میراث مستنه مجموعه ای با کاربری های مختلف است

ایسنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های بدست رسیده، میراث مستنه مجموعه ای با کاربری های مختلف است.

هنرمند صنایع دستی با تلفیق هزاران طرح و نقش در آثار خود و رنگ آمیزی آن پایه هایی از عشق، معنویت، نوع دوستی، آداب و سنن و ارزش های فرهنگی و اخلاقی را در ذهن بیننده تداعی می کند و آن را به نسل های بعد انتقال می دهد.

در یک جامعه عشایری کهن که زمینه های مختلفی از مذهب و فرهنگ و هنر در آن نمود دارد، به وفور میتوان در آن نشانه هایی از تاثیرات محیطی را جست.

مهدیشهر از دیرباز خواستگاه هنر"سوزن دوزی" و شماره دوزی" بوده و زنان هنرمند عشایر ایل سنگسر در زمان فارغ شدن از کارهای روزمره تصویرهای ذهنی خلاقشان را متناسب با اقتضای زندگی عشایری بر پارچه ها نقش می زنند و این هنر را سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال داده اند؛ هنرهایی که زمانی بر پارچه هایی چون چپ پر (نوعی پارچه با قدمت 500 سال برای تهیه لباس عشایر سنگسر)، سرگیرا (چادر سر)، پش دسمال (دستمال سر سفره)، مسکنه (شال سر 3 متری) نقش می بست و حالا به فراخور زمان و تغییر نیازها بر جهیزیه دختران، پرده، رومیزی، رو بالشی، تزئینات لباس و...خودنمایی می کند.

بعد از گذر از کوچه های پرفراز و نشیب مهدیشهر در 16 کیلومتری شمال شهر سمنان به خانه ای می رسیم که بر سردر آن تابلویی با عنوان" میراث مستنه" جلب توجه می کند؛ مجموعه ای حدود 50 متر که قسمتهای دیگر با آویختن چادرهایی از دست بافته های سنتی این شهر جدا شده اند.

وجود وسایل مختلف از ظروف مسی قدیمی، تزئینات قدیمی از جنس مس، ابزار کار گلیم بافی و قالی بافی، ابزارهای سنتی چرخ بافی و جاجیم بافی، پارچه های قدیمی از جنس پشم شتر، قالیچه و گلیم های رنگارنگ، پارچه های رنگارنگ شماره دوزی شده، کتاب های ادعیه و چادرهای نماز در کنار برخی وسایل زندگی امروزی نشان از چند کاره بودن این مجموعه مسکونی است.

بعد از گپ و گفتی کوتاه با فاطمه پاکدامن، صاحب این مجموعه در می یابیم که اینجا "خانه ای است از جنس هنر"، خانه ای که تنها به اهالی آن تعلق ندارد و رفت و آمدهای گاه و بی گاه مراجعان آرامش را از اهالی آن سلب می کند. اما همچنان جدال بانوی مهدیشهری برای نفس های به شماره افتاده "شماره دوزی" و احیای هنر 500 ساله در این شهر ادامه دارد.

بعد از چند دقیقه گفت و گو با صاحب خانه در می یابیم که این موزه ابتدا در آب انبار مهدیشهر بوده و بعد از ناپدید شدن برخی وسایل سنتی مجبور شده است آن را به محل زندگی اش انتقال دهد؛ آن وسایل سنتی آویخته بر دیوار میراث بجا مانده از گذشتگان است، کارگاه های گلیم و قالی، ابزار کار آموزش هنرجویان و چادرهای نماز و کتاب های ادعیه برای برگزاری روضه خوانی در ماههای محرم و صفر و برپایی نماز امام زمان (عج) در این مکان است.

می خواهم هنرم ماندگار شود

بانوی هنرمند مهدیشهری که به گفته خود 80 نوع هنر از قبیل شماره دوزی، گلیم بافی، قلاب بافی، تیکه دوزی، جاجیم بافی، سرگیرا بافی، پاپیچ بافی، کلوار توبره، پرز و بافی و...را فرا گرفته است، میگوید: از 12 سالگی کارم را با قالی بافی شروع کردم و با وجود نارضایتی خانواده برای آموختن هنرهای متعدد، بقیه هنرها را بطور پنهانی یاد گرفتم.

این بانوی هنرمند با آنکه هرگز مادربزرگ هایش را ندیده اما می خواهد میراث آنها را زنده نگه دارد و به همین خاطر نام خانه موزه اش را "میراث مستنه (مادر بزرگ) نهاده است. او که دیگر گویا دستان و چشمانش توان این همه ظریف دوزی را ندارد و از طرفی تنها آرزویش ماندگار شدن هنرش است همزمان با انجام کارهای روزمره در همین مکان به 30 هنرجو بطور رایگان آموزش می دهد تا هم هنرش ماندگار شود و هم بخشی از سفارشات را به آنها بسپارد.

بیشترین سفارش ها شماره دوزی و گلدوزی این هنرمند صنایع دستی، نقش و نگار بر روی جهیزیه دخترانی است که می خواهند به خانه بخت بروند، هر چند که این روزها با فیلتر شدن فضای مجازی بسیاری از مشتری هایش را از دست داده و بیشترین وقت خود را صرف بافت گلیم می کند که مشتریان بیشتری دارد.

این بانوی هنرمند پارچه هایی را در بین دست بافته هایش دارد به نام چپ پر (نوعی پارچه که از چپ به راست بافته می شود) و نوع دیگری به نام کارتی با قدمت 500 ساله که جنس آن از پشم خالص شتر یا گوسفند است و میگوید: این پارچه در زمانهای قدیم با چوب بافته میشده و در تهیه لباس عشایر سنگسر کاربرد داشته است.

خسته اما امیدوار

فاطمه پاکدامن که امیدوار است روزی بتواند با خرید زمین خالی کنار خانه اش موزه ای از آثار هنری و مجموعه گردشگری در آن برپا کند، تاکنون نتوانسته به این خواسته اش جامه عمل بپوشاند و وعده های ناشی از بازدیدهای مکرر مسئولان شهرستانی و استانی از قبیل تهیه بلیط برای بازدید کنندگان از خانه موزه راه به جایی نبرده و وام کمیته امداد نیز در پیچ و خم بوروکراسی اداری و ضمانت های بانکی معلق مانده است.

او برای انتقال تجربیات هنری اش به آیندگان ایده های زیادی دارد و منتظر دست یاریگری است تا به یاری اش بشتابد.

بانک اطلاعاتی از هنرمندان مهدیشهر وجود ندارد

هدی طالبیان، سرپرست پیگیری امور شهرستان مهدیشهر در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیرامون اینکه میراث مستنه مجموعه ای با کاربری های مختلف است، گفت: اگرچه شماره دوزی یک هنر سنتی است اما تلفیق آن با استفاده های مدرن امروزی در جنبه های تزئینی، کاربردی و حتی زیورآلات مورد استفاده علاقمندان زیادی قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه سال گذشته شهر مهدیشهر بعد از سالها دغدغه پژوهشگران و صنعتگران صنایع دستی در حوزه هنر سوزن دوزی و شماره دوزی به عنوان یکی از دو شهر ملی در حوزه صنایع دستی استان به ثبت رسیده است، اظهار کرد: دبیرخانه این شهر ملی در شهرداری است که البته نداشتن کارشناس صنایع دستی در شهرداری یکی از نقاط ضعف رسیدگی به این حوزه است.

او برگزاری مسابقه ملی مهارت توسط فنی حرفه ای تحت عنوان "مهارت سوزن دوزی" با حضور استانهای مختلف را یکی از راههای کسب اعتبار در این حوزه برشمرد و تصریح کرد: یکی از مشکلات و دغدغه های اصلی در خصوص این رشته چگونگی جمع آوری اطلاعات این هنرمندان و قرار گرفتن آنها در مجموعه مشاغل خانگی است.

طالبیان با بیان اینکه هنوز آمار دقیقی از این جامعه هدف و زیر مجموعه رشته سوزن دوزی وجود ندارد، گفت: امیدواریم در آینده بتوانیم با کمک خود همین هنرمندان، آنها را زیر مجموعه میراث قرار دهیم تا بتوانیم در بحث سوپر مارکتینگ، مشکلات و فروش محصولاتشان برنامه ریزی کنیم.

گزارش از: شهربانو خسروری