حمام قره ضیاالدین یکی از جاذبه های دیدنی آذربایجان غربی به شمار می رود

جاذبه ها/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، حمام قره ضیاالدین یکی از جاذبه های دیدنی آذربایجان غربی به شمار می رود.

حمام قره ضیاالدین مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان خوی، قره ضیاالدین، محله بیجوان واقع شده و این اثر در تاریخ 24 تیر 1382 با شماره ثبت 9171 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. به تاریخ ساخت دقیق این حمام در منابع اشاره ای نشده است. با این حال می دانیم که ساخت این حمام به دوره قاجار یعنی حداقل 100 سال قبل بر میگردد. مساحت این حمام در حدود 540 متر مربع است. عمده مصالح بکار رفته در ساخت این حمام شامل آجر و سنگ و ملات ماسه آهکی می شود. پلان آن به صورت مستطیل بوده و دیوارهای خارجی قطور آن بسیار جالب هستند، چرا که ضخامت آنها کمی بیش از یک متر است.

همچنین به منظور عایق کردن این دیوارهای خارجی، آنها را با اندود کاهگل پوشانده اند. معمولا حمام های ساخته شده در نواحی کوهستانی را در سطحی پایین تر از زمین می ساختند ولی در مورد این حمام این مورد صادق نیست. در حقیقت کف حمام قره ضیاالدین در سطحی برابر با محوطه خارج حمام ساخته شده است. حمام دو در ورودی در سمت غربی دارد. ورودی حمام بخش سربینه بوده که همچون سایر حمام های تاریخی، در واقع نقش رختکن را ایفا میکرده است. پس از این بخش، وارد فضای اصلی استحمام می شویم که همان «گرمخانه» است. پس از این بخش نیز قسمت «خزینه» که گرمترین بخش حمام است، قرار دارد.

مردم ابتدا لحظاتی را در خزینه می ماندند تا بدنشان خیس خورد و سپس برای شستشو به گرمابه مراجعه میکردند. پس از شستشو نیز دوباره به خزینه مراجعه میکردند. در حالت کلی میتوان گفت که بخش سربینه نسبتا گرم و مرطوب، بخش گرمخانه گرم و مرطوب و بخش خزینه بسیار گرم و بسیار مرطوب است. این بخشها از همدیگر مجزا هستند و معمولا در حمام ها توسط راهروهایی به یکدیگر متصل میشدند ولی در حمام قره ضیاالدین ارتباط بین سربینه و گرمخانه از طریق یک درب است. بر بالای فضای گرمخانه و سربینه یک گنبد مرتفع روی چهار عدد ستون بچشم میخورد. در کنار گنبد اصلی بنا و در چهار طرف آن، چهار گنبد کوچکتر نیز ساخته شد. سایر بخشهای حمام پوشش سقفی از نوع طاق آهنگ دارند.

در بخش خزینه، یک دیگ بزرگ به نام «تیان» قرار داشته که در زیر آن کوره حمام واقع بود که به آن «تون» نیز می گفته اند. حرارت لازم حمام با سوزانده شدن مواد آلی در این کوره ایجاد میشده و انتقال دود و گرمای آتش از پایین کف بنا به دودکش ها انجام میگرفت. در واقع یکسری گذرگاه زیرزمینی برای انتقال این گرما در داخل حمام به خصوص در بخش گرمخانه وجود داشته است. آب به وسیله قنات یا کانال به یک حوض آب وارد و سپس توسط یک سری لوله هایی که «تنبوشه» نام داشتند، به خزینه منتقل میشده است. همچنین یک حوض بزرگ در میان فضای سربینه قرار داشته که کمک شایانی به مرطوب کردن فضای این بخش میکرده است. در قسمت بالایی پله های سربینه نیز اگر دقت کنید، حوض کوچکی را خواهید دید. افراد از این حوض برای آب کشیدن پاهای خود استفاده میکردند.