وزارت میراث فرهنگی و گردشگری متولی اصلی آموزش صنعت گردشگری است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری متولی اصلی آموزش صنعت گردشگری است.

فرید جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران اظهار کرد: گردشگری صنعت انسان محور است، چرا که نقش انسان و آموزش نیروی انسانی در این صنعت بیش از هر صنعت دیگر نمادین تر و برجسته تر است. شاید بتوان گفت ضامن عملکرد درست برای اهداف عالی گردشگری، نقش نیروی انسانی است؛ از این جهت میزان دانشی که نیروی انسانی ارائه می کند، متضمن آموزش هایی است که نیروی انسانی باید پذیرفته و گذرانده باشد.

وی پیرامون اینکه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری متولی اصلی آموزش صنعت گردشگری است، افزود: به عقیده من مواردی که می تواند آموزش را در راستای توسعه گردشگری به همراه داشته باشد، چالش های زیادی دارد که باید وارد مسائل جزئی تر از این موضوع شویم و توجه کنیم زمانی که با مقوله ای به نام «گردشگری» مواجه هستیم، آن پیچیدگی ساختاری بواسطه میان رشته ای بودن گردشگری را نیز در نظر بگیریم.

معیارهای استاندارد گردشگری در سطوح بین المللی بسیار متنوع است

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران با بیان اینکه گردشگری رشته بسیار پویایی است و معیارهای استاندارد آن در سطوح بین المللی بسیار متنوع است، عنوان کرد: بایستی این پیچیدگی و چند وجهی بودن را لحاظ کنیم و از جهت دیگر در نظر داشته باشیم مباحث نظام آموزش گردشگری همیشه با چالش ها و مشکلات مختلفی مواجه است.

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه مسئولیت آموزش صنعت گردشگری با چه ارگان هایی است، بیان کرد: کشور ما در حوزه آموزش گردشگری ضعیف بوده و از این موضوع رنج می برد، متاسفانه در مسئله آموزش گردشگری چند متولی داریم که اصلی ترین آنها وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. البته متولی های دیگری مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز وجود دارند که وظیفه آموزش عالی کشور را برعهده داشته و مدعی این حوزه هستند و از لحاظ قانونی نیز جایگاه دارند.

جواهرزاده تصریح کرد: در کنار این 2 نهاد میتوان به سازمان فنی و حرفه ای که آموزش های حرفه ای و همچنین آموزش و پرورش که آموزش سطوح پایه را برعهده دارند، اشاره کرد. علاوه بر متولی های دولتی، سایر بخش های خصوصی را که در حوزه آموزش گردشگری حضور دارند و این زمینه فعال هستند، باید معرفی کرد.

وی در پاسخ به این سوال که چه مواردی در آموزش ها از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: حوزه آموزش در گردشگری شامل 2 شاکله مهارت محور و آکادمیک می شود که گاهی اوقات اختلاف نظرهایی در خصوص آکادمیک یا مهارتی بودن حوزه گردشگری دیده می شود. این اختلاف دیدگاه ها تا اندازه ای ادامه دارد و در پاره ای از موارد مشاهده می کنیم که بخش آکادمیک، بخش مهارتی را قبول ندارد و بخش مهارتی، بخش آکادمیک را به رسمیت نمی شناسد.

این کارشناس گردشگری اضافه کرد: این اختلاف نظرها و ضعف در حوزه آکادمیک و مهارت تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورهای دیگر نیز دیده می شود. اقدامی که در سنوات گذشته توسط متولیان گردشگری کشور ما صورت گرفته، نزدیک کردن 2 حوزه مهارت و آکادمیک است که با برگزاری کنفرانس ها و سمینارها توسط اعضای هیات علمی و خبرگان تجربی و مهارت محور بتوانند فعالیت های خود را برای یکدیگر شرح دهند.

بکارگیری بخش آکادمیک و مهارت نظام در آموزش صنعت گردشگری

وی ادامه داد: بنابراین به نظر می رسد یکی از راهکارهای برون رفت از شرایط فعلی در حوزه آموزش صنعت گردشگری در کشور این است که بخش آکادمیک و مهارت را بیشتر به هم نزدیک کنیم و هم افزایی خوبی را برای توسعه فعالیت های گردشگری داشته باشیم.

جواهرزاده در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آموزش چه اتفاقاتی را در حوزه گردشگری بدنبال خواهد داشت، مطرح کرد: زمانی که صحبت از آموزش و پژوهش به میان می آید تصور و توقع ما این است که بتواند مشکلات موجود بر سر راه صنعت گردشگری که بحث عمده آن مباحث نیروی انسانی است، حل و فصل کند.

وی ادامه داد: آنچه که مسلم است ما برای پرداخت به مسائل صنعت گردشگری نیاز داریم که مشکلات و مسائل مرتبط به گردشگری توسط پژوهشگران و متخصصانی که در این حوزه فعال هستند و تجارب خوبی هم دارند، شناخته شود. اگر نظام آموزشی بهتری در حوزه آموزش گردشگری داشته باشیم، قاعدتا مشکلات گردشگری کشور مانند امروز نباید باشد.

از آنجایی که نظام آموزشی ما در حوزه گردشگری ناکارآمد بوده و تعداد استادان متخصص در این زمینه کم است دولت باید برنامه ریزی های کلان خود در آموزش صنعت گردشگری را جدی گرفته و نگاهی سیاسی به این موضوع نداشته باشد.

برنامه راهبردی توسعه منابع انسانی در صنعت گردشگری وجود ندارد

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران خاطرنشان کرد: بنابراین نتیجه می گیریم که نظام آموزشی ما در این زمینه ناکارآمد بوده و تعداد استادان متخصص این حوزه نیز اندک است و به نوعی نظام آموزش عالی گردشگری در کشور ما چندان اثربخش نیست و برنامه های راهبردی برای توسعه منابع انسانی در صنعت گردشگری وجود ندارد. در نتیجه مهمترین دلایل نبود نیروی متخصص در گردشگری همان مشکلاتی است که در نظام آموزش عالی گردشگری نیز وجود دارد.

وی گفت: با توجه به اینکه متخصصان و استادان زیادی در این حوزه حضور دارند، اما نقشی در برنامه ریزی های کلان کشور ایفا نمی کنند و به طبع سهمی در رفع مسائل و چالش های این حوزه نخواهند داشت، بنابراین دولت در برنامه ریزی های کلان خود آموزش صنعت گردشگری را باید جدی گرفته و به این موضوع نگاه سیاسی نداشته باشد.

جواهرزاده در خصوص اینکه چه آموزش هایی در حوزه گردشگری بیشتر نیاز است، خاطرنشان کرد: اکنون در دانشگاه ها رشته های کارشناسی، ارشد و دکتری را در سطوح مختلف تدریس می کنیم و از دیرباز نسبت به این موضوع ورود و دوره های تخصصی را هم برگزار کرده ایم؛ اما واقعیت این است که بخشی از آموزش های ما درگیر یک تسلسل محتوایی است، به این معنا که ما نظام برنامه ریزی شده ای داریم که ابلاغی است و همچنان با آن سازوکار فعالیت های خود را پیش می برد.

نیاز امروز صنعت گردشگری، استفاده از نوآوری و خلاقیت است

وی بیان کرد: نیاز امروز ما توجه به پلتفرم های جدید و به روز، استفاده از نوآوری و خلاقیت است که ضعف عمده ما در مباحث آموزشی این مسائل به خوبی دیده می شود. نیروهای متخصص بویژه افراد جوان فارغ التحصیل داخل و خارج وجود دارند که به صنعت گردشگری وارد شدند و از این جهت بروز هستند و فضاهای خوبی نیز ایجاد می شود.

نوآوری و ابتکار در آموزش گردشگری حرف اول را می زند

جواهرزاده ادامه داد: اما متاسفانه حوزه آموزش در گردشگری همچنان گرفتار سرفصل ها و متدهای تعیین شده قدیمی است که باید بروزرسانی و دوره های مبتنی بر مسائل روز طراحی و برگزار شود، چرا که نوآوری و ابتکار در آموزش صنعت گردشگری حرف اول را می زند.

این استاد دانشگاه افزود: آموزش گردشگری باید از آن دیدگاه سنتی خارج شود و به دنبال آن سراغ بازاریابی بین المللی، دیجیتال مارکتینگ برویم که امروزه در مورد آن هم زیاد صحبت می شود و اثر بخشی بالایی روی موضوعات و بازارهای بین المللی دارد. بنابراین موضوعاتی که می خواهیم در خصوص گردشگری بکار گیریم باید از استانداردهای بروز برخوردار باشد.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه طی سالهای گذشته مدرک گرایی و صدور مجوزهای بی رویه برای تاسیس موسسات علمی، آموزشی و حتی دانشگاهی منجر به شکل گیری فارغ التحصیلان بی کیفیت زیادی شده است. بخشی از فارغ التحصیلان ما از علم لازم در این زمینه برخوردار نیستند، زیرا آموزش های متنوع را فرا نگرفتند و نمی توانند پاسخگوی نیاز بازار باشند. در نهایت اثربخشی نظام آموزشی زمانی می تواند خود را نشان دهد که بتواند پاسخگوی مسائل و مشکلات بازار و صنعت باشد.

جواهرزاده ادامه داد: این مسائل هنگامی رخ می دهد که دانشگاه ها به صورت جزیره ای فعالیت هایی انجام دهند، در حالی که با بازار و فضای کسب و کار کاملا غریبه هستند. از طرفی نیز بازار و کسب و کارها هم درگیر مسائل و مشکلات روز هستند و ارتباطی بین صنعت و دانشگاه وجود ندارد و اگر وجود هم داشته باشد بسیار ضعیف است و این 2 بخش مستقل از هم فعالیت های خود را پیش می برند.

رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران عنوان کرد: بنابراین بایستی یک پل ارتباطی قوی در این زمینه وجود داشته باشد تا مشکلات بازار و کسب و کار صنعت گردشگری توسط دانشگاه مورد بررسی قرار گیرد و برای آن راه و چاره ای پیدا شود. همچنین باید مراکز آموزشی در سطح بین المللی و مشابه آن تاسیس شود تا فعالیت های خود را آغاز کنند. این مراکز باید ایجاد و دولت هم از این مراکز حمایت کند. اگر چنین ساختاری شکل گیرد میتوان امیدوار بود که بخشی از این مشکلات مرتفع شود.