به سراغ بانوان عشایر می روند و آثار ارزشمند آنها را با قیمت ناچیز خریداری می کنند؛ این افراد آثار هنری عشایر را با قیمت های گزافی به سایر کشورها از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا صادر می کنند. دلالان در حالی از این اقدام سود کلانی به جیب می زنند که از صفر تا صد این آثار ارزشمند توسط بانوان عشایر در سیاه چادرها تولید می شود.

مدیرعامل سازمان مردم نهاد جمعیت جوانان عشایر فارس گفت: نیاز است که بانوان و هنرمندان توانمند عشایر برای ایجاد کارگاه های صنایع دستی مورد حمایت ویژه قرار بگیرند تا بتوانند از این طریق درآمدزایی کنند و این هنر را به نسل های آینده منتقل کنند. همچنین این کار باعث می شود هنر عشایر ماندگار بماند و از بین نرود.

لزوم ماندگاری شیوه سنتی زندگی عشایر

وی عنوان داشت: به دلیل کم توجهی به این مسائل نسل امروز عشایر از شیوه سنتی زندگی در مناطق عشایر کمتر استقبال می کند و همین موضوع موجب شده برخی از نقوش، طرح ها و ایده های خاص در حوزه صنایع دستی عشایر به فراموشی سپرده شود و از بین برود.

نامداری برگزاری کلاسهای آموزشی را از دیگر راهکارها برای حمایت از هنرمندان عشایر دانست و گفت: امروزه به دلیل زندگی مدرن و پر دغدغه در شهرها، زندگی عشایر در طبیعت که از سادگی بسیاری برخوردار است مورد توجه گردشگران قرار گرفته است و گردشگران علاقمند شده اند که در سیاه چادرهای عشایر زندگی کردن را تجربه کنند و شب را به صبح برسانند.

این فعال در حوزه عشایر افزود: نیاز است دولت از فعالان و علاقمندان حوزه بومگردی و گردشگری در مناطق عشایری حمایت کند، چرا که ظرفیت های قابل توجهی در این مناطق وجود دارد. اگر زیرساختهای گردشگری در مناطق عشایری فراهم شود و امکانات لازم در اختیار عشایر این مناطق قرار بگیرد می تواند ارزآوری بالایی برای استان فارس به دنبال داشته باشد.

وی گفت: در حال حاضر صنعت گردشگری در کشورهای پیشرفته دنیا به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است اما از این صنعت مهم در کشور ما آنطور که باید حمایت نمی شود.

مسئول کانون فرهنگی هنری استاد محمد بهمن بیگی اضافه کرد: سادگی زندگی عشایر، استفاده از طبیعت بکر و آب و هوای پاک مناطق عشایری، آشنایی با بازی های بومی و محلی، تنوع در تولیدات غذایی و صنایع دستی کوچ نشینان از جاذبه های مهم گردشگری در این مناطق بشمار می رود.

وی بیان داشت: گردشگران می توانند خودشان مشوقی برای ترغیب سایر افراد علاقمند به سکونت در سیاه چادرهای عشایر باشند و آنها را برای سفر در این مناطق تشویق و ترغیب کنند.

کدام مناطق عشایری فارس جاذبه گردشگری دارند؟

نامداری یادآور شد: مناطق ییلاقی و قشلاقی در شهرستان های سپیدان، آباده، فیروزآباد، فراشبند، قیروکارزین، کازرون و بخش هایی مانند سیاخ دارنگون، دشت ارژن و کوهمره سرخی در اطراف شیراز از جمله مناطقی هستند که از بسترهای خدادادی و طبیعی برای گردشگری بهره می برند.

وی گفت: بومگردی های سنتی خوبی در برخی از این مناطق ایجاد شده است اما اگر از این بومگردی ها حمایت شود قطعا می توانند به صورت شکیل تر و بهداشتی تر خدمات بهتری را ارائه دهند.

نامداری با بیان اینکه گسترش مناطق گردشگری عشایر به درآمدزایی و اشتغالزایی کمک شایانی می کند، گفت: توان گردشگری در مناطق عشایری وجود دارد اما نباید به صورت شعاری بلکه باید در عمل از این پتانسیل استفاده شود.

بروکراسی ادارای مانع از حضور سرمایه گذاران در عرصه گردشگری عشایر

وی با اعتقاد به اینکه تبلیغات سهم بسزایی در جذب رسانه دارد، گفت: دنیا، دنیای ارتباطات و رسانه است؛ بنابراین انجام تبلیغات در فضای مجازی و حقیقی و استفاده از آخرین امکانات در زمینه اطلاع رسانی برای جذب گردشگران از اهمیت زیادی برخوردار است.

فعال فرهنگی و اجتماعی جامعه عشایری اظهار کرد: بسیاری از افراد علاقمند هستند که در حوزه گردشگری عشایری فعالیت کنند اما به دلیل پاس کاری و بروکراسی های ادارات انگیزه خود را برای این کار از دست می دهد.

مشکل عدم پوشش آنتن دهی و سیستم های برق

استان فارس در حالی از ظرفیت های قابل توجه در حوزه گردشگری عشایر بهره می برد که هنوز هم با مشکلات بسیاری در حوزه زیرساختها مواجه است. عدم پوشش آنتن دهی و اینترنت و معضلات مربوط به ایل راه ها و مسیرهای تردد عشایر از مهمترین مشکلاتی است که مانع توسعه گردشگری در این مناطق شده است.

عبدالحمید کریمی، مدیرکل امور عشایر استان فارس هم در رابطه با مشکل زیرساختهای گردشگری در استان فارس گفت: مشکل عدم پوشش آنتن دهی و سیستم های برق از عمده ترین معضلات مناطق عشایری برای توسعه گردشگری محسوب می شود؛ برخی از عشایر هنوز هم امکان دسترسی به برق ندارند و به بهره گیری از پنل های خورشیدی متوسل شده اند.

مدیرکل امور عشایر استان فارس با اعتقاد به اینکه گردشگران علاقمند در این حوزه تمایل زیادی به نزدیک بودن با طبیعت دارند، اظهار داشت: در تلاش هستیم که با معرفی بهتر توانمندی های عشایر و همچنین درک بهتر از درخواست ها و نیازهای گردشگران داخلی و خارجی زمینه بهتری برای استفاده از این مناطق و رشد و شکوفایی اقتصادی عشایر را فراهم کنیم .

27 هزار خانوار عشایر کوچنده در عرصه های مرتعی استان فارس

وی با اعتقاد به اینکه استان فارس نگین اقوام ایران است، گفت: حدود 27هزار خانوار عشایر کوچنده در عرصه های مرتعی استان فارس حضور دارند که 50 درصد این عشایر از ایل قشقایی، 25درصد از ایل خمسه، 15درصد عشایر لر بویر احمد و ممسنی و 10 درصد از طوایف مستقل هستند.

مدیرکل امور عشایر استان فارس ادامه داد: این جمعیت حدود 120هزار نفر هستند و وابستگی آنها از نظر دامداری به طبیعت است؛ البته این خصیصه عشایر که از طبیعت الهام می گیرند جاذبه های توریستی و گردشگری خوبی را در استان فارس ایجاد کرده است.

کریمی با بیان اینکه استان فارس از 14 بومرگردی و گردشگری عشایری بهره می برد، گفت: بخش عظیمی از ظرفیتی که در بومگردی و گردشگری وجود دارد توسط بانوان عشایری استان مدیریت و هدایت می شود که این پتانسیل ها مورد استقبال گردشگران خارجی و داخلی هم قرار گرفته است.

جذابیت های زندگی عشیره ای

وی یادآوری کرد: زندگی عشیره ای از پرورش دام گرفته تا تأمین مواد لبنی و صنایع بافندگی و ریسندگی جاذبه گردشگری خوب و قدرتمندی را برای عشایر ایجاد کرده است؛ همچنین استفاده از گیاهان دارویی که در مناطق عشایری استان فارس وجود دارد زمینه گردشگری را در این مناطق فراهم کرده است .

کریمی با بیان اینکه در استان فارس بنا به تقاضا و تاییدیه ای که اخذ می شود در مناطق ییلاقی، قشلاقی و میان بند جاذبه های گردشگری ایجاد می شود، گفت: با توجه به ظرفیت ها و توانمندی های که در این مناطق وجود دارد، شرایط بومگردی و گردشگری مهیا شده است. به عنوان مثال در مناطق قشلاقی شاهد جاذبه های گردشگری در فراشبند و فیروزآباد هستیم و در مناطق ییلاقی در پیرامون شهرستان های سپیدان، پاسارگاد و ارسنجان از بومگردی ها و جاذبه های گردشگری قابل توجهی برخوردار هستیم. در مناطق میان بند هم بومگردی های خوبی در شیراز و بخشی از فیروزآباد ایجاد شده است.

توسعه گردشگری عشایری در گرو ارائه خدمات کیفی مناسب

امروزه پیچیدگی ها و تنوع ارائه خدمات به گردشگران بگونه ای است که فعالان صنعت گردشگری نیازمند بازنگری در روش هایی پیشین و اتخاذ رویکردهای جدید و پویا برای جذب گردشگر هستند؛ در واقع جاذبه های گردشگری به تنهایی موجبات سفر و رونق این صنعت را فراهم نمی کنند، بلکه شناخت سازوکار و توسعه امکانات مورد توجه مخاطبین و شیوه ارائه خدمات کیفی از ملزومات این توسعه بشمار می روند. آژانس های گردشگری مهمترین واسطه در عرصه گردشگری عشایری هستند که برنامه ریزی توسط آنها می تواند کمک شایانی به رونق گردشگری در این عرصه کند.

ابراهیم بختیاری، سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس اظهار کرد: کوچ عشایر یکی از زیباترین و بی نظیرترین جاذبه های گردشگری محسوب می شود که از رویکردهای جدید توریسم بین الملل نیز بشمار می رود؛ جامعه عشایری در بسیاری از کشورها وجود دارد که البته فرهنگ بسیاری از آنها از فرهنگ غنی ایران گرفته شده است. اما بحث گردشگری عشایر در کشور ما و استان فارس به دلیل تعدد در قومیت، ایلات و عشایر از جذابیت بیشتری برخوردار است و در استان فارس هم از آژانس هایی بهره می بریم که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند.

فعالیت خوب آژانس های گردشگری در حوزه عشایر

سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی فارس ادامه داد: خوشبختانه آژانس های فعال در این حوزه بسیار موفق هستند و اگر شرایط عادی و نرمال باشد می توانند به خوبی در این زمینه فعالیت کنند؛ این آژانس ها توریست را با همین عنوان وارد می کنند و در نوشتن آیتینری و برنامه سفرهایشان توریست گردشگری عشایری را می گنجانند؛ این اقدام بسیار مورد استقبال گردشگران خارجی قرار میگیرد.

بختیاری اضافه کرد: امروزه ذائقه توریست و گردشگر تغییر کرده است و بسیاری از گردشگران دیگر در سفر به کشورهایی مانند ایران به دنبال هتل لاکچری پنج ستاره نیستند بلکه تمایل زیادی به استفاده از ظرفیت بومگردی پیدا کرده اند؛ آنها علاقمند به آشنایی با سبک و سیاق زندگی مردم و حتی گذشتگان هستند.

تبلیغات به صورت دهان به دهان

وی افزود: آشنایی با سبک زندگی، خوراک و پوشش عشایر نیز برای گردشگران از اهمیت زیادی برخوردار شده است. هرچند در بحث تبلیغات مربوط به گردشگری عشایر نمی توانیم خوب عمل کنیم اما با تبلیغات دهان به دهان توانسته ایم اتفاقات خوبی را در این عرصه رقم بزنیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه اقامتگاه های بومگردی در عشایر همان خانه های صمیمانه و دوستانه عشایری هستند، گفت: استان فارس از تعداد قابل توجهی اقامتگاه بومگردی عشایری برخوردار است که سه اقامتگاه به صورت فعال مشغول به خدمات رسانی در این حوزه هستند؛ چه اقامتگاه های سیار بومگردی که با کوچ عشایر جابجا می شوند و چه اقامتگاه های ثابت عشایر مورد استقبال گردشگران قرار گرفته است .

علاقمندی برخی گردشگران به زندگی به صورت کاملا طبیعی

وی با اشاره به اینکه گردشگران با حضور در مناطق عشایری با فرهنگ و آداب و رسوم مردم عشایر آشنا می شوند، گفت: آشنایی با فرهنگ عشایر از جذابیت خاصی برای گردشگران برخوردار است هرچند با مشکلاتی در بحث زیرساخت مناطق عشایر روبرو هستیم.

بختیاری مشکل تردد در راه های عشایری و عدم پوشش آنتن دهی و اینترنت را از مشکلات مناطق عشایری دانست و گفت: مرمت راههای عشایری و فراهم کردن شبکه مخابرات در این مناطق ورای توسعه گردشگری اساس توسعه استان است. هرچند اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده اما در رابطه با امکانات زیرساختی در حوزه عشایری به دلیل قرار گرفتن مناطق عشایری در کوه و جنگل هنوز خیلی عقب هستیم که این مشکلات باید مرتفع شود و رفع این معضلات قطعا در دستورکار ما قرار دارد. البته محدودیت در امکانات رفاهی زندگی در این مناطق برای برخی گردشگران علاقمند به طبیعت نوعی جاذبه محسوب می شود.