سوند بافی یکی از رایج ترین صنایع دستی هرمزگان است

باشگاه خبرنگاران جوان/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، سوند بافی یکی از رایج ترین صنایع دستی هرمزگان است.

بهاره جوشعار، کارشناس میراث ناملموس درمورد هنر سوند بافی استان هرمزگان به عنوان یکی از آثار ناملموس و ماهیت آن بیان کرد: سوند بافی یکی از آثار ناملموس استان هرمزگان است و در واقع، سوند نوعی حصیر است که با کنار هم چیدن و بستن ساقه های درخت خرما به وسیله طنابی باریک که با برگ درخت خرما بافته شده است به هم وصل می شوند و از آن به عنوان پوشش سقف خانه ها، حفاظت بادگیرها، ایجاد سایه و... استفاده می شود که به ابزار هایی مثل شاخه های درخت نخل، تخته چوب، طنابی که از شاخه درخت نخل ساخته شده و سنگ و آب نیاز دارد.

به گفته او، سوند در مزارع و باغ ها و نخلستان ها بافته می شود و بافتش به این صورت است که ابتدا شاخه های سبز درخت خرما که در اواخر تابستان بریده می شوند را در آفتاب میگذارند تا خشک شده و برگ ها از آنها جدا شوند و سپس، ساقه ها را از ساقه خرما جدا می کنند و پیش خرما را به مدت بیست و چهار ساعت در آب قرار می دهند تا نرم و رشته رشته شوند و به وسیله تابیدن تار های بزرگ پیش خرما، طناب هایی به نام چیلک بافته می شوند.

برای اینکه اضافه های آن حذف شوند، در آفتاب میگذارند تا خشک شوند و پس از خشک شدن، با تخته چوب می کوبند تا قسمت های اضافه آنها ریخته شوند و بعد، با استفاده از چند سنگ، ادامه طناب ها را به تعداد مورد نیاز و با توجه به عرض سوند، به تعداد هشت، شش یا چهار بند، یک در میان، چوب یا شاخه خرما را میگذارند و بند های رشته شده را از روی آن عبور می دهند و چوب بعدی را میگذارند و همین طور، کار را تا آخر ادامه می دهند.

جوشعار ادامه داد: کار بافت سوند را آقایان اغلب در اواخر تابستان در محیط باز و نخلستان ها انجام می دهند و کار بافت چیلک هم معمولا توسط خانم ها صورت میگیرد و در واقع، سوند رایج ترین هنر صنایع دستی این استان است و به دلایل شرایط اقلیمی و وفور درخت نخل در این منطقه، قدمتش به بیش از هزار سال می رسد، زیرا پروفسور آرتور پوپ، فردی که معماری ایران را به جهان معرفی کرد، معتقد بود نخستین زیرانداز های بشری از نی و روی هم انداختن ساق گیاهان و در آوردن بافته های حصیر مانند بوجود آمده اند.

این کارشناس میراث ناملموس افزود: بشر از زمانی که نخلستان ها بوجود آمده اند با الهام از طبیعت و بکارگیری هنر و هوش خود توانست برای اولین بار، زیرانداز ها و زیرپناه هایی از درخت نخل برای خودش تهیه کند.

او با اشاره به ثبت سوند بافی بیان کرد: در سال 97 در اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان اقدام به تشکیل پرونده ثبتی سوند بافی شد و خوشبختانه، به دلیل اهمیت موضوع و تکمیل بودن پرونده و اطلاعات کافی، اولین جلسه کمیته در سال 98 تشکیل شد و پس از آن، این اثر در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت شد.

جوشعار گفت: در مرکز اسناد اداره کل میراث فرهنگی، اطلس صنایع دستی و همچنین پژوهش فناوری های بومی و سنتی استان هرمزگان را داریم که محققان می توانند برای تکمیل اطلاعات خود از آنها استفاده کنند.

او با اشاره به کاربرد هنر سوند بافی در مراسم و آیین های آن منطقه ادامه داد: درخت نخل یکی از پرکاربردترین گونه های گیاهی جنوب کشور بوده و در دسترس مردم این منطقه است و به همین دلیل، از همه قسمت های این گیاه استفاده می شود و هیچ دورریز و ضایعاتی ندارد و با توجه به شرایط اقلیمی و وفور درخت نخل در این منطقه، حصیربافی با زندگی مردم این منطقه عجین شده و پس از کشاورزی، شغل و حرفه اصلی مردم روستا های هرمزگان محسوب می شود.

این کارشناس میراث ناملموس درمورد وضعیت آموزشی سوند بافی افزود: با توجه به اینکه نسل حاضر علاقه کمتری به هنر های دستی و سنتی دارد و شکل زندگی و خانه ها از سنتی به مدرن تغییر پیدا کرده، امروز کاربرد هنر سوند بافی بسیار کمتر از قبل شده است، ولی خوشبختانه قابلیت نوگرایی و خلاقیت در نحوه این هنر وجود دارد. به این صورت که از سوند بافی با مشتقات امروزی، در تزئینات رستوران های سنتی، محل های تفریحی و روستایی و... استفاده می شود که اینها برای حیات این هنر مفید هستند.

او گفت: اداره کل سازمان فنی و حرفه ای، اداره صنایع دستی و تعاونی ها و بخش خصوصی می توانند با استفاده از آموزش هنر سوند بافی به افراد علاقمند، با اعطای تسهیلات و حمایت از آنها مفید باشند.

به گفته جوشعار، صنایع دستی هم مثل صنایع دیگر برای باقی ماندن در بازار و جلب توجه مشتری، نیاز به بازنگری و افزایش کیفیت و تنوع دارد، چرا که حصیربافی یکی از شاخص های اشتغال روستایی در جنوب محسوب می شود. بنابراین، تلاش برای حفظ این هنر، علاوه بر نگه داشتن صنایع دستی، به اقتصاد مردم روستای منطقه هم کمک می کند، چون پس از کشاورزی، شغل اصلی مردم این منطقه محسوب می شود.

او افزود: هنر سوند بافی ارزشهایی دارد که یکی از آنها، سهولت جابجایی، ماندگاری در برابر رطوبت و آفتاب، قابلیت شست و شو با شوینده های معمولی و آب است و ابزار کار این هنر به وفور در اختیار هنرمندان قرار دارد و هنر غیر وابسته ای است که افراد بومی به راحتی می توانند آن را یاد بگیرند، امکان انتقال سینه به سینه از طریق استاد شاگردی برای آن وجود دارد و میتوان این هنر را به کشور های دیگر فرستاد.